Systemy tras kablowych i przepusty kablowe
Przewody i kable elektryczne należy prowadzić w sposób umożliwiający ich ochronę
fot. pixabay
Spełnienie podstawowych wymagań dotyczących projektowania i budowy instalacji elektrycznych wiąże się z właściwym doborem przewodów i kabli elektroenergetycznych oraz prawidłowym prowadzeniem ich tras w obrębie budynku i poza nim. Jako najważniejsze elementy tras przewodowych w budynku wymienia się ich elementy nośne, do których należy zaliczyć wszelkiego typu korytka i drabinki przewodowe.
Zobacz także
Justyna Talmont Sposoby łączenia kabli i przewodów w instalacjach rozdzielczych
Każde połączenie dwóch przewodników charakteryzuje się rezystancją zestykową. Rezystancja zestykowa nie ma stałej wartości w czasie ze względu na utlenianie się powierzchni styków, a przyrost jej jest...
Każde połączenie dwóch przewodników charakteryzuje się rezystancją zestykową. Rezystancja zestykowa nie ma stałej wartości w czasie ze względu na utlenianie się powierzchni styków, a przyrost jej jest tym większy, im wyższa jest temperatura pracy zestyków. Wraz ze wzrostem temperatury zestyku i grubości warstwy nalotowej wzrasta natężenie pola elektrycznego w warstwie nalotowej co prowadzi do jej przebicia. Przy dostatecznie dużej grubości warstwy nalotowej przebicie może nie nastąpić i temperatura...
WAGO ELWAG Sp. z o.o. Jak zacząć przygodę ze złączkami listwowymi w rozdzielnicy budynkowej?
Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych stały się ostatnio znacznie bardziej złożone niż kilkanaście, a nawet kilka lat temu. Korzystamy dzisiaj z większej liczby urządzeń zasilanych energią elektryczną,...
Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych stały się ostatnio znacznie bardziej złożone niż kilkanaście, a nawet kilka lat temu. Korzystamy dzisiaj z większej liczby urządzeń zasilanych energią elektryczną, a nierzadko w domach mieszkalnych mamy również do czynienia z mniej lub bardziej zaawansowanymi systemami automatyki.
WAGO ELWAG Sp. z o.o. Jak dobrać właściwy sposób otwierania zacisku?
W sprężynowych złączkach listwowych występują trzy warianty otwierania zacisków: z otworem montażowym, za pomocą przycisku i dźwigni. Ostatnio przedstawiliśmy złączki z dźwignią, dostępne wyłącznie w rodzinie...
W sprężynowych złączkach listwowych występują trzy warianty otwierania zacisków: z otworem montażowym, za pomocą przycisku i dźwigni. Ostatnio przedstawiliśmy złączki z dźwignią, dostępne wyłącznie w rodzinie WAGO TOPJOB® S. Tym razem szczegółowo omówimy pozostałe dwa warianty: przycisk i otwór montażowy.
W artykule:
|
Wymagania prawne
Instalacja elektryczna ma na celu doprowadzenie energii elektrycznej do wszystkich odbiorników zainstalowanych w budynku. Podstawowe wymagania stawiane instalacjom elektrycznym zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. [1]. Struktura każdej instalacji zależy od potrzeb wynikających z przeznaczenia budynku.Zgodnie z § 180 Rozporządzenia [1] instalacja i urządzenia elektryczne, przy zachowaniu przepisów dotyczących dostarczania energii, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wymagań Polskich Norm odnoszących się do tych instalacji i urządzeń, powinny zapewniać:
- dostarczanie energii elektrycznej o odpowiednich parametrach technicznych do odbiorników, stosownie do potrzeb użytkowych,
- ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami,
- ochronę przed emisją drgań i hałasu powyżej dopuszczalnego poziomu oraz przed szkodliwym oddziaływaniem pola elektromagnetycznego.
Przewody i kable elektryczne należy prowadzić w sposób umożliwiający ich ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz wymianę bez potrzeby naruszania konstrukcji budynku (§ 187 ust. 1. Rozporządzenia [1]). Trasy przewodów elektrycznych powinny być prowadzone w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów (§ 183 ust. 1 pkt 8 Rozporządzenia [1]).
Dodatkowo § 186 ust. 1. Rozporządzenia [1] stwierdza, że prowadzenie instalacji i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych w budynku powinno zapewniać bezkolizyjność z innymi instalacjami w zakresie odległości i ich wzajemnego usytuowania oraz uwzględniać warunki określone w § 164 Rozporządzenia [1]. W ustępie 4 § 164 Rozporządzenia [1] określono, że poziome odcinki instalacji gazowych powinny być usytuowane w odległości co najmniej 0,1 m powyżej innych przewodów instalacyjnych, natomiast jeżeli gęstość gazu jest większa od gęstości powietrza – poniżej przewodów elektrycznych i urządzeń iskrzących. Zgodnie z § 164 ust. 5 Rozporządzenia [1] przewody instalacji gazowej krzyżujące się z innymi przewodami instalacyjnymi powinny być od nich oddalone co najmniej o 0,02 m.
Dodatkowo główne ciągi instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej należy prowadzić poza mieszkaniami i pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, w wydzielonych kanałach lub szybach instalacyjnych, zgodnie z Polską Normą dotyczącą wymagań w tym zakresie (§ 186 ust. 2 Rozporządzenia [1]).
Wewnętrzne linie zasilające w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego i budynku użyteczności publicznej należy prowadzić poza mieszkaniami i pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, w wydzielonych kanałach lub szybach instalacyjnych [1, 2].
Trasy kablowe
Trasy przewodowe w różnych obiektach budowlanych mogą być wykonywane jako podtynkowe, natynkowe lub z wykorzystaniem koryt i drabinek kablowych. Możemy wyróżnić: korytka pełne lub perforowane wykonywane z blach stalowych, korytka siatkowe wykonywane z prętów stalowych oraz drabinki kablowe wykonywane z połączenia płaskowników i prętów stalowych.
Na rynku dostępne są korytka bardzo wąskie, przeznaczone dla pojedynczych kabli lub przewodów, oraz korytka o szerokości do 600 mm. Długość korytek jest zunifikowana i standardowe elementy mają najczęściej długość 2000, 3000 oraz 6000 lub 8000 mm. Występują korytka pełne i perforowane wykonane z blach różnej grubości od 0,7 do 2 mm. Poszczególne typy różnią się dodatkowo wysokością ścianek bocznych. Elementy wsporcze tworzą konstrukcję nośną do poprowadzenia przewodów i kabli elektroenergetycznych, oświetleniowych, telekomunikacyjnych i sterowniczych. Przy projektowaniu trasy kablowej musimy brać pod uwagę istniejące przeszkody, planowane obciążenia wynikające z masy instalowanych kabli i przewodów. Dodatkowo należy przewidzieć ich objętości oraz pozostawić rezerwę umożliwiającą poprowadzenie dodatkowych kabli i przewodów w przyszłości [2].
Koryta siatkowe
Korytka siatkowe są bardzo elastycznym rozwiązaniem pod względem dostosowania systemu trasy kablowej do konkretnych warunków obiektowych. Montaż systemu jest szybki, przy czym poszczególne elementy mogą być dowolnie przycinane. Koryta siatkowe stosuje się zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń. Systemów instalacyjnych tego typu używa się przede wszystkim przy budowaniu tras kablowych dla przewodów elektrycznych wysokiego i niskiego napięcia oraz kabli sygnałowych [3].
Podstawowe elementy systemu wykonane są z siatki, która kształtem przypomina korytko. Oprócz tego na kompleksowe rozwiązanie składają się podpory i uchwyty. Ułożone przewody mogą być spięte opaskami. Uchwyty są przystosowane do montowania niemal w każdych warunkach. Nabyć można także uchwyty, które pozwalają na montowanie puszek instalacyjnych. Poszczególne elementy systemu są ocynkowane lub wykonane ze stali nierdzewnej [4].
Producenci oferują modele korytek siatkowych, które zostały zaprojektowane z myślą o agresywnej atmosferze przemysłowej. Zwiększoną odporność uzyskano dzięki laminowanej powłoce z tworzywa sztucznego. Poszczególne koryta wsuwa się jedno w drugie, a mocowanie do wysięgników i uchwytów stropowych nie wymaga śrub. Jako akcesoria nabyć można płyty montażowe, ułatwiające instalowanie puszek oraz uchwyty podłogowe. Z pewnością przydatne okażą się podpórki, obejmy sufitowe i przegrody.
Kablowe systemy podpodłogowe
Dostępne na rynku systemy instalacji podpodłogowych pozwalają na dostosowanie instalacji do indywidualnych wymagań użytkownika. Uzyskuje się to dzięki kanałom, puszkom i kształtkom o różnej wielkości. Elementy tego typu produkowane są z myślą o podłogach betonowych, gresowych oraz pokrytych wykładziną. Tym sposobem systemy podpodłogowe można stosować w biurach, obiektach przemysłowych czy też w budynkach użyteczności publicznej. Nie mniej istotna pozostaje możliwość używania zarówno w instalacjach prądowych jak i teletechnicznych. Podstawowe elementy systemu stanowią korytka, które najczęściej wykonane są ze stali ocynkowanej w odcinkach o długości 2 lub 3 m. Modele korytek, przeznaczonych do pracy w podłogach betonowych, cechują się zwiększoną wytrzymałością, stąd też produkowane są z grubszymi ściankami i pokrywami. Interesujące rozwiązania stanowią koryta wyposażone w ścianki działowe poprawiające organizowanie przewodów. Nabyć można także modele koryt ze zintegrowaną końcówką. Ściany koryta są skonstruowane w sposób pozwalający na proste łączenie poszczególnych elementów. Istotną rolę odgrywają akcesoria, dzięki którym można łączyć elementy. Chodzi przede wszystkim o kolana, klamry łączące czy też zakończenia kanałów. Producenci oferują także modele kanałów otwieranych.
W przypadku podłóg zalewanych betonem puszki łączeniowe instalowane są za pomocą adapterów. Ważne jest, że uniwersalność puszek pozwala na stosowanie zarówno z okrągłymi jak i kwadratowymi kasetami. Puszki tego typu najczęściej wykonane są ze stali ocynkowanej z aluminiową ramą. Z pewnością przydatna okaże się możliwość zmiany głębokości wnętrza puszki nawet po zalaniu betonem. Korzystając z takiego rozwiązania należy pamiętać o podłączeniu zacisku uziemiającego. W przypadku gdy do puszki wprowadzane są rury o różnej średnicy konieczne jest zastosowanie odpowiednich adapterów. Jako akcesoria nabyć można również elementy pozwalające na podniesienie puszki.
W systemach podłogowych tras kablowych istotną rolę odgrywają kasety przelotowe. Dostępne na rynku elementy tego typu produkowane są również z myślą o podłogach, których górną powierzchnię stanowi wykładzina. Interesujące rozwiązanie stanowią kasety przelotowe wyposażone w otwierane i zamykane wyprowadzenia kabli. Niektóre modele nie wymagają uziemienia i mogą być mocowane we wszystkich kierunkach. Na rynku dostępne są także puszki, które przeznaczone są do parkietów oraz podłóg pokrytych gresem. Warto również zwrócić uwagę na puszki używane w podłogach czyszczonych na mokro [5]. Puszki tego typu do pewnej wysokości są wodoszczelne i mają podwyższony stopień ochrony IP. Z pewnością w obiektach przemysłowych i magazynowych przydatne okażą się wzmocnienia do puszek. Dzięki nim można zwiększyć nacisk na powierzchnię puszki nawet do kilku ton.
Rury osłonowe
Wszędzie tam, gdzie wymagana jest zwiększona wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne, warto zastanowić się nad rurami stalowymi bądź aluminiowymi. Stąd też ich najczęstsze zastosowania obejmują obiekty przemysłowe. Na rynku dostępne są rury sztywne ocynkowane i lakierowane oraz wykonane ze stali nierdzewnej lub aluminium. Interesujące rozwiązania stanowią metalowe rury elastyczne pokryte oplotem z PCV powszechnie nazywane peschlami. Tym sposobem zyskuje się elastyczność, przydatną w miejscach, gdzie istotna jest mechaniczna ochrona przewodów elektrycznych. Najczęściej są to ruchome połączenia w maszynach przemysłowych.
Peschle ze stali nierdzewnej są nieodzownym elementem instalacji elektrycznych stosowanych w przemyśle spożywczym. Rury stalowe najczęściej oferuje się w odcinkach o długości 2 m lub 3 m. Niektóre modele cechują się zwiększoną wytrzymałością mechaniczną, odpornością na korozję oraz podwyższoną szczelnością.
Rynek oferuje także rury z tworzyw sztucznych pozbawionych halogenków, czyli: chlorków, fluorków, bromków, jodków, tworzących w czasie pożaru kwasy: fluorowodorowy (HF), chlorowodorowy (HCl – solny), bromowodorowy (HBr) oraz jodowodorowy (HI).
Są one najczęściej stosowane w budynkach użyteczności publicznej oraz wszędzie tam gdzie wymagany jest maksymalny poziom bezpieczeństwa [6].
Przy dobieraniu rur bezhalogenowych należy zwrócić uwagę na ich przekrój (ile przewodów można umieścić) oraz przeznaczenie. Instalacje podtynkowe, ściany drążone, drewno, beton, sufity podwieszane stanowią miejsca, w których można stosować rury bezhalogenowe, co ułatwia zachowanie porządku w instalacji oraz ewentualną późniejszą wymianę kabli i przewodów. Decydując się na takie rozwiązanie należy pamiętać, aby elementy pomocnicze również były wykonane w technologii bezhalogenowej. Mowa tu przede wszystkim o kolankach, złączkach i uchwytach.
Dławnice i przepusty kablowe
Przepusty kablowe są niezbędne dla prawidłowego, a co najważniejsze, bezpiecznego i szczelnego wprowadzania kabli do urządzeń elektrycznych, rozdzielnic oraz szaf sterowniczych [8].
Przepusty z reguły stosuje się w przypadkach gdy nie ma potrzeby uwzględniania szczególnych warunków pracy. Chodzi np. o uszkodzenia mechaniczne, działanie skrajnych temperatur czy też wilgoci. Jeżeli konieczne jest zabezpieczenie miejsca wprowadzenia przewodu przed wodą, zanieczyszczeniami itp. zastosowanie znajdują dławiki kablowe. Oprócz tego uwzględnia się szereg innych rodzajów przepustów chociażby w postaci płyt i listew przeprowadzających. Przepustami kablowymi są również gumowe elementy, w których otwór jest wycinany z uwzględnieniem średnicy kabla [9, 10].
W efekcie odpowiedni przepust jest dobierany pod kątem aplikacji w jakiej będzie pracował.
Literatura
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity Dz. U z 2019r. poz. 1065)
- K. Kuczyński, Trasy kablowe – zagadnienia wybrane, „elektro.info” 11/2019.
- Materiały firmy Baks.
- Materiały firmy OBO-Bettermann.
- Materiały firmy Hager.
- Materiały firmy AKS Zielonka.
- Materiały firmy Lapp Kabel.
- Materiały firmy Kröner.
- Materiały firmy Roxtec.
