Rys. 1. Roczna gęstość wyładowań piorunowych w Polsce w 2010 roku [16]
Wypadki związane z porażeniem prądem elektrycznym wywołanym wyładowaniem piorunowym mają miejsce podczas pracy, wypoczynku lub wykonywania czynności dnia codziennego. Wiążą się one zawsze z określonymi stratami ekonomicznymi, ludzkimi i społecznymi, a także z pojawiającym się poczuciem zagrożenia.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Sieci Ethernet to już nie tylko sieci komputerowe, ale przede wszystkim uniwersalne media dla wszelkiego rodzaju systemów transmisji. Ogromne korzyści uzyskano dzięki opracowaniu standardu zasilania Power...
Sieci Ethernet to już nie tylko sieci komputerowe, ale przede wszystkim uniwersalne media dla wszelkiego rodzaju systemów transmisji. Ogromne korzyści uzyskano dzięki opracowaniu standardu zasilania Power over Ethernet (PoE), który znacząco przyczynił się do rozszerzenia obszaru zastosowań tej technologii. Doskonały przykład stanowią systemy monitoringu wizyjnego (VSS – Video Surveilance System, potocznie CCTV), gdzie jednym przewodem 4-parowym możliwa jest transmisja sygnału wizyjnego, sterowanie...
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć im. prof. Sowy na Wydziale Elektrycznym Politechniki Białostockiej nie powstałoby, gdyby nie inicjatywa i zaangażowanie prof. Andrzeja Sowy. Jest ono obecnie nowoczesnym...
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć im. prof. Sowy na Wydziale Elektrycznym Politechniki Białostockiej nie powstałoby, gdyby nie inicjatywa i zaangażowanie prof. Andrzeja Sowy. Jest ono obecnie nowoczesnym laboratorium, dysponującym unikatową w skali światowej aparaturą umożliwiającą badanie zjawisk związanych z wyładowaniami piorunowymi.
Streszczenie
Porażenie podczas burzy może być skutkiem bezpośredniego wyładowania piorunowego w człowieka lub też może być spowodowane przepływem prądu przez rozmaite przedmioty, lub elementy znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie. W artykule szczegółowo omówiono mechanizmy rażenia i oddziaływanie prądu piorunowego na organizm człowieka.
Abstract
Electric shock caused by thunderstorm
Electric shock caused by thunderstorm can occurs as a result of direct lighting strike, lighting current flow by different objects located nearby. In the paper detail description of lighting shock mechanism has been presented.
Istnieją grupy zawodowe, które są szczególnie narażone na skutki wyładowań piorunowych – na przykład rolnicy, pracownicy sezonowi na plantacjach, wędkarze, robotnicy budowlani, elektromonterzy. W tym przypadku celowe wydaje się propagowanie podstawowej wiedzy o zasadach zachowania się podczas burzy w postaci materiałów informacyjnych, informacji w środkach przekazu, a nawet szkoleń informacyjnych.
Prawdopodobieństwo zdarzenia niebezpiecznego związanego z doziemnym wyładowaniem piorunowym zależy od lokalizacji na obszarze kraju. Na rysunku 1. przedstawiono gęstość wyładowań piorunowych w roku 2010 na obszarze Polski [16].
Wynika z niego, że południowa część kraju jest najbardziej narażona na wyładowania piorunowe. Dostępne statystyki wyraźnie pokazują, że liczba wypadków związanych z wyładowaniami piorunowymi kształtuje się w latach 2001–2006 na podobnym poziomie i nie obserwuje się tendencji spadkowej (około 10–20 ofiar rocznie). Ma ona charakter po części losowy, związany z liczbą burz występujących w danym roku.
Skutki rażenia
Porażenie prądem doziemnego wyładowania piorunowego może być skutkiem bezpośredniego uderzenia pioruna w człowieka lub też może być spowodowane przepływem prądu przez rozmaite przedmioty lub elementy znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie. W celu prawidłowego zrozumienia omawianych problemów należy na wstępie zdefiniować przynajmniej kilka podstawowych pojęć stosowanych w literaturze przedmiotu.
Przytoczone definicje pochodzą z publikacji zajmujących się problemem zagrożenia i ochrony od porażeń prądem elektrycznym wytwarzanego przez aparaty i urządzenia zasilane z sieci elektroenergetycznej (rys. 2.). Mają one również zastosowanie w analizach bezpieczeństwa podczas doziemnych wyładowań piorunowych.
Napięcie dotykowe jest definiowane jako różnica potencjałów między dwoma punktami, które mogą być dotknięte dwoma częściami ciała na przykład ręka-stopa lub ręka-ręka. W stanie normalnej pracy punkty te, nie są częścią obwodu elektrycznego [1, 4, 5]. W typowym przypadku porażenia prądem elektrycznym wartości napięć dotykowych zależą od napięcia znamionowego urządzenia oraz rezystancji między obudową urządzenia i ziemią (rys. 2.). Twierdzenie to jednak jest prawidłowe pod warunkiem, że do układu nie zostaną dołączone dodatkowe źródła energii elektrycznej. Napięcia dotykowe kształtują się zupełnie inaczej podczas wyładowań piorunowych, które stanowią dodatkowe źródło wymuszenia, a do porażenia może dojść w wyniku dotknięcia elementu niebędącego w stanie ustalonym częścią obwodu elektrycznego, np. metalowego elementu konstrukcyjnego obiektu.
Rozpatrując przypadek porażenia na skutek napięcia dotykowego należy pamiętać, że wyróżnia się umownie dwa rodzaje dotyku: tzw. dotyk bezpośredni i dotyk pośredni [5]. Pod pojęciem dotyku bezpośredniego należy rozumieć dotknięcie przez człowieka części czynnych, czyli przewodu lub części przewodzącej urządzenia, która może się znaleźć pod napięciem warunkach normalnej pracy [5]. Dotyk pośredni oznacza dotknięcie przez człowieka części przewodzących dostępnych, które znalazły się pod napięciem w wyniku uszkodzenia izolacji [5]. Należy również mieć na uwadze, że podczas wyładowań piorunowych pod napięciem mogą się również znaleźć części niebędące ani częścią urządzenia, ani instalacji elektrycznej (metalowe konstrukcje, rurociągi, przewodzące podłogi i ściany); są to tzw. części przewodzące obce [5].
Napięcie krokowe jest definiowane jako różnica potencjałów dwóch punktów na podłożu, które są odległe od siebie o długość kroku równą 1 m (rys. 2.). W przypadku wyładowań piorunowych, im bliżej jest punktu spływu prądu piorunowego do ziemi, tym wartość napięcia krokowego jest większa. Dotyczy to zarówno napięcia krokowego, jak i dotykowego [1, 4, 5].
Podczas wyładowań piorunowych na skutek powstania napięć krokowych lub dotykowych, może dojść do przepływu prądu rażeniowego przez ciało człowieka [1, 4, 5]. Napięcie rażeniowe dotykowe jest definiowane jako spadek napięcia na impedancji ciała człowieka przy przepływie przez ciało prądu rażeniowego na drodze ręka-stopa, ręka-ręka. Napięcie rażeniowe krokowe jest definiowane jako spadek napięcia na impedancji ciała człowieka przy przepływie prądu rażeniowego na drodze stopa-stopa [5].
Podczas doziemnego wyładowania piorunowego wyróżnia się cztery podstawowe mechanizmy rażenia [2, 3, 4, 6, 9]
Porażenie wskutek bezpośredniego wyładowania piorunowego w człowieka, kiedy cały prąd piorunowy rozpływa się w ciele i poprzez ciało dalej w ziemi (rys. 3a).
Porażenie na skutek dotknięcia elementu, który bierze czynny udział w odprowadzenia prądu wyładowania piorunowego do ziemi (rys. 3b).
Porażenie wskutek przeskoku iskrowego lub odgałęzienia głównego kanału wyładowania na osobę stojącą w jego bliskim sąsiedztwie, na przykład podczas wyładowania w drzewo. Wówczas następuje przeskok w warstwie powietrza między pniem drzewa a człowiekiem, przez którego płynie tylko część prądu wyładowania głównego, powodując jednak porażenie śmiertelne lub poparzenia powierzchni ciała (rys. 3c).
Porażenie napięciem krokowym w bliskim sąsiedztwie miejsca, w którym wystąpiło doziemne wyładowanie piorunowe. Im bliżej punktu spływu prądu oraz im bardziej rozstawione są stopy, tym większa różnica potencjałów odkłada się na ciele porażonego (rys. 3d).
Podsumowanie
Człowiek znajdujący się w wymienionych sytuacjach jest potencjalnie narażony na skutki przepływu prądu elektrycznego. W celu dokładnego zrozumienia zachodzących zjawisk trzeba prześledzić zmiany naturalnych reakcji fizjologicznych człowieka w zależności od częstotliwości i kształtu prądu, co zostanie przedstawione w drugiej części artykułu. Należy jednak pamiętać, że w przypadku doziemnego wyładowania piorunowego czas trwania rażenia jest na ogół wielokrotnie krótszy od czasu przyjmowanego dla prądu przemiennego, szczególnie o częstotliwości sieciowej.
Literatura
R. Buehl, A. Majka, J. Saferna, S. Sakiel, J. Strużyna, Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym. Etiologia i pomoc przedlekarska, WNT, Warszawa 1993.
Z. Flisowski, Technika wysokich napięć, WNT, Warszawa 1999.
Z. Flisowski, Trendy rozwojowe ochrony odgromowej budowli. Część I. Wyładowania piorunowe jako źródło zagrożenia, PWN, Warszawa 1986.
S. Gierlotka, Wypadki porażenia ludzi od uderzenia pioruna, „elektro.info” nr 7-8/2011.
H. Markiewicz, Zagrożenie i ochrona od porażeń w instalacjach elektrycznych, WNT, Warszawa 2004.
A. W. Sowa, Kompleksowa ochrona odgromowa i przepięciowa, wydanie II poprawione, Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw SEP, Warszawa 2005.
Ch. F. Dalziel, W. R. Lee, Lethal Electric Currents. In: IEEE Spectrum (1969), Februar; pp. 44–50.
Ch. F. Dalziel, W. R. Lee, Reevaluation of Lethal Electric Currents. In: IEEE Tran Ind Gen Apple IGA-4 (1968), Nr. 5; pp. 467–476.
Z. Flisowski, C. Mazzetti, An approximate method of assessment of the electric shock hazard by lightning strike. Proceedings, 18th International Conference on Lightning Protection, Munich, VDE-Verlag GmbH, Berlin; pp. 449–453.
Neuhaus, Hermann: Blitzschutzanlagen: Erlaute-rungen zu DIN 57 185/VDE 0185. 1. Aufl. Berlin; Offenbach: VDE-Verlag, 1983.
F. Santamaria, A. Alarcon, F. Roman, Analysis of a Lightning Accident Considering a Modified Human Body Model, 28th International Conference on Lightning Protection, ICLP 2006 Kanazawa.
S. Suchanek, V. Hinrichsen, Jing Gau, I. Munteanu, R. Brocke, Klaus-Peter Muller, Auswirkungen von Schrittspannungen auf den Menschen. 9 VDE/ABB-Blitzchutztagung, 27-28 Oktober 2011 in Neu-Ulm.
IEC – Raport: Effects of Current Passing through the Human Body. IEC Publication 479-1/1984; 479-2/1987. Geneve.
PN-E-05115 Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o napięciu wyższym niż 1 kV.
http://www.nlm.nih.gov/research/visible/visible_human.htmlThe National Library of Medicine's Visible Human Project. Website.
Systemy fotowoltaiczne PV (ang. Photovoltaic) przetwarzają bezpośrednio promieniowanie słoneczne na energię elektryczną bez zanieczyszczeń, hałasu i innych zmian w środowisku naturalnym. Fakt ten, w połączeniu...
Systemy fotowoltaiczne PV (ang. Photovoltaic) przetwarzają bezpośrednio promieniowanie słoneczne na energię elektryczną bez zanieczyszczeń, hałasu i innych zmian w środowisku naturalnym. Fakt ten, w połączeniu ze spadkiem kosztów systemów PV, powoduje szybki rozwój tego rodzaju źródeł zasilania.
Uziom fundamentowy stanowi w wielu przypadkach skuteczne rozwiązanie dla uziemienia instalacji elektrycznych lub odgromowych, w związku z czym jest on aktualnie wymagany jako uziom podstawowy dla obiektów...
Uziom fundamentowy stanowi w wielu przypadkach skuteczne rozwiązanie dla uziemienia instalacji elektrycznych lub odgromowych, w związku z czym jest on aktualnie wymagany jako uziom podstawowy dla obiektów budowlanych. Często jednak taki uziom wymaga uzupełnienia o dodatkowe zewnętrzne uziomy sztuczne, umożliwiające uzyskanie dostatecznie małej rezystancji uziemienia lub spełnienie wymagań normatywnych odnoszących się do wymiarów geometrycznych uziomu. Podstawowym warunkiem dla zapewnienia układom...
W obiekcie budowlanym instalacja elektryczna oraz zasilane urządzenia narażone są na oddziaływanie napięć i prądów udarowych wywołanych przez wyładowania piorunowe oraz procesy łączeniowe w sieci elektroenergetycznej...
W obiekcie budowlanym instalacja elektryczna oraz zasilane urządzenia narażone są na oddziaływanie napięć i prądów udarowych wywołanych przez wyładowania piorunowe oraz procesy łączeniowe w sieci elektroenergetycznej średniego i niskiego napięcia. Do ochrony przed tego rodzaju narażeniami stosowane są układy urządzeń do ograniczania przepięć SPD (Surge Protective Device) typu 1, 2 lub 3.
Zestawienie norm zawiera wybrane Polskie Normy dotyczące ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej oraz ochrony przeciwporażeniowej, które zostały ogłoszone przez Polski Komitet Normalizacyjny oraz na...
Zestawienie norm zawiera wybrane Polskie Normy dotyczące ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej oraz ochrony przeciwporażeniowej, które zostały ogłoszone przez Polski Komitet Normalizacyjny oraz na podstawie informacji normalizacyjnych zamieszczonych w wersji elektronicznej miesięcznika „Wiadomości PKN – Normalizacja”.
Przystępując do oceny zagrożenia przepięciowego przyłączy urządzeń należy posiadać podstawowe informacje o wartościach szczytowych oraz kształtach napięć i prądów udarowych powstających w instalacjach...
Przystępując do oceny zagrożenia przepięciowego przyłączy urządzeń należy posiadać podstawowe informacje o wartościach szczytowych oraz kształtach napięć i prądów udarowych powstających w instalacjach niskonapięciowych ułożonych w obiektach budowlanych. W przypadku obiektów posiadających urządzenia piorunochronne LPS (Lightning Protection System) należy uwzględnić zagrożenie występujące podczas bezpośredniego wyładowania piorunowego w ten obiekt. W takim przypadku do określenia wartości szczytowych...
W artykule przedstawiono podstawowe zasady przeglądów i badań okresowych urządzeń do ograniczania przepięć SPD (Surge Protective Device) stosowanych w instalacji elektrycznej w obiekcie budowlanym posiadającym...
W artykule przedstawiono podstawowe zasady przeglądów i badań okresowych urządzeń do ograniczania przepięć SPD (Surge Protective Device) stosowanych w instalacji elektrycznej w obiekcie budowlanym posiadającym urządzenie piorunochronne.
Urządzenia stosowane w systemach niskosygnałowych, na przykład: teleinformatycznych, kontrolno-pomiarowych, automatyki, alarmu, włamania i napadu, nagłośnienia, czy sterowania, charakteryzują się zazwyczaj...
Urządzenia stosowane w systemach niskosygnałowych, na przykład: teleinformatycznych, kontrolno-pomiarowych, automatyki, alarmu, włamania i napadu, nagłośnienia, czy sterowania, charakteryzują się zazwyczaj niskimi poziomami odporności elektromagnetycznej od strony ich interfejsów sygnałowych. Jest to związane przede wszystkim ze stosowaniem w takich systemach coraz większej liczby wrażliwych układów elektronicznych podatnych na zakłócenia elektromagnetyczne.
Wartość rezystancji uziemienia w głównej mierze zależy od rezystywności gruntu, w którym zostanie umieszczony uziom, od jego wymiarów i sposobu umieszczenia w gruncie oraz od wartości szczytowej i kształtu...
Wartość rezystancji uziemienia w głównej mierze zależy od rezystywności gruntu, w którym zostanie umieszczony uziom, od jego wymiarów i sposobu umieszczenia w gruncie oraz od wartości szczytowej i kształtu prądu wprowadzonego do uziomu. W literaturze podawane są zależności pozwalające na wyznaczenie rezystancji uziomów o różnych kształtach, umieszczonych w ziemi o określonej rezystywności. W artykule wyznaczono numerycznie przy użyciu pakietu oprogramowania CDEGS [4], rezystancje uziemień [5, 7]...
Wprowadzanie elementów i układów półprzewodnikowych znacznie zwiększa możliwości działania urządzeń elektronicznych oraz umożliwia tworzenie coraz bardziej rozbudowanych, różnorodnych systemów informatycznych,...
Wprowadzanie elementów i układów półprzewodnikowych znacznie zwiększa możliwości działania urządzeń elektronicznych oraz umożliwia tworzenie coraz bardziej rozbudowanych, różnorodnych systemów informatycznych, teleinformatycznych, kontrolno-pomiarowych i sterujących. Analizując możliwości zapewnienia bezawaryjnego działania systemów elektronicznych należy zwrócić szczególną uwagę na ograniczanie przepięć występujących w obwodach iskrobezpiecznych.
Dobierając rozwiązania ochrony odgromowej należy zwrócić uwagę na urządzenia nadawczo-odbiorcze, które podczas bezpośredniego wyładowania w obiekt mogą być narażona na działanie części prądu piorunowego...
Dobierając rozwiązania ochrony odgromowej należy zwrócić uwagę na urządzenia nadawczo-odbiorcze, które podczas bezpośredniego wyładowania w obiekt mogą być narażona na działanie części prądu piorunowego wpływającego do kabli antenowych.
Ograniczniki przepięć występują obecnie w dwóch rodzajach – jako odgromniki iskiernikowe (zaworowe i wydmuchowe) i ograniczniki beziskiernikowe. Ostatnim aktem prawnym określającym zakres prób dla odgromników...
Ograniczniki przepięć występują obecnie w dwóch rodzajach – jako odgromniki iskiernikowe (zaworowe i wydmuchowe) i ograniczniki beziskiernikowe. Ostatnim aktem prawnym określającym zakres prób dla odgromników było Zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 17 lipca 1987 r. (M.P. nr 25, poz. 200), które zostało uchylone przez Ustawę Prawo energetyczne w 1999 roku. Do 1999 roku zalecany był okres nie rzadziej niż 10 lat dla badań odgromników, natomiast nie było w przepisach wytycznych dla ograniczników...
Wyładowanie piorunowe lub przepięcie pochodzące z sieci elektroenergetycznej może spowodować zniszczenie urządzeń, narazić ludzi znajdujących się w obiekcie na niebezpieczeństwo, a w skrajnych przypadkach...
Wyładowanie piorunowe lub przepięcie pochodzące z sieci elektroenergetycznej może spowodować zniszczenie urządzeń, narazić ludzi znajdujących się w obiekcie na niebezpieczeństwo, a w skrajnych przypadkach wywołać pożar. Ochrona odgromowa i przeciwprzepięciowa ma na celu zabezpieczenie budynku przed skutkami takich zjawisk. Okazuje się jednak, że niewłaściwie zaprojektowana lub niewłaściwie wykonana może stwarzać niebezpieczeństwo dla budynku oraz dla ludzi, zwierząt lub urządzeń, które się w nim...
Podstawowym zadaniem urządzenia piorunochronnego jest przejęcie i odprowadzenie do ziemi prądu piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi, a także eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego...
Podstawowym zadaniem urządzenia piorunochronnego jest przejęcie i odprowadzenie do ziemi prądu piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi, a także eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego oraz zainstalowanych w nim urządzeń.
W ostatnich dekadach nastąpił gwałtowny postęp technologiczny w dziedzinie techniki instalacyjnej, związany między innymi z wprowadzeniem systemów automatyki budynkowej, które przyjęło się określać jako...
W ostatnich dekadach nastąpił gwałtowny postęp technologiczny w dziedzinie techniki instalacyjnej, związany między innymi z wprowadzeniem systemów automatyki budynkowej, które przyjęło się określać jako „instalacje inteligentne”. W potocznym rozumieniu, zastosowanie „instalacji inteligentnej” w danym budynku sprawia, że jest on traktowany jako budynek bądź też dom „inteligentny”, czyli wyposażony w takie układy instalacyjne, które są w stanie samoczynnie wykonywać zaprogramowane funkcje sterowania,...
Ograniczniki przeciwprzepięciowe (SPD – Surge Protective Devices) są elementami biernymi, które stają się aktywne przy przepięciu powstającym podczas wyładowania atmosfercznego lub przepięcia łączeniowego...
Ograniczniki przeciwprzepięciowe (SPD – Surge Protective Devices) są elementami biernymi, które stają się aktywne przy przepięciu powstającym podczas wyładowania atmosfercznego lub przepięcia łączeniowego w sieci zasilającej. Pojedynczy ogranicznik może jednak okazać się niewystarczający do skutecznego zabezpieczenia całej instalacji w obiekcie budowlanym, ponieważ ogranicza on częściowo przepływ prądu udarowego, który mimo zredukowanego napięcia może spowodować uszkodzenie urządzenia elektrycznego.
Do ochrony obiektów budowlanych przed skutkami bezpośrednich wyładowań piorunowych można wykorzystać przewodzące elementy konstrukcyjne obiektu (tzw. zwody sztuczne) lub przewody umieszczone specjalnie...
Do ochrony obiektów budowlanych przed skutkami bezpośrednich wyładowań piorunowych można wykorzystać przewodzące elementy konstrukcyjne obiektu (tzw. zwody sztuczne) lub przewody umieszczone specjalnie na dachach w celu ochrony przed działaniem prądu piorunowego (tzw. zwody sztuczne).
Zewnętrzny LPS jest przeznaczony do przejmowania bezpośrednich wyładowań piorunowych w obiekt, włącznie z wyładowaniami w bok obiektu, i odprowadzenia prądu pioruna od punktu trafienia do ziemi oraz rozpraszania...
Zewnętrzny LPS jest przeznaczony do przejmowania bezpośrednich wyładowań piorunowych w obiekt, włącznie z wyładowaniami w bok obiektu, i odprowadzenia prądu pioruna od punktu trafienia do ziemi oraz rozpraszania tego prądu w ziemi. Może być mocowany do obiektu poddawanego ochronie. Izolowany zewnętrzny LPS powinien być brany pod uwagę, gdy cieplne i wybuchowe skutki w punkcie uderzenia lub w przewodach z prądem pioruna mogą powodować uszkodzenia obiektu lub jego zawartości. Typowe przykłady dotyczą...
Wyładowania atmosferyczne zawsze fascynowały, ale też przerażały ludzi. Nawet w dzisiejszych czasach budzą lęk. Od dawna wiedziano, że pioruny uderzają tylko w wysokie przedmioty. Zachowała się wypowiedź...
Wyładowania atmosferyczne zawsze fascynowały, ale też przerażały ludzi. Nawet w dzisiejszych czasach budzą lęk. Od dawna wiedziano, że pioruny uderzają tylko w wysokie przedmioty. Zachowała się wypowiedź Artabanisa, doradcy Kserksesa, z czasów dawnych wojen Persów z Grekami. Twierdził on, że Bóg razi swymi błyskawicami tylko najwyższe domy i najwyższe drzewa, gdyż Bóg umniejsza wszystko to, co się nadmiernie wynosi.
Artykuł przedstawia problem tworzenia systemu wyrównywania potencjałów w budynku, jako nieodzownej części kompleksowej ochrony odgromowej, przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej. Opisano w nim ogólne...
Artykuł przedstawia problem tworzenia systemu wyrównywania potencjałów w budynku, jako nieodzownej części kompleksowej ochrony odgromowej, przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej. Opisano w nim ogólne zasady tworzenia systemu ekwipotencjalizacji z wykorzystaniem elementów i połączeń zarówno sztucznych, jak i naturalnych.
W artykule przedstawiono model linii 110 kV oraz modele nadawczego i odbiorczego urządzenia elektroenergetycznej telefonii nośnej ETN wraz z urządzeniem sprzęgającym ETN z przewodem fazowym linii WN. W...
W artykule przedstawiono model linii 110 kV oraz modele nadawczego i odbiorczego urządzenia elektroenergetycznej telefonii nośnej ETN wraz z urządzeniem sprzęgającym ETN z przewodem fazowym linii WN. W badaniach uwzględniono interferencyjne zakłócenia sygnałów analogowych (mowy ludzkiej). Zakłóceniem był sygnał będący odpowiedzią układu linia WN – ETN na wymuszenie, jakim jest bezpośrednie wyładowanie piorunowe w wybrane elementy tej linii.
Elementy urządzenia piorunochronnego powinny zapewnić odprowadzenie prądu piorunowego do uziomu bez możliwości jego niekontrolowanego rozpływu w instalacji elektrycznej oraz obwodach sygnałowych ułożonych...
Elementy urządzenia piorunochronnego powinny zapewnić odprowadzenie prądu piorunowego do uziomu bez możliwości jego niekontrolowanego rozpływu w instalacji elektrycznej oraz obwodach sygnałowych ułożonych na dachu, ścianach bocznych oraz wewnątrz obiektu budowlanego. Spełniając powyższe zalecenie należy zapewnić ochronę wszelkiego rodzaju nadbudówek dachowych, anten oraz instalacji przed bezpośrednim oddziaływaniem rozpływającego się prądu piorunowego.
Cechą charakterystyczną współczesnych urządzeń systemów kontrolno-pomiarowych jest ich stosunkowo niewielka odporność na działanie napięć i prądów udarowych, dochodzących z sieci zasilającej oraz z...
Cechą charakterystyczną współczesnych urządzeń systemów kontrolno-pomiarowych jest ich stosunkowo niewielka odporność na działanie napięć i prądów udarowych, dochodzących z sieci zasilającej oraz z linii przesyłu sygnałów. Znaczną część uszkodzeń urządzeń wywołują napięcia i prądy udarowe powstające podczas wyładowań piorunowych. Zagrożenie stwarzane przez bezpośrednie oddziaływanie rozpływającego się prądu piorunowego lub przepięcia atmosferyczne jest szczególnie groźne dla urządzeń pracujących...
W artykule porównano dane o doziemnych wyładowaniach piorunowych zarejestrowanych w Polsce przez system automatycznej detekcji piorunów ze statystycznymi danymi dotyczącymi porażeń ludzi przez pioruny....
W artykule porównano dane o doziemnych wyładowaniach piorunowych zarejestrowanych w Polsce przez system automatycznej detekcji piorunów ze statystycznymi danymi dotyczącymi porażeń ludzi przez pioruny. Jest ono próbą oszacowania zagrożenia piorunowego dla mieszkańców naszego kraju.
Urządzenie piorunochronne powinno przejąć i odprowadzić do ziemi prąd wyładowania piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi oraz eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego oraz urządzeń...
Urządzenie piorunochronne powinno przejąć i odprowadzić do ziemi prąd wyładowania piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi oraz eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego oraz urządzeń w nim zainstalowanych. Obecnie wprowadzane są cztery nowe normy serii PN-EN 62305, określające zasady ochrony odgromowej obiektów budowlanych. W normach tych szczególną uwagę zwrócono na ochronę przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym, którego oddziaływanie może spowodować uszkodzenie...
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający...
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający to miejsce, mają dostęp do zaawansowanego technologicznie systemu grzewczego.
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo...
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo niewiele można zrobić, aby wpłynąć na te aspekty, dlatego coraz częściej w centrum uwagi znajduje się produkcja własna ze wszystkimi procesami i strukturami, a także ogólna struktura kosztów.
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych...
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych w całość. Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń może być zapewnione tylko i wyłącznie wtedy, gdy zakłócenia generowane przez otoczenie będą skutecznie blokowane. Generowane spodziewane zakłócenia elektromagnetyczne przez wyposażenie otaczające kable muszą zatem być w odpowiedni sposób odseparowane.
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia...
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia kopii zapasowych. Czytaj dalej i dowiedz się, który z nich może odpowiadać Twoim potrzebom!
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie...
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie daje ponad 45 tys. m kw. powierzchni magazynowej BayWa r.e. Solar Systems w Polsce.
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi...
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi – połączyć przewody o przekroju od 0,75 do 4 mm kw. Wystarczy po prostu odizolować końcówkę przewodu i bez użycia jakichkolwiek narzędzi wsunąć ją do złączki – i bezpieczne połączenie gotowe.
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej,...
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej, moc odbiorników czy budowa samej instalacji elektroenergetycznej. Dobór konkretnego rozwiązania powinien opierać się na analizie układu zasilającego zakład, reżimu pracy i zainstalowanych odbiorników. Bardzo ważnym punktem doboru jest wykonanie pomiarów Jakości Energii Elektrycznej i ich prawidłowa...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV...
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV – pierwszy na świecie miernik przeznaczony do pomiarów impedancji pętli zwarcia w sieciach o napięciach dochodzących aż do 900 V AC, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V.
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie...
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie zabezpieczać wszelkiego rodzaju obiekty, projektując i montując instalację odgromową zgodną z obowiązującymi przepisami.
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa...
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa w nim wiosenna promocja, w której można wygrać supernagrody!
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są...
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są przyszłością zrównoważonej energetyki.
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel®...
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel® Celeron® N6210 o mocy 6,5 W.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych...
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych optymalizacja zużycia energii staje się priorytetem. Jednym z ważniejszych kroków prowadzących do obniżenia klasy energetycznej budynków jest wprowadzenie świadectwa energetycznego i nowoczesnych instalacji elektrycznych.
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius...
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius GEN24.
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem...
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych jest gromadzenie i przesyłanie wyprodukowanej energii elektrycznej. W tym kontekście technologia cable pooling zyskuje na znaczeniu, umożliwiając zoptymalizowane zarządzanie przesyłem energii elektrycznej ze źródeł OZE.
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz,...
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz, mają różne rozmiary, dzięki czemu można je dopasować do praktycznie każdego rodzaju lamp, są energooszczędne, a to tylko kilka z wielu ich zalet. Na co zwracać uwagę przy zakupie tego rodzaju żarówek i jak dopasować ich parametry do swoich potrzeb?
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić...
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić niektóre produkty bankowe. O których z nich mowa? Tego lepiej dowiedzieć się jeszcze przed rozpoczęciem prac budowalnych.
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest...
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest to ekologiczne źródło energii. Montaż paneli fotowoltaicznych na działce lub dachu domu ma jeszcze jedną zaletę – w przypadku sprzedaży nieruchomości podnosi jej wartość.
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego...
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego producenta dla krajowych Operatorów Sieci Dystrybucji, którzy poszukują skutecznych rozwiązań technicznych do bilansowania sieci oraz redukcji nadmiernych obciążeń w szczytach produkcji energii z odnawialnych źródeł.
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch...
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch E550WVP to przenośne i szybkie urządzenia, które oferują specjalne funkcje do druku najpopularniejszych typów etykiet. Urządzenia pozwalają na szybkie i bezproblemowe drukowanie oznaczeń kabli, przewodów, gniazdek elektrycznych, przełączników oraz paneli krosowniczych.
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym cyklu roboczym. Rozwiązanie to umożliwia proste i bardzo wydajne oznaczanie przemysłowe, dzięki czemu efektywność naszej produkcji może wzrosnąć diametralnie.
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych....
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych. Dodatkowo w różnych materiałach marketingowych również można znaleźć nie zawsze pełne informacje na temat wymagań stawianych SPD, co nie pomaga w właściwym doborze odpowiedniego modelu do aplikacji. W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze zagadnienia, które pozwolą dobrać bezpieczne ograniczniki...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni z tradycyjnego domu budynku pasywnego. Niewątpliwie jednak należy pamiętać, że elementy automatyki budynkowej są składową pasywnych budowli i nawet zwykłe mieszkanie potrafią uczynić bardziej oszczędnym i ekologicznym.
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa...
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa wykazują dużą determinację do zmian prowadzących do optymalizacji kosztów, co zapewnić ma im zachowanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej np. z przyjętej strategii przewagi kosztowej.
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest...
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest wtedy odporność psychiczna osoby zatrudnionej na danym stanowisku. To cecha, jaką doceni wielu pracodawców. Dowiedzmy się więc, w jakich kategoriach zawodowych jest ona szczególnie istotna i jak może wpłynąć na Twoją karierę!
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.elektro.info.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.elektro.info.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.
![Rys. 1. Roczna gęstość wyładowań piorunowych w Polsce w 2010 roku [16]](https://www.elektro.info.pl/media/cache/typical_view/data/202003/skutki-razenia-czlowieka-pradem-wyladowania-piorunowego-cz1.jpg)
![Rys. 1. Roczna gęstość wyładowań piorunowych w Polsce w 2010 roku [16]](https://www.elektro.info.pl/media/cache/typical_view/data/201905/rys-1-wiater-elektro-12-2013.jpg)
![Rys. 2. Napięcie dotykowe i krokowe wg [14]](https://www.elektro.info.pl/media/cache/typical_view/data/201905/rys-2-wiater-elektro-12-2013.jpg)
![Rys. 3. Mechanizm rażenia w wyniku a) bezpośredniego wyładowania, b) napięcia dotykowego, c) przeskoku iskrowego, d) napięcia krokowego [4,6]](https://www.elektro.info.pl/media/cache/typical_view/data/202003/b-rys-3-wiater-elektro-12-2013.jpg)
