W artykule o klasyfikacji ogniowej wyrobów budowlanych, kryteriach oceny materiałów izolacyjnych stosowanych do budowy przewodów i kabli elektrycznych wraz z przywołaniem charakterystycznych właściwości dla najczęściej stosowanych oraz o wymaganiach stawi
Rys. redakcja EI
Rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 305/2011 z dnia
9 marca 2011 r. nazywane Construction Products Regulation, w skrócie CPR,
wymusza na wszystkich producentach kabli, oferujących swoje wyroby na rynku
Unii Europejskiej, badanie wyrobów pod względem reakcji na ogień. Jego celem
jest podniesienie bezpieczeństwa budynków przez stosowanie przebadanych
i sklasyfikowanych przewodów oraz kabli elektrycznych stosowanych do
budowy instalacji elektrycznych.
Komisja Europejska kolejno wprowadza w życie wspólne dla całej Unii Europejskiej przepisy prawa, nakładające obowiązek klasyfikacji wyrobów budowlanych pod względem odporności na działanie ognia oraz definiujące...
Komisja Europejska kolejno wprowadza w życie wspólne dla całej Unii Europejskiej przepisy prawa, nakładające obowiązek klasyfikacji wyrobów budowlanych pod względem odporności na działanie ognia oraz definiujące metody badań dla przewodów przeznaczonych do instalowania w budynkach. Artykuł wyjaśnia te kwestie nawiązując do normy PN-EN 50575:2015-03P "Kable i przewody elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne. Kable i przewody do zastosowań ogólnych w obiektach budowlanych o określonej...
Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych stały się ostatnio znacznie bardziej złożone niż kilkanaście, a nawet kilka lat temu. Korzystamy dzisiaj z większej liczby urządzeń zasilanych energią elektryczną,...
Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych stały się ostatnio znacznie bardziej złożone niż kilkanaście, a nawet kilka lat temu. Korzystamy dzisiaj z większej liczby urządzeń zasilanych energią elektryczną, a nierzadko w domach mieszkalnych mamy również do czynienia z mniej lub bardziej zaawansowanymi systemami automatyki.
W sprężynowych złączkach listwowych występują trzy warianty otwierania zacisków: z otworem montażowym, za pomocą przycisku i dźwigni. Ostatnio przedstawiliśmy złączki z dźwignią, dostępne wyłącznie w rodzinie...
W sprężynowych złączkach listwowych występują trzy warianty otwierania zacisków: z otworem montażowym, za pomocą przycisku i dźwigni. Ostatnio przedstawiliśmy złączki z dźwignią, dostępne wyłącznie w rodzinie WAGO TOPJOB® S. Tym razem szczegółowo omówimy pozostałe dwa warianty: przycisk i otwór montażowy.
W artykule:
• Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych • Kryteria oceny materiałów izolacyjnych stosowanych do budowy przewodów i kabli elektrycznych wraz z przywołaniem charakterystycznych właściwości dla najczęściej stosowanych • Wymagania stawiane przewodom i kablom elektrycznym
Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych
Norma PN-EN 13501-1+A1:2010 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 1: Klasyfikacja na podstawie wyników badań reakcji na ogień [6], określa zasady kwalifikacji wyrobów budowlanych i elementów budynków ze względu na ich reakcję na ogień. Wprowadzenie takiego podziału umożliwia ocenę wpływu poszczególnych materiałów na szybkość rozwoju pożaru oraz szybkość i szkodliwość wydzielanych toksyn, będących produktami rozkładu termicznego spalanych materiałów.
Klasyfikację materiałów budowlanych z punktu widzenia odporności na ogień zgodnie z normą [6], przedstawia tab. 1.
Tab. 1. Klasyfikacja materiałów budowlanych z punktu widzenia odporności na ogień*)
Oceniane cechy materiałów izolacyjnych stosowanych do budowy przewodów i kabli elektrycznych
Dla potrzeb oceny przewodów i kabli elektrycznych pod względem rozprzestrzeniania płomienia oraz emisji spalin, którą charakteryzuje przeźroczystość, toksyczność i korozyjność, prowadzi się badania i ocenia poszczególne wskaźniki. Do najważniejszych należą:
1. palność materiału określana za pomocą wskaźnika tlenowego LIO (ang. Limiting Oxygen Index). Wskaźnik ten stanowi wyrażone w procentach najmniejsze stężenie tlenu w mieszaninie z azotem wprowadzonej w temperaturze (23±2)°C, do aparatu służącego wyznaczaniu LIO, przy którym palenie się materiału w określonych warunkach badania jest zaledwie podtrzymywane. W zależności od wartości wskaźnika LIO charakteryzuje się materiał izolacji jako:
LIO < 23 – materiał łatwo zapalny, rozprzestrzeniający płomień,
LIO 24-28 – materiał trudno zapalny w małym stopniu rozprzestrzeniający płomień,
LIO 29-35 – materiał organicznie niezapalny, samogasnący nierozprzestrzeniający płomienia,
LIO > 36 – materiał niezapalny, co jest równoznaczne z nierozprzestrzenianiem płomienia.
Przykładowe wartości wskaźnika LIO oraz temperatury topnienia wybranych materiałów przedstawia tab. 2.
Tab. 2. Wskaźnik LIO oraz temperatura topnienia wybranych materiałów stosowanych do budowy kabli i przewodów
2. dymotwórczość – określa ilość dymów powstających przy spalaniu przewodów lub kabli. Dym jest to rozproszony aerozol unoszący się w powietrzu składającym się z fazy rozpraszającej (ośrodek gazowy) oraz fazy rozproszonej zawierającej drobiny w stanie ciekłym, oraz drobiny w stanie stałym, które mogą być oblepione substancją smolistą. Skład chemiczny dymu zależy od spalanego materiału.
Ogólnie można powiedzieć, że dym stanowi niespalone cząstki materiału, które przy silnym napływie powietrza do objętego pożarem pomieszczenia mogą ulegać detonacyjnemu spalaniu zwanemu rozgorzeniem. Określa się całkowitą ilość wydzielanego dymu z próbki objętej badaniem oraz intensywność jego wydzielania w czasie 1 minuty,
3. gęstość optyczna dymu – parametr badany w celu oceny możliwości orientowania się ludzi podczas ewakuacji w płonącym budynku. Wyznacza się go zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 61034 Pomiar wielkości dymów wydzielanych przez palące się przewody lub kable w określonych warunkach [6].
Badanie polega na przepuszczaniu wiązki światła o wyjściowej światłości kierunkowej I0przez dym znajdujący się w komorze badawczej na odcinku d = 1250 mm. O ekstynkcji decyduje współczynnik tłumienia α, zależny od gęstości optycznej dymu. Na bazie uzyskanych danych oblicza się wskaźnik z wykorzystaniem poniższego wzoru i porównuje z wartościami określonymi w normie:
Za wynik pozytywny uznaje się:
przy spalaniu pojedynczego przewodu: I > 0,7·I0,
przy spalaniu wiązki przewodów lub kabli: I > 0,5·I0.
4. toksyczność – obrazuje stopień zagrożenia ludzi uwięzionych w płonącym budynku oraz ratowników.
Gazy pożarowe powstające wskutek termicznego rozkładu materiałów palnych zawierają szereg trujących substancji, wśród których szczególnie niebezpieczny jest tlenek węgla CO oraz dwutlenek azotu NO2.
Płonący polichlorek wydziela chlor Cl i chlorowodór HCl.
Szczególnie niebezpieczne są poliuretany, które podczas spalania wydzielają cyjanowodór HCN, potocznie nazywany kwasem pruskim, którego śmiertelna dawka wynosi 1 mg/1 kg masy ciała człowieka.
Dym może wytwarzać substancje narkotyczne oraz podrażniające. Rozgrzane cząstki dymu wdychane przez człowieka oprócz zatrucia prowadzą do poparzeń narządów wewnętrznych.
5. korozyjność spalin – miara zagrożenia wrażliwego wyposażenia obiektu wtórnymi następstwami pożaru. Zagrożenie korozyjne jest nieduże, jeżeli roztwór wodny, w próbie wykonanej zgodnie z wymaganiami normy IEC 60754-2:2014-11 Badanie gazów wydzielających się podczas spalania materiałów pobranych z kabli i przewodów. Część 2: Oznaczanie kwasowości (przez podanie pH) i konduktywności [5], ma pH większy niż 4,3 oraz konduktywność elektryczną mniejszą niż 10 mS/mm.
Charakterystyka wybranych materiałów izolacyjnych stosowanych do budowy przewodów i kabli elektrycznych
Polichlorek winylu bez specjalnych dodatków jest materiałem palnym, łatwo zapalnym, rozprzestrzeniającym płomień. Po wprowadzeniu zmiękczaczy w ilości (20–45)% jest stosowany jako polwinit na izolację powłok i przewodów. Około 60% masy stanowi chlor, który jest gazem silnie trującym. Rozgrzany wydziela chlor (Cl) oraz chlorowodór (HCl), który w połączeniu z wodą tworzy kwas solny. W temperaturze (200–300)°C zachodzi piroliza, czyli rozpad termiczny cząstek związku chemicznego o większej masie na cząstki o mniejszej masie. W czasie pożaru spalające się zmiękczacze wydzielają czarny, nieprzejrzysty dym oraz toksyczne gazy. Masa wytwarzanego kwasu solnego sięga 20% masy spalanego polwinitu. Masa spalanego 1 kg polwinitu całkowicie zadymia pomieszczenie o kubaturze 500 m3. W czasie pożaru chlorowodór ze związkami wapnia tworzy sole dyfundujące w głąb betonu, atakujące zbrojenie. Powstające opary chlorowodoru powodują korozję wszystkich metalowych elementów wyposażenia budynku. W celu zmniejszenia propagacji płomienia stosuje się polwinit trudno zapalny z ograniczonym rozprzestrzenianiem płomienia (oznaczenie: FR – Flame Retardant). Ten rodzaj polwinitu zawiera dodatki zwane powszechnie uniepalniaczami, które w temperaturze (200–300)°C uwalniają parę wodną odbierającą ciepło w endotermicznej reakcji dehydratacji.
Politetrafluoroetylen (PTFE, teflon) – zawiera fluor oraz inhibitory palności na bazie bromu. Właściwości tego materiału są podobne do polichlorku winylu.
Guma etylenowo-propylenowa EPR – odporna na przeginanie i przemieszczanie. Jest przydatna w instalacjach górniczych oraz tymczasowych.
Tworzywa bezhalogenkowe – wykonywane są na bazie czystych węglowodorów. Podczas pożaru nie wydzielają halogenów oraz siarki i nie tworzą kwasów (HCl lub HBr). Ich rozkładowi termicznemu towarzyszy wydzielanie pary wodnej oraz dwutlenku węgla. Ilość chloru wydzielanego w czasie spalania nie przekracza 0,2% a fluoru 0,1%. Wydzielanie toksycznych gazów, jak np. CO, jest minimalne (do halogenków zaliczamy grupę minerałów obejmujących chlorki, fluorki, bromki i jodki, a więc sole kwasów fluorowodorowego, chlorowodorowego (solnego), bromowodorowego i jodowodorowego).
Guma silikonowa – w temperaturze przekraczającej 600°C ulega ceramizacji, zachowując właściwości izolacyjne.
Polietylenowinyloacetat EVM – materiał niezapalny, nierozprzestrzeniający płomienia, zawiera dodatki uwodnionego tlenku glinu lub magnezu, wskaźnik tlenowy LIO = 38.
Polieteroeteroketon PEEK – materiał organicznie niezapalny, samogasnący nierozprzestrzeniający płomienia. Jest to tworzywo termoplastyczne o wskaźniku tlenowym LIO = 35.
Wymagania stawiane przewodom i kablom elektrycznym
Szczegóły dotyczące badań wyrobów oraz zasad klasyfikacji są określone w dwóch normach PN-EN 13501-6:2014 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 6: Klasyfikacja na podstawie wyników badań reakcji na ogień kabli elektrycznych [4] oraz PN-EN 50575:2015 Kable i przewody elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne. Kable i przewody do zastosowań ogólnych w obiektach budowlanych o określonej klasie odporności pożarowej [2].
Normy te odnoszą się do konkretnych metod badawczych określających reakcję na ogień wyrobów oraz przywołują zasady klasyfikacji wyrobów.
Określenie klasy reakcji na ogień opiera się przede wszystkim na badaniu zgodnie z normą EN 50399 [8] oraz PN-EN 60332-1-2:2010 Badania palności kabli i przewodów elektrycznych oraz światłowodowych. Część 1-2: Sprawdzanie odporności pojedynczego izolowanego przewodu lub kabla na pionowe rozprzestrzenianie się płomienia. Metoda badania płomieniem mieszankowym 1 kW [9].
Badania pozwalają na sklasyfikowanie wyrobów w jednej z poniższych klas:
Aca,
B1ca, B2ca,
Cca,
Dca,
Eca,
Fca
Współcześnie stosowane materiały pozwalają na produkcję kabli, których reakcja na ogień mieści się w klasach od Fca (najniższa) do B2ca (najlepsza). Dlatego też w najbliższym czasie będą dostępne na rynku kable i przewody sklasyfikowane w jednej z poniższych klas:
B2ca,
Cca,
Dca,
Eca,
Fca
Dodatkowo normy PN-EN 13501-6 i PN-EN 50575 [2] wprowadzają możliwość klasyfikacji dodatkowej pozwalającej szczegółowo opisać reakcję wyrobów na ogień. Klasyfikacja dodatkowa opisuje gęstość dymu emitowanego przez kable i przewody podczas pożaru, kwasowość produktów spalania oraz możliwość spadania gorących kropli z palącego się materiału.
Kryteria klasyfikacji oparte zostały na wynikach badań wg norm PN‑EN 50399 [8], PN-EN 50754 [9] oraz PN‑EN 61034 [7].
Wydzielanie dymu według PN-EN 50399 [8]:
s1 = TSP1200s < 50 m2 i max SPR <0,25m2/s
s1a = s1 i transmisji według PN-EN 61034-2 > 80%
s1b = s1 i transmisji według PN-EN 61034-2 ≥ 60% <80%
s2 = TSP1200s < 400 m2 i max SPR < 0,15 m2/s
s3 = nie s1 lub s2
Kwasowość według PN-EN 60754 [5]:
a1 – konduktywność < 2,5 mS/mm i pH > 4,3
a2 – konduktywność < 10 mS/mm i pH > 4,3
a3 – nie a1 lub a2.
Płonące krople i odpady według PN‑EN 50399 [8]:
d0 – brak płonących kropli i odpadów w ciągu 1200 s
d1 – brak płonących kropli i odpadów płonących dłużej niż 10 s w ciągu 1200 s,
d2 – nie d0 lub d1.
W ten sposób otrzymujemy pełną klasyfikację reakcji na ogień kabla lub przewodu, która może wyglądać przykładowo w następujący sposób:
B2ca, s1a, d0, a1.
Powyższy przykład pokazuje najwyższą możliwą w tej chwili klasyfikację dla kabli i przewodów zbudowanych w oparciu o materiały izolacyjne termoplastyczne. Dodatkowo, norma PN-EN 50575-2015 Kable i przewody elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne. Kable i przewody do zastosowań ogólnych w obiektach budowlanych o określonej klasie odporności pożarowej [2] opisuje szczegółowo:
jakie jednostki badawcze mają brać udział w badaniach wyrobów,
w jaki sposób producent klasyfikuje wyrób
i jakie dokumenty potwierdzające klasyfikację mają zostać dostarczone przez producenta przy wprowadzaniu wyrobu na rynek Unii Europejskiej.
Wyroby sklasyfikowane w najwyższych klasach muszą zostać przebadane przez Jednostkę Notyfikowaną z zastosowaniem systemu oceny 1+. Wiąże się to ze stałym nadzorem produkcyjnym w zakładzie produkcyjnym.
System oceny 1+ ma zastosowanie przy wyrobach sklasyfikowanych jako: B2ca, Cca.
Obecnie w Polsce działają dwie Jednostki Notyfikowane mogące dokonać oceny wyrobów w systemie 1+:
Instytut Techniki Budowlanej
i Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy.
Wyroby o klasie reakcji na ogień Dca, Eca są klasyfikowane przez Laboratorium Notyfikowane z zastosowaniem systemu oceny 3. System 3 nie wymaga stałego nadzoru produkcyjnego przez jednostkę certyfikującą.
Obecnie w Polsce działają dwa Laboratoria Notyfikowane mogące dokonywać klasyfikacji kabli z zastosowaniem systemu oceny 3.
Wyroby o najniższej klasie reakcji na ogień Fca są klasyfikowane w systemie oceny 4, czyli na podstawie badań przeprowadzonych przez producenta bez udziału Jednostki Notyfikowanej lub Laboratorium Notyfikowanego.
Producent, wprowadzając kabel lub przewód elektryczny na rynek, który będzie przeznaczony do stosowania jako wyrób budowlany, oprócz obowiązków wynikających z Dyrektywy Niskonapięciowej w odniesieniu do wyrobów znakowanych znakiem CE, będzie zobowiązany do przedstawienia Deklaracji Właściwości Użytkowych [ang. Declaration of Performance (DoP)], wynikających z postanowień CPR [1].
W odniesieniu do wyrobów znakowanych znakiem B dokument ten nazywa się Krajową Deklaracją Właściwości Użytkowych i jest oznaczany w skrócie jako KDWU. Dokument ten opisuje klasę reakcji na ogień wyrobu oraz niezbędne informacje opisujące sposób uzyskania klasyfikacji.
Zakres informacji, które muszą zostać umieszczone w DoP, szczegółowo opisuje norma PN-EN 50575 [2].
Każdy z wyrobów będzie musiał być oznakowany w sposób jednoznacznie opisujący jego klasę reakcji na ogień.
Wzory etykiet dla kabli i przewodów zostały przedstawione w normie PN-EN 50575 [2]. Ponadto kable i przewody muszą być odpowiednio ocechowane w zakresie deklarowanej klasy reakcji na ogień.
Ostatecznym terminem wprowadzenia zmian w oznakowaniu produktów był 1 lipca 2017. Data ta wynika z wykazu norm zharmonizowanych z rozporządzeniem CPR. Po tym terminie producenci są zobowiązani do znakowania we właściwy sposób wszystkich kabli przeznaczonych do pracy w instalacjach zapewniających zasilanie i transmisję sygnału w budynkach i przedstawienia Deklaracji Własności Użytkowych na te wyroby.
Brak Deklaracji Własności Użytkowych na kabel lub przewód jako wyrób budowlany po 1.07.2017 będzie skutkował brakiem możliwości wprowadzenia na rynek Unii Europejskiej jako wyrób budowlany, a w konsekwencji brakiem możliwości zastosowania kabla/przewodu w obiekcie budowlanym.
Należy jednak pamiętać, że wymóg ten dotyczy jedynie kabli do stosowania w budynkach jako element tego budynku.
Nie ma obowiązku badania i klasyfikowania kabli, które nie są wyrobami budowlanymi (nie są częścią instalacji budynku) lub mają zastosowanie poza obiektami budowlanymi (np. przewody stosowane do budowy instalacji pojazdów samochodowych).
Powinności krajów członkowskich dotyczące stosowania norm
Rozporządzenie CPR pozostawia krajom członkowskim kwestię określenia wymagań dla typów/rodzajów budynków i nie narzuca żadnych wymagań w stosunku do kabli przez powiązanie ich z typami budynków.
Przyjęcie określonego typu przewodu lub kabla w budynku może wynikać z analizy ryzyka prowadzonej przez projektanta lub z innych dokumentów formalnoprawnych, jak np. rozporządzenia Ministra Infrastruktury [10].
Każdy z krajów członkowskich ma wprowadzić odpowiednie wymagania dla budynków we własnym zakresie. Pierwsze propozycje zostały określone przez Polską Izbę Gospodarczą Elektrotechniki (PIGE), co zaowocowało wprowadzeniem normy N SEP-E-007:2017-09 Instalacje elektryczne i teletechniczne w budynkach. Dobór kabli i innych przewodów ze względu na ich reakcję na ogień [6], określającą wymagania minimalne klas reakcji na ogień dla kabli w różnych rodzajach budynków. Norma ta znacznie ułatwi pracę projektantów, gdyż obecnie ogólne wskazania w tym zakresie można znaleźć w § 258 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury [10], z którego wynika zakaz używania pewnej grupy kabli i przewodów z uwagi na palność, dymotwórczość i toksyczność.
Ponieważ klasa reakcji na ogień kabla lub przewodu jest ściśle powiązana z materiałami niemetalicznymi użytymi do jego produkcji, należy się spodziewać, że wymagania przypisane budynkom będą określały, jakie materiały będą używane do produkcji kabli i przewodów instalacyjnych.
Rodzaj materiału konstrukcyjnego ma wpływ zarówno na klasę reakcji na ogień, jak i na klasyfikacje dodatkowe. Dlatego konsekwencją przyjętych w najbliższym czasie wymagań dla budynków będą wyższe ceny instalacji elektrycznych w budynkach, których koszt w dużej mierze zależy od cen stosowanych kabli i przewodów.
W tab. 3, tab. 4, tab. 5 i tab. 6 zostały przedstawione wymagania podstawowe oraz dodatkowe, jakie muszą spełnić kable i przewody zakwalifikowane do odpowiedniej klasy reakcji na ogień.
Tab. 3. Zestawienie wymagań dla poszczególnych klas reakcji na ogień
Tab. 4. Wymagania dodatkowe dla klas B1; B2; C oraz D reakcji na ogień w zakresie przejrzystości dymu PN-EN 50399 [źródło: PN-EN 50399: 2011 Wspólne metody badania palności przewodów i kabli. Pomiar wydzielania ciepła i wytwarzania dymu przez kable podczas sprawdzania rozprzestrzeniania się płomienia. Aparatura probiercza, procedury, wyniki]
Tab. 5. Wymagania dodatkowe dla klas B1; B2; C oraz D reakcji na ogień w zakresie odczynu kwasowego według PN-EN 60754-2-214-11: Badanie gazów wydzielających się podczas spalania materiałów pobranych z kabli i przewodów. Część 2. Oznaczanie kwasowości (przez podanie pH) i konduktywności.
Tab. 6. Wymagania dodatkowe dla klas B1; B2; C oraz D reakcji na ogień w zakresie częstości powstawania płonących cząstek według PN-EN 50399: Wspólne metody badania palności przewodów i kabli. Pomiar wydzielania ciepła i wytwarzania dymu przez kable podczas sprawdzania rozprzestrzeniania się płomienia. Aparatura probiercza, procedury, wyniki.
Nowe rozporządzenie CPR [1] nie dotyczy kabli i przewodów z podtrzymaniem funkcji (FE180/PH90/E90), ponieważ norma PN-EN 50575 [2], zharmonizowana z tym rozporządzeniem, wyłącza je ze swojego zakresu.
Do klasyfikowania kabli bezpieczeństwa pożarowego powstanie osobna norma.
Norma PN-EN 50575 [2] ze swojego zakresu wyłącza kable i przewody stosowane w instalacjach bezpieczeństwa niezależnie od tego, czy pracują w obwodach, którym stawia się wymaganie odporności ogniowej, czy też nie.
Norma nie obejmuje swym zakresem kabli i przewodów stosowanych w instalacjach bezpieczeństwa niezależnie od tego, czy mają odporność ogniową, czy nie. Dopóki nie zostaną one objęte klasyfikacją, obowiązują w stosunku do nich dotychczasowe regulacje krajowe, czyli są dopuszczane do stosowania na podstawie aktualnych Aprobat Technicznych i Świadectw Dopuszczenia wydanych przez CNBOP-PIB.
Rozporządzenie wprowadza obowiązek wystawiania od 1 lipca 2017 roku Deklaracji Właściwości Użytkowych przez producenta na podstawie klasyfikacji przeprowadzanej przez Laboratorium Notyfikowane lub Notyfikowaną Jednostkę Certyfikującą.
Powstają nowe etykiety produktowe. Wymagania w zakresie klas odporności pożarowej budynków zgodne z normą N SEP-E-007:2017-09 Instalacje elektryczne i teletechniczne w budynkach. Dobór kabli i innych przewodów ze względu na ich reakcję na ogień, przedstawiają tab. 7. oraz tab. 8.
Tab. 7. Wymagana klasa reakcji na ogień kabli i innych przewodów ogólnego przeznaczenia zainstalowanych poza obrębem dróg ewakuacyjnych w budynkach określonego rodzaju
Tab. 8. Wymagana klasa reakcji na ogień kabli i innych przewodów ogólnego przeznaczenia zainstalowanych w obrębie dróg ewakuacyjnych w budynkach określonego rodzaju
Dla kabli i przewodów o klasie reakcji na ogień Aca, B1ca, B2ca, Cca producent zobowiązany jest do uzyskania certyfikatu stałości właściwości użytkowych.
O możliwości zastosowania kabla lub przewodu będzie decydowała data produkcji. Kable i przewody wyprodukowane po 1 lipca 2017 roku będą musiały być zgodne z normą PN-EN 50575 [2].
Warto podkreślić, że z zakresu normy są wyłączone kable i przewody stosowane w instalacjach bezpieczeństwa (niezależnie od tego, czy mają odporność ogniową, czy nie).
Ponadto zgodnie z § 258 rozporządzenia [10] stosowanie wyrobów łatwo zapalnych w określonych miejscach jest zabronione.
Na rys. 1. została przedstawiona ścieżka oceny zgodności dla kabli i przewodów stosowanych w instalacjach bezpieczeństwa.
Rys. 1. Ścieżka oceny zgodności dla kabli i przewodów stosowanych w obwodach bezpieczeństwa; rys. J. Wiatr
Literatura
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 305/2011 z 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające Dyrektywę Rady 89/106/EWG.
PN-EN 50575-2015 Kable i przewody elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne. Kable i przewody do zastosowań ogólnych w obiektach budowlanych o określonej klasie odporności pożarowej.
N SEP-E-007:2017-09 Instalacje elektryczne i teletechniczne w budynkach. Dobór kabli i innych przewodów ze względu na ich reakcję na ogień.
PN-EN 13501-6:2014 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków – Część 6: Klasyfikacja na podstawie wyników badań reakcji na ogień kabli elektrycznych.
PN-EN 60754-2:2014-11 Badanie gazów wydzielających się podczas spalania materiałów pobranych z kabli i przewodów. Część 2. Oznaczanie kwasowości (przez podanie pH) i konduktywności.
PN-EN 13501-1+A1:2010 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 1. Klasyfikacja na podstawie wyników badań reakcji na ogień.
PN-EN 61034 Pomiar wielkości dymów wydzielanych przez palące się przewody lub kable w określonych warunkach.
PN-EN 50399: 2011 Wspólne metody badania palności przewodów i kabli. Pomiar wydzielania ciepła i wytwarzania dymu przez kable podczas sprawdzania rozprzestrzeniania się płomienia. Aparatura probiercza, procedury, wyniki.
PN-EN 60332-1-2:2010 Badania palności kabli i przewodów elektrycznych oraz światłowodowych. Część 1-2: Sprawdzanie odporności pojedynczego izolowanego przewodu lub kabla na pionowe rozprzestrzenianie się płomienia. Metoda badania płomieniem mieszankowym 1 kW.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku, w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [Dz. U. z 2015 roku poz. 1422].
Rys. 1. Ścieżka oceny zgodności dla kabli i przewodów stosowanych w obwodach bezpieczeństwa; rys. J. Wiatr
Tab. 1. Klasyfikacja materiałów budowlanych z punktu widzenia odporności na ogień*)
Tab. 2. Wskaźnik LIO oraz temperatura topnienia wybranych materiałów stosowanych do budowy kabli i przewodów
Tab. 3. Zestawienie wymagań dla poszczególnych klas reakcji na ogień
Tab. 4. Wymagania dodatkowe dla klas B1; B2; C oraz D reakcji na ogień w zakresie przejrzystości dymu PN-EN 50399 [8]
Tab. 5. Wymagania dodatkowe dla klas B1; B2; C oraz D reakcji na ogień w zakresie odczynu kwasowego wedługPN-EN 60754-2-214-11 [5]
Tab. 6. Wymagania dodatkowe dla klas B1; B2; C oraz D reakcji na ogień w zakresie częstości powstawania płonących cząstek według PN-EN 50399 [8]
Tab. 7. Wymagana klasa reakcji na ogień kabli i innych przewodów ogólnego przeznaczenia zainstalowanych poza obrębem dróg ewakuacyjnych w budynkach określonego rodzaju
Tab. 8. Wymagana klasa reakcji na ogień kabli i innych przewodów ogólnego przeznaczenia zainstalowanych w obrębie dróg ewakuacyjnych w budynkach określonego rodzaju
Polskie sieci trakcyjne ze względu na zaniedbania materiałowe, konstrukcyjne oraz brak inwestycji przez szereg lat szczególnie pilnie wymagają w tej chwili działań mających na celu ich modernizację, dostosowanie...
Polskie sieci trakcyjne ze względu na zaniedbania materiałowe, konstrukcyjne oraz brak inwestycji przez szereg lat szczególnie pilnie wymagają w tej chwili działań mających na celu ich modernizację, dostosowanie do standardów międzynarodowych oraz parametrów jazdy pociągów, zgodnie z obowiązującymi w tej materii dyrektywami Unii Europejskiej.
Jaki jest cel i strategia działania Energy Group?
– Celem podstawowym jest oczywiście satysfakcja klienta i każda firma może uzyskać taki efekt w inny sposób. Dla nas najważniejsza jest jakość i dobór...
Jaki jest cel i strategia działania Energy Group?
– Celem podstawowym jest oczywiście satysfakcja klienta i każda firma może uzyskać taki efekt w inny sposób. Dla nas najważniejsza jest jakość i dobór optymalnego rozwiązania, przy czym dodatkowo staramy się zawsze być bezpośredni w kontaktach z klientem, a dzięki płaskiej strukturze firmy możemy w szybki i skuteczny sposób reagować na jego potrzeby. W większości nasi klienci z czasem stają się naszymi dobrymi znajomymi i wówczas ta satysfakcja w...
Do niedawna diagnozowanie stanu linii kablowej opierało się głównie na próbie napięciem wyprostowanym wraz z pomiarem rezystancji izolacji. Doświadczenie pokazało, że takie podejście w diagnostyce jest...
Do niedawna diagnozowanie stanu linii kablowej opierało się głównie na próbie napięciem wyprostowanym wraz z pomiarem rezystancji izolacji. Doświadczenie pokazało, że takie podejście w diagnostyce jest mało przydatne, ponieważ powstawało wiele awarii tuż po pozytywnych wynikach badań. Idealnym rozwiązaniem diagnostycznym linii kablowej byłoby nie tylko określenie stanu izolacji i zakwalifikowanie bądź nie do eksploatacji, ale także wskazanie miejsca potencjalnego uszkodzenia w izolacji.
Stale rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną na świecie wymaga budowy coraz nowszych lub modernizacji starych elektrowni, a dostarczenie jej do odbiorców końcowych – rozwoju istniejącej infrastruktury...
Stale rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną na świecie wymaga budowy coraz nowszych lub modernizacji starych elektrowni, a dostarczenie jej do odbiorców końcowych – rozwoju istniejącej infrastruktury przesyłowej oraz przesyłowo-rozdzielczej. O ile dobrze znana technologia budowy i eksploatacji linii przesyłowych najwyższych napięć nie przysparza obecnie problemów technicznych na obszarach niezaludnionych, o tyle problem pojawia się w przypadku obszarów miejskich i uprzemysłowionych. Brak...
Bardzo często w rzeczywistych instalacjach elektrycznych zdarza się, że przewody (na pewnej długości) muszą być układane obok siebie, przy czym grupy te tworzone są najczęściej przez przewody o różnych...
Bardzo często w rzeczywistych instalacjach elektrycznych zdarza się, że przewody (na pewnej długości) muszą być układane obok siebie, przy czym grupy te tworzone są najczęściej przez przewody o różnych przekrojach znamionowych żył. Wówczas, w zależności od liczby przewodów oraz kształtu układu przez nie utworzonego, następuje zmniejszenie ich obciążalności prądowej długotrwałej w stosunku do wartości prądu, jaki jest dopuszczalny długotrwale dla przewodów odosobnionych. Wobec tego, podczas projektowania...
W artykule opisano układy probiercze stosowane w badaniach napięciowych prowadzonych w produkcji kabli oraz w eksploatacji linii kablowych średniego napięcia o izolacji polimerowej. Omówiono procesy zachodzące...
W artykule opisano układy probiercze stosowane w badaniach napięciowych prowadzonych w produkcji kabli oraz w eksploatacji linii kablowych średniego napięcia o izolacji polimerowej. Omówiono procesy zachodzące w izolacji badanych kabli, zasady działania oraz podstawowe właściwości techniczne układów probierczych wytwarzających różne rodzaje napięć: przemienne o częstotliwości przemysłowej, stałe, przemienne o bardzo niskiej częstotliwości oraz oscylujące.
Przewody w sieciach i instalacjach elektrycznych niskiego napięcia dobiera się na następujące warunki:
-wytrzymałość mechaniczną,
-obciążalność długotrwałą,
-przeciążalność,
-spadek napięcia,
-warunki...
Przewody w sieciach i instalacjach elektrycznych niskiego napięcia dobiera się na następujące warunki:
-wytrzymałość mechaniczną,
-obciążalność długotrwałą,
-przeciążalność,
-spadek napięcia,
-warunki zwarciowe,
-samoczynne wyłączenie dla celów ochrony przeciwporażeniowej.
W dwuczęściowym artykule o doborze przewodów w instalacjach elektrycznych zostały opisane podstawowe zasady doboru przewodów. Zamieszczono w nich również zasady obliczania spodziewanego prądu obciążenia...
W dwuczęściowym artykule o doborze przewodów w instalacjach elektrycznych zostały opisane podstawowe zasady doboru przewodów. Zamieszczono w nich również zasady obliczania spodziewanego prądu obciążenia oraz wstępnego doboru zabezpieczeń do ochrony obwodów zasilających różne odbiorniki energii elektrycznej. Kontynuujemy tę tematykę, dlatego w tym numerze więcej miejsca poświęcimy zasadom doboru zabezpieczeń oraz projektowania właściwej selektywności działania poszczególnych stopni zabezpieczeń.
Trudno mówić o zarządzaniu majątkiem sieciowym, nie odnosząc się do zmian, które nastąpiły w polskiej energetyce. W procesie tym zostały stworzone silne grupy energetyczne, wydzielone przedsiębiorstwa...
Trudno mówić o zarządzaniu majątkiem sieciowym, nie odnosząc się do zmian, które nastąpiły w polskiej energetyce. W procesie tym zostały stworzone silne grupy energetyczne, wydzielone przedsiębiorstwa dystrybucyjne, postępuje proces liberalizacji rynku energii elektrycznej, następuje prywatyzacja energetyki, itd. Tak rewolucyjne zmiany i perspektywa nowej przyszłości wymagają od przedsiębiorstw dystrybucyjnych stworzenia strategii w zakresie zarządzania majątkiem sieciowym.
Wdrożenie nieniszczących metod diagnostycznych, prowadzonych przy napięciach innych niż wyprostowane, jest ze wszechmiar słuszne. Ograniczenia praktyczne badań napięciem o częstotliwości 50 Hz zmuszają...
Wdrożenie nieniszczących metod diagnostycznych, prowadzonych przy napięciach innych niż wyprostowane, jest ze wszechmiar słuszne. Ograniczenia praktyczne badań napięciem o częstotliwości 50 Hz zmuszają do stosowania narażeń probierczych o innych kształtach (OWTS, VLF, itp.). Ich poziomy oraz procedury ich aplikacji są różne od stosowanych przez producentów kabli i osprzętu kablowego w ramach badań typu, wyrobu lub konstruktorskich. Technologia sterowania pola elektrycznego w osprzęcie kablowym może...
W niektórych przypadkach zachodzi konieczność prowadzenia przewodów układanych równolegle, przeznaczonych do zasilania jednego odbiornika lub rozdzielnicy. Najczęściej ma to miejsce, gdy wymagany przekrój...
W niektórych przypadkach zachodzi konieczność prowadzenia przewodów układanych równolegle, przeznaczonych do zasilania jednego odbiornika lub rozdzielnicy. Najczęściej ma to miejsce, gdy wymagany przekrój pojedynczej żyły przewodu zasilającego jest większy od przekroju przewodu dostępnego w handlu, lub gdy promień gięcia jest zbyt duży. Często ten problem występuje przy projektowaniu i budowie układów zasilania awaryjnego i gwarantowanego, gdzie zastosowano źródła o dużych mocach. W niektórych przypadkach...
Kontynuujemy tematykę związaną z doborem zabezpieczeń kabli i przewodów elektrycznych (w „elektro.info” 11/2009 publikowaliśmy cz. 1. artykułu). Tym razem więcej miejsca poświęcimy zagadnieniom związanym...
Kontynuujemy tematykę związaną z doborem zabezpieczeń kabli i przewodów elektrycznych (w „elektro.info” 11/2009 publikowaliśmy cz. 1. artykułu). Tym razem więcej miejsca poświęcimy zagadnieniom związanym z selektywnością działania zabezpieczeń przy kaskadowym połączeniu dwóch wyłączników nadprądowych i różnicowoprądowych.
Vattenfall Distribution Poland w 2009 roku zainicjował badania diagnostyczne linii kablowych SN, na które składają się pomiary: tgδ oraz wyładowania niezupełne mierzone w czasie wolnozmiennego przebiegu...
Vattenfall Distribution Poland w 2009 roku zainicjował badania diagnostyczne linii kablowych SN, na które składają się pomiary: tgδ oraz wyładowania niezupełne mierzone w czasie wolnozmiennego przebiegu sinusoidalnego 0,1 Hz. Pierwszym efektem wprowadzenia nowego rodzaju zabiegu było podwyższenie jakości budowy linii kablowych SN przyjmowanych do eksploatacji, gdyż warunkiem pozytywnego ich odbioru jest uzyskanie wyników mieszczących się w określonych, dopuszczalnych granicach.
W numerze 5/09 publikowaliśmy I część artykułu, w której zostały wyjaśnione zasady doboru przewodów na długotrwałą obciążalność prądową i przeciążalność, a także ze względu na prądy zwarciowe oraz spadek...
W numerze 5/09 publikowaliśmy I część artykułu, w której zostały wyjaśnione zasady doboru przewodów na długotrwałą obciążalność prądową i przeciążalność, a także ze względu na prądy zwarciowe oraz spadek napięcia. W drugiej części artykułu zostaną wyjaśnione dalsze wymagania, jakie muszą spełnić przewody zasilające odbiornik energii elektrycznej w normalnych warunkach eksploatacji oraz w czasie pożaru.
Powszechnym sposobem wykonywania instalacji elektrycznej jest układanie przewodów w kilku stykających się ze sobą warstwach. Przy takim sposobie ułożenia przewodów, wartości prądów, które mogą płynąć przez...
Powszechnym sposobem wykonywania instalacji elektrycznej jest układanie przewodów w kilku stykających się ze sobą warstwach. Przy takim sposobie ułożenia przewodów, wartości prądów, które mogą płynąć przez nie długotrwale, są znacznie mniejsze od wartości tych prądów dla przewodów odosobnionych.
Podziemne linie kablowe mają wiele zalet w porównaniu z liniami napowietrznymi. Najważniejsze z nich to: większa pewność zasilania niezależnie od warunków pogodowych, mniejsza powierzchnia zajętych gruntów,...
Podziemne linie kablowe mają wiele zalet w porównaniu z liniami napowietrznymi. Najważniejsze z nich to: większa pewność zasilania niezależnie od warunków pogodowych, mniejsza powierzchnia zajętych gruntów, niższe koszty utrzymania, ochrona środowiska i względy estetyczne. Negatywną stroną linii kablowych jest wyższy koszt ich budowy.
W artykule przedstawiono system monitorowania dynamicznej obciążalności prądowej napowietrznych linii elektroenergetycznych 110 kV, zwany dalej DOL. System ten, oparty na pomiarze temperatury przewodu...
W artykule przedstawiono system monitorowania dynamicznej obciążalności prądowej napowietrznych linii elektroenergetycznych 110 kV, zwany dalej DOL. System ten, oparty na pomiarze temperatury przewodu oraz warunków pogodowych w miejscu zainstalowania linii, pozwala na wyznaczenie dynamicznej obciążalności linii.
Zmiany w obowiązujących przepisach znacznie wydłużyły czas niezbędny do przygotowania dokumentacji projektowej dla inwestycji budowlanych w celu uzyskania pozwolenia na budowę. Niniejszy artykuł ma na...
Zmiany w obowiązujących przepisach znacznie wydłużyły czas niezbędny do przygotowania dokumentacji projektowej dla inwestycji budowlanych w celu uzyskania pozwolenia na budowę. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie Czytelnikom schematu postępowania wraz z podaniem czasu niezbędnego do uzyskania koniecznych decyzji i pozwoleń aż do otrzymania pozwolenia na budowę dla danej inwestycji.
Jednym z podstawowych warunków bezawaryjnej eksploatacji linii kablowych WN jest zastosowanie odpowiedniej technologii układania kabli, która powinna uwzględniać: wymagania i zalecenia producenta kabla,...
Jednym z podstawowych warunków bezawaryjnej eksploatacji linii kablowych WN jest zastosowanie odpowiedniej technologii układania kabli, która powinna uwzględniać: wymagania i zalecenia producenta kabla, pełnienie nadzoru nad układaniem kabli przez przedstawiciela producenta kabla, wyposażenie wykonawcy układającego kable, organizację pracy i BHP na budowie, wymagania przyszłego użytkownika linii kablowych, warunki terenowe, warunki pogodowe panujące podczas układania kabli.
Z pierwszymi większymi pożarami kabli zetknęliśmy się z chwilą wprowadzenia do produkcji kabli z tworzyw sztucznych. Przedtem kable produkowane były w izolacji papierowej i miały powłokę metalową. Duża...
Z pierwszymi większymi pożarami kabli zetknęliśmy się z chwilą wprowadzenia do produkcji kabli z tworzyw sztucznych. Przedtem kable produkowane były w izolacji papierowej i miały powłokę metalową. Duża ilość metalu w konstrukcji kabla utrudniała jego zapalenie. Pierwszy duży pożar kabli w Polsce powstał w grudniu 1970 r. w jednej z elektrowni. Wcześniej z problemem tym zetknęli się Węgrzy i w tym czasie mieli już pewne doświadczenia. Energopomiar zajął się wyjaśnieniem przyczyny powstania tego pożaru.
Rozwój nowoczesnej telekomunikacji w sposób nieodłączny związany jest z wdrażaniem na rynek coraz to nowszych usług. Wymaga to realizacji nowatorskich inwestycji i przedsięwzięć, których celem jest m.in....
Rozwój nowoczesnej telekomunikacji w sposób nieodłączny związany jest z wdrażaniem na rynek coraz to nowszych usług. Wymaga to realizacji nowatorskich inwestycji i przedsięwzięć, których celem jest m.in. poszerzanie zasięgu sieci.
Strukturalne sieci teleinformatyczne utożsamiane są zwykle z serwerami, routerami czy różnego rodzaju przełącznikami. Niejako w ich tle funkcjonuje infrastruktura kablowa, od której wymaga się, aby zapewniała...
Strukturalne sieci teleinformatyczne utożsamiane są zwykle z serwerami, routerami czy różnego rodzaju przełącznikami. Niejako w ich tle funkcjonuje infrastruktura kablowa, od której wymaga się, aby zapewniała możliwie najszybszą transmisję sygnału i szerokie pasmo przenoszenia.
W artykule omówiono różnice w wymaganiach normatywnych stawianych mufom do kabli SN o izolacji papierowej przesycanej syciwem, określonych w wycofanej normie PN-90 E-06401 oraz wymagania określone w normie...
W artykule omówiono różnice w wymaganiach normatywnych stawianych mufom do kabli SN o izolacji papierowej przesycanej syciwem, określonych w wycofanej normie PN-90 E-06401 oraz wymagania określone w normie PN-HD 629.2 S2:2006. Przedstawiono również szczegóły nowego rozwiązania muf do ich łączenia i napraw.
Wobec różnorodności przeprowadzanych badań istnieją następujące podstawowe klasyfikacje: według PN-EN 50200: PH – ciągłości dostawy energii przez kable/przewody o przekroju żyły do 2,5 mm2. W przypadku...
Wobec różnorodności przeprowadzanych badań istnieją następujące podstawowe klasyfikacje: według PN-EN 50200: PH – ciągłości dostawy energii przez kable/przewody o przekroju żyły do 2,5 mm2. W przypadku kabli światłowodowych obowiązuje tylko graniczna średnica 20 mm, H – ciągłości dostawy energii przez kable/przewody o przekroju żyły równej lub większej niż 2,5 mm2, według DIN 4102:12: E – zgodne z normą DIN dotyczącą zachowania ciągłości dostawy energii przez zespół kablowy...
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo...
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo niewiele można zrobić, aby wpłynąć na te aspekty, dlatego coraz częściej w centrum uwagi znajduje się produkcja własna ze wszystkimi procesami i strukturami, a także ogólna struktura kosztów.
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych...
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych w całość. Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń może być zapewnione tylko i wyłącznie wtedy, gdy zakłócenia generowane przez otoczenie będą skutecznie blokowane. Generowane spodziewane zakłócenia elektromagnetyczne przez wyposażenie otaczające kable muszą zatem być w odpowiedni sposób odseparowane.
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia...
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia kopii zapasowych. Czytaj dalej i dowiedz się, który z nich może odpowiadać Twoim potrzebom!
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie...
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie daje ponad 45 tys. m kw. powierzchni magazynowej BayWa r.e. Solar Systems w Polsce.
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi...
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi – połączyć przewody o przekroju od 0,75 do 4 mm kw. Wystarczy po prostu odizolować końcówkę przewodu i bez użycia jakichkolwiek narzędzi wsunąć ją do złączki – i bezpieczne połączenie gotowe.
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej,...
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej, moc odbiorników czy budowa samej instalacji elektroenergetycznej. Dobór konkretnego rozwiązania powinien opierać się na analizie układu zasilającego zakład, reżimu pracy i zainstalowanych odbiorników. Bardzo ważnym punktem doboru jest wykonanie pomiarów Jakości Energii Elektrycznej i ich prawidłowa...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV...
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV – pierwszy na świecie miernik przeznaczony do pomiarów impedancji pętli zwarcia w sieciach o napięciach dochodzących aż do 900 V AC, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V.
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie...
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie zabezpieczać wszelkiego rodzaju obiekty, projektując i montując instalację odgromową zgodną z obowiązującymi przepisami.
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa...
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa w nim wiosenna promocja, w której można wygrać supernagrody!
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są...
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są przyszłością zrównoważonej energetyki.
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel®...
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel® Celeron® N6210 o mocy 6,5 W.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych...
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych optymalizacja zużycia energii staje się priorytetem. Jednym z ważniejszych kroków prowadzących do obniżenia klasy energetycznej budynków jest wprowadzenie świadectwa energetycznego i nowoczesnych instalacji elektrycznych.
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius...
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius GEN24.
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem...
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych jest gromadzenie i przesyłanie wyprodukowanej energii elektrycznej. W tym kontekście technologia cable pooling zyskuje na znaczeniu, umożliwiając zoptymalizowane zarządzanie przesyłem energii elektrycznej ze źródeł OZE.
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz,...
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz, mają różne rozmiary, dzięki czemu można je dopasować do praktycznie każdego rodzaju lamp, są energooszczędne, a to tylko kilka z wielu ich zalet. Na co zwracać uwagę przy zakupie tego rodzaju żarówek i jak dopasować ich parametry do swoich potrzeb?
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić...
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić niektóre produkty bankowe. O których z nich mowa? Tego lepiej dowiedzieć się jeszcze przed rozpoczęciem prac budowalnych.
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest...
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest to ekologiczne źródło energii. Montaż paneli fotowoltaicznych na działce lub dachu domu ma jeszcze jedną zaletę – w przypadku sprzedaży nieruchomości podnosi jej wartość.
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego...
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego producenta dla krajowych Operatorów Sieci Dystrybucji, którzy poszukują skutecznych rozwiązań technicznych do bilansowania sieci oraz redukcji nadmiernych obciążeń w szczytach produkcji energii z odnawialnych źródeł.
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych....
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych. Dodatkowo w różnych materiałach marketingowych również można znaleźć nie zawsze pełne informacje na temat wymagań stawianych SPD, co nie pomaga w właściwym doborze odpowiedniego modelu do aplikacji. W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze zagadnienia, które pozwolą dobrać bezpieczne ograniczniki...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym cyklu roboczym. Rozwiązanie to umożliwia proste i bardzo wydajne oznaczanie przemysłowe, dzięki czemu efektywność naszej produkcji może wzrosnąć diametralnie.
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch...
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch E550WVP to przenośne i szybkie urządzenia, które oferują specjalne funkcje do druku najpopularniejszych typów etykiet. Urządzenia pozwalają na szybkie i bezproblemowe drukowanie oznaczeń kabli, przewodów, gniazdek elektrycznych, przełączników oraz paneli krosowniczych.
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa...
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa wykazują dużą determinację do zmian prowadzących do optymalizacji kosztów, co zapewnić ma im zachowanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej np. z przyjętej strategii przewagi kosztowej.
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni z tradycyjnego domu budynku pasywnego. Niewątpliwie jednak należy pamiętać, że elementy automatyki budynkowej są składową pasywnych budowli i nawet zwykłe mieszkanie potrafią uczynić bardziej oszczędnym i ekologicznym.
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest...
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest wtedy odporność psychiczna osoby zatrudnionej na danym stanowisku. To cecha, jaką doceni wielu pracodawców. Dowiedzmy się więc, w jakich kategoriach zawodowych jest ona szczególnie istotna i jak może wpłynąć na Twoją karierę!
Firma SMA istnieje na rynku już od 40 lat. W ofercie producenta znajdują się falowniki do zastosowań domowych, biznesowych, komercyjnych, a także do dużych projektów.
Firma SMA istnieje na rynku już od 40 lat. W ofercie producenta znajdują się falowniki do zastosowań domowych, biznesowych, komercyjnych, a także do dużych projektów.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.elektro.info.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.elektro.info.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.