Ochrona przeciwporażeniowa w układach zasilania gwarantowanego UPS-ów
Przykład zabezpieczenia zasilacza UPS z prostownikiem o małym prądzie upływowym
M. Miegoń
Nie ma jednej uniwersalnej metody zapewnienia ochrony przeciwporażeniowej w systemach zasilania gwarantowanego z wykorzystaniem zasilaczy UPS. Oprócz wymagań przepisów i norm dotyczących zasad ochrony przeciwporażeniowej, które muszą być spełnione w pierwszej kolejności, zastosowanie odpowiedniego środka lub środków ochrony zależy od konstrukcji zasilacza UPS, topologii i wykorzystanych elementów energoelektronicznych prostownika i falownika, zastosowanych w nim zabezpieczeń oraz wykonania zaleceń instalacyjnych producenta.
Zobacz także
Impakt SA Nowa rodzina zasilaczy PowerWalker UPS VFI EVS 5 kVA z magazynami energii
Seria PowerWalker VFI EVS to nowa generacja zasilaczy UPS, oferująca długi czas podtrzymania dzięki zastosowaniu baterii LiFePO4 o 40% mniejszej masie i wymiarach w odniesieniu do klasycznych baterii kwasowo-ołowiowych....
Seria PowerWalker VFI EVS to nowa generacja zasilaczy UPS, oferująca długi czas podtrzymania dzięki zastosowaniu baterii LiFePO4 o 40% mniejszej masie i wymiarach w odniesieniu do klasycznych baterii kwasowo-ołowiowych. Zastosowana topologia podwójnej konwersji (VFI-SS-311) gwarantuje najwyższy poziom bezpieczeństwa, a wyspecjalizowane układy utrzymują współczynnik mocy PF na poziomie > 0.99. Oczywiście zależy on od podłączonych urządzeń odbiorczych. Wszelkie informacje o stanie UPS widoczne są na...
Riello Delta Power Sp. z o.o. Projekt przygotowania zespołów prądotwórczych na potrzeby funkcjonowania nowych bloków gazowo-parowych w elektrowni
Firma Riello Delta Power Sp. z o.o. na przełomie lat 2022 i 2023 zrealizowała projekt zabudowy, produkcji, dostarczenia i instalacji dwóch zespołów prądotwórczych na potrzeby funkcjonowania nowych bloków...
Firma Riello Delta Power Sp. z o.o. na przełomie lat 2022 i 2023 zrealizowała projekt zabudowy, produkcji, dostarczenia i instalacji dwóch zespołów prądotwórczych na potrzeby funkcjonowania nowych bloków gazowo-parowych w jednej z kluczowych dla polskiego systemu energetycznego elektrowni w Polsce północno-zachodniej.
mgr inż. Dariusz Zgorzalski, EVER Sp. z o.o. Wybrane aspekty wymagań zasilaczy stosowanych do urządzeń przeciwpożarowych – na przykładzie zasilacza do napędów bram napowietrzających UZS-230V-1kW-1F firmy EVER
W poprzednich częściach dowiodłem, że zasilacze do bram napowietrzających stanowią istotny element systemu wentylacji pożarowej, od strony formalnej muszą posiadać świadectwo dopuszczenia CNBOP-PIB, a...
W poprzednich częściach dowiodłem, że zasilacze do bram napowietrzających stanowią istotny element systemu wentylacji pożarowej, od strony formalnej muszą posiadać świadectwo dopuszczenia CNBOP-PIB, a stosowanie niecertyfikowanych UPSów niesie za sobą ryzyko istotnych konsekwencji. Podkreśliłem, że świadectwo dopuszczenia CNBOP-PIB jest warunkiem koniecznym, ale nie wystarczającym. Kompatybilność funkcjonalna, elektryczna i mechaniczna całego systemu jest podstawą do tego, aby urządzenia działały...
Podstawowymi normami w zakresie środków ochrony przeciwporażeniowej w układach zasilania z wykorzystaniem zasilaczy UPS są:
- PN-HD 60364-4-41 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa,
- PN-EN 60950 Bezpieczeństwo urządzeń techniki informatycznej,
- PN-EN 62040 Systemy bezprzerwowego zasilania (UPS),
- PN-EN 61140 Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym. Wspólne aspekty instalacji i urządzeń,
- PN-EN 50178 Urządzenia elektroniczne do stosowania w instalacjach dużej mocy,
- PN-EN 60146 Przekształtniki półprzewodnikowe.
Wymagania ochrony przeciwporażeniowej
Zgodnie z normą PN-EN 62040, zasilacz UPS pełni funkcję zachowania ciągłości zasilania źródła prądu przemiennego, a także może służyć jako element obwodu zasilania poprawiający jakość energii elektrycznej dostarczanej do odbiorników, utrzymując ją w zakresie założonej specyfikacji.
W przypadku zasilaczy UPS podłączanych gniazdami wtykowymi, składających się z kilku urządzeń w oddzielnych obudowach, jak np. moduł elektroniczny, baterie akumulatorów, by-pass serwisowy, listwy dystrybucyjne z zaciskami lub gniazdami wyjściowymi, należy zapewnić ciągłe połączenie przewodu ochronnego PE pomiędzy obudowami urządzeń składowych systemu UPS; nawet w przypadku, gdy połączenie wtyczkowe na wejściu systemu zostanie rozłączone. W przypadku instalacji UPS w pomieszczeniu o ograniczonym dostępie, należy stosować zalecenia zgodne z normą IEC 60364-4-42.
UPS posiadający połączenia stałe wejściowe z siecią zasilającą i wyjściowe do odbiorników lub urządzeń magazynujących energię, np. baterii akumulatorów, jeżeli nie posiada rozłącznika odłączającego od sieci zasilającej, musi posiadać rozłącznik w instalacji zasilającej wejściowej połączonej na stałe. Przewód neutralny, jeśli znajduje się w zasilaczu UPS, jest izolowany od przewodu ochronnego PE w całym urządzeniu, tak jak izolowane są przewody fazowe. W przypadkach, gdy przewód neutralny na wyjściu UPS-a jest izolowany od przewodu neutralnego wejściowego, obowiązkiem personelu instalującego zasilacz UPS jest połączenie wyjściowego przewodu neutralnego, zgodnie z obowiązującymi przepisami i szczegółową instrukcją instalacyjną producenta.
Zasilacze UPS z połączeniami wejściowymi z gniazdami wtykowymi typu A lub typu B, posiadające zasobniki energii, np. baterie akumulatorów, nieposiadające wbudowanego rozłącznika izolującego UPS od sieci zasilającej lub gniazdo wtykowe przewodu zasilającego jest używane jako urządzenie rozłączające, powinny być instalowane w pobliżu gniazda sieciowego (nie więcej niż 2 m) oraz być łatwo dostępne dla użytkownika UPS-a.
Jeżeli przewód zasilający musi być podłączony do gniazda sieciowego z bolcem ochronnym, ze względów bezpieczeństwa przeciwporażeniowego konieczne jest oznaczenie UPS-a lub zapis w instrukcji instalacji. Urządzenia z gniazdami wtykowymi typu A są urządzeniami podłączanymi do instalacji elektrycznej budynku poprzez gniazda i wtyczki nieprzemysłowe lub inne połąc zenia nieprzemysłowe.
Urządzenia z gniazdami wtykowymi typu B są urządzeniami podłączanymi do instalacji elektrycznej budynku poprzez przemysłowe połączenia wtykowe lub inne połączenia przemysłowe, bądź obydwa, spełniające wymagania normy IEC 60309. Zasilacze UPS podłączane do sieci zasilającej wtykiem typu A powinny być zabezpieczane przez producenta UPS-a automatycznym zabezpieczeniem przed zasilaniem energią zwrotną i ochroną przed porażeniem w przypadku dostępu do bolców wtyczki przewodu przyłączeniowego. Jeżeli zasilacze UPS połączone z siecią zasilającą za pomocą gniazda wtykowego typu B lub na stałewymagają ochrony elementów wewnętrznych, producent podaje wymagania dla ochrony zwarciowej lub przeciążeniowej lub tam, gdzie to konieczne, obydwu.
Jeżeli ochrona przeciwporażeniowa zasilacza UPS oparta jest na urządzeniach różnicowoprądowych w instalacji budynku oraz konstrukcja UPS-a jest taka, że w przypadku pracy normalnej lub awaryjnej możliwe jest wystąpienie prądu upływnościowego do ziemi z elementów stałoprądowych DC, producent definiuje parametry wyłącznika różnicowoprądowego jako typ-B (IEC 60755) dla zasilaczy UPS trójfazowych oraz jako typ A (IEC 61008-1 lub IEC 61009-1) dla zasilaczy jednofazowych.
W normie PN-EN 62040-3:2005 zaleca się, aby przepisy krajowe dotyczące bezpieczeństwa miały pierwszeństwo przed instrukcjami i zaleceniami producenta zasilacza UPS. W przypadku przyłączania do UPS-ów akumulatorów, mogą okazać się konieczne dodatkowe środki bezpieczeństwa.
W instalacji budynku, do której podłączony jest UPS z dodatkowymi elementami połączonymi w szereg z UPS-em (kabel zasilający, złącze przyłączeniowe, filtr RFI, by-pass i rozłączniki izolacyjne) powinny znajdować się zabezpieczenia zwarciowe i zabezpieczenia przed zwarciami doziemnymi. Inaczej urządzenia ochronne podczas pracy awaryjnej i usterki powinny znajdować się w zasilaczu UPS.
Ochrona przed dotykiem pośrednim polega na zastosowaniu takich środków, które przy uszkodzeniu izolacji podstawowej i przedostaniu się napięcia na obudowę UPS-a spowodują samoczynne i szybkie wyłączenie zasilania w wymaganym czasie oraz obniżenie występującego napięcia dotykowego do wartości dopuszczalnej długotrwale. Wyłączenie układu przekształtnikowego UPS (prostownika, falownika lub konwertera DC/DC) jest wymagane dla ochrony przed możliwością porażenia, ochrony przekształtnika i instalacji przed wystąpieniem pożaru oraz zabezpieczenia samego urządzenia przed uszkodzeniem, ze względu na znaczny koszt naprawy w stosunku do kosztu urządzenia.
W zasilaczach UPS podłączanych na stałe stosowane są bezpieczniki szybkie, chroniące tranzystory IGBT, które także mogą zapewniać ochronę przeciwporażeniową w przypadku zwarć międzyfazowych. Ze względu na różne rodzaje budowy układów przekształtnikowych i miejsce doziemienia UPS-a, nie jest możliwe jednoznaczne określenie, jakiego rodzaju prąd może pojawić się w przewodzie ochronnym PE. Może to być prąd stały, przemienny o zmiennej częstotliwości. Dodatkowo zasilacz UPS może pracować w różnych trybach: podwójnej konwersji, obejściowym i autonomicznym, np. z baterii akumulatorów. Na rysunku 1. przedstawiono przykładowe miejsca zwarć do obudowy powodujących zagrożenie porażeniowe dla obsługi w przypadku dotknięcia do obudowy. W zasilaczach UPS oprócz porażenia prądem przemiennym o częstotliwości 50 Hz istnieje zagrożenie porażenia prądem stałym. W zależności od mocy UPS-a, na szynie DC pomiędzy prostownikiem i falownikiem może pojawiać się napięcie od 12 V dla najmniejszych zasilaczy UPS o mocach do 1 kVA, aż do napięcia 500 V w zasilaczach o mocach rzędu kilkudziesięciu do kilkuset kVA. Producenci UPS-ów w większości przypadków zabezpieczają układami i zabezpieczeniami wewnętrznymi urządzenia UPS-ów powodujące szybkie wyłączenie lub obniżenie napięcia do wartości dopuszczalnej długotrwale. W instrukcji instalacji i obsługi powinny być podane informacje dotyczące wymaganych zabezpieczeń oraz dodatkowe procedury i środki ostrożności związane z obsługą UPS-ów.
Ochrona przy uszkodzeniu (przy dotyku pośrednim) wymaga zastosowania połączenia różnych środków wyłączających urządzenie podczas zwarcia. Dobór środków ochrony przeciwporażeniowej zależy od zastosowanej technologii budowy UPS-a, rodzaju przekształtników, topologii układu zasilającego, mocy, rodzaju zasilania i przeznaczenia. We wszystkich rodzajach układów najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie połączeń wyrównawczych, gdyż napięcie dotykowe będzie znacznie ograniczone. Zgodnie z normą PN-HD 60364-4-41, należy ograniczyć napięcie dotykowe między obudową systemu UPS-a będącego pod napięciem względem uziemionych części metalowych do wartości UL=50 V dla prądu przemiennego lub 120 V dla prądu stałego.
W tabeli 1. przedstawiono maksymalne czasy wyłączenia w warunkach środowiskowych normalnych, gdyż tylko w takich warunkach dopuszczalna jest praca UPS-a oraz dla napięć niskich jedno- i trójfazowych. Do wyłączenia zwarcia doziemnego są wykorzystywane:
- wyłączniki różnicowoprądowe,
- blokady bramki lub wyłączenie sterowania,
- zabezpieczenia nadmiarowe przekształtnika, najczęściej wyłączniki nadprądowe i bezpieczniki szybkie,
- układy elektroniczne zabezpieczające w przypadku przepalenia bezpiecznika,
- dodatkowo w układach sieci IT stosowane są urządzenia do kontroli izolacji.
W niektórych układach elektroenergetycznych zwarcie może trwać dłużej.
W ochronie przeciwporażeniowej bardzo duże znaczenie ma szyna PE znajdująca się w urządzeniu, która powinna być połączona z zaciskiem ochronnym w rozdzielnicy zasilającej. Z szyną muszą być połączone wszystkie urządzenia systemu zasilania UPS. Dostępne części przewodzące tych urządzeń powinny być przyłączone do tego samego uziemienia indywidualnie, w grupach lub zbiorowo. Z szyną PE powinny być połączone w sposób pewny przewody wyrównawcze.
Ochrona zasilaczy małej mocy do 3 kVA z gniazdami wtykowymi
Zasilacze UPS o mocy do 3 kVA są najczęściej podłączone do sieci zasilającej poprzez gniazda wtykowe o prądzie znamionowym do 16 A. Ochrona podstawowa jest zapewniona przez izolację podstawową wykonaną przez producenta UPS-a. Ochrona przy uszkodzeniu jest zapewniona częściowo przez producenta (miejsca doziemień na szynie DC oraz na wyjściu falownika). Jednak główne zadanie zapewnienia ochrony przeciwporażeniowej należy do prawidłowego przygotowania instalacji zasilającej. Ochrona przy uszkodzeniu powinna być zapewniona przez samoczynne wyłączenie zasilania połączenia w odpowiednim czasie lub wyrównawcze ochronne. Ponieważ w większości przypadków mamy do czynienia z siecią zasilającą TN i warunkami środowiskowymi normalnymi (warunki środowiskowe podaje producent UPS-a), czasy wyłączenia dla napięć 230 V wynoszą 0,4 s dla prądu przemiennego ac i 5 s dla prądu stałego dc.
W zasilaczach UPS małej mocy do 3 kVA jako ochronę uzupełniającą można zastosować urządzenie różnicowoprądowe, ponieważ wymagana niezawodność zasilania zwykle nie jest wysoka oraz istnieją uzasadnione podstawy, że może dojść niespełnienia warunku zachowania ciągłości przewodu ochronnego spowodowanego nieostrożnością użytkowników, nieposiadających kwalifikacji i świadomości zagrożeń. Zasilacze UPS małych mocy posiadają najczęściej topologię off-line lub line-interactive, czyli w trybie pracy normalnej pracują na torze obejściowym.
Ochrona przeciwporażeniowa w trybach pracy UPS-a
Praca poprzez tor obejściowy (by-pass)
W czasie pracy z by-passu odbiorniki zasilane są bezpośrednio z sieci zasilającej, energia dostarczana do odbiorników nie jest konwertowana, a jedynie filtrowana poprzez układy filtrów znajdujące się na wejściu toru obejściowego. Jest to najprostszy przypadek przy projektowaniu ochrony przeciwporażeniowej. Ochrona przeciwporażeniowa sprowadza się do zastosowania samoczynnego szybkiego wyłączenia lub dodatkowych połączeń wyrównawczych.
W instalacjach, gdzie nie można polegać na zidentyfikowaniu przewodu neutralnego N w sieci zasilającej w stosunku do przewodu liniowego L, konieczne jest zastosowanie wyłącznika dwupolowego. Problem taki może się pojawić szczególnie w Polsce, gdzie w przeciwieństwie do standardu IEC gniazda sieciowe w instalacji budynkowej posiadają zamienione styki L oraz N, wtedy zabezpieczenie tylko przewodu liniowego wyłącznikiem jednopolowym może nie wyłączyć zasilania w odpowiednio krótkim czasie. Z tego względu należy zastosować ochronę uzupełniającą, polegającą na zastosowaniu urządzeń ochronnych różnicowoprądowych.
Istota zabezpieczenia w układzie sieciowym TN-S polega na tym, że w przypadku uszkodzenia izolacji w przekształtniku i przepływie prądu od jego części przewodzącej do obudowy poprzez przewód ochronny PE, zwarcie zostanie wyłączone. Zabezpieczenie chroni przed porażeniem człowieka oraz zabezpiecza przed uszkodzeniem elementów prostownika oraz cieplnego uszkodzenia przewodu ochronnego. Obecnie wiele zasilaczy UPS posiada wewnętrzną kontrolę prądu upływu, powodującą wyłączenie zasilacza UPS.
Norma PN-EN 50178 podaje możliwości zastosowania wyłączników różnicowoprądowych typu A, AC i B, które prawidłowo zabezpieczają przekształtnik podczas zwarcia w zależności od układu przekształtnika i zastosowanych elementów półprzewodnikowych.
W celu prawidłowego działania UPS-ów wykonanych w topologii lineinterative i off-line oraz zasilanych odbiorników (w szczególności urządzeń komputerowych) zamiana przewodu neutralnego N z przewodem liniowym L nie ma znaczenia. W przypadku przełączenia na pracę bateryjną na wejściu zasilacza rozwierane są styki styczników lub przekaźników zabezpieczające przed zasilaniem wstecznym. W takim przypadku dochodzi do przerwania przewodu neutralnego i zmienia się układ zasilania na wyjściu UPS-a z TN-S na IT.
W przypadku uszkodzenia falownika i zasilania z obwodu dc napięcie gałęzi baterii nie przekracza wartości napięcia dopuszczalnego długotrwale. Przy pojedynczym zwarciu z ziemią prąd uszkodzeniowy jest mały i samoczynne wyłączenia zasilania nie jest bezwzględnie wymagane pod warunkiem, że:
gdzie:
RA – całkowita rezystancja uziomu i przewodu ochronnego łączącego części przewodzące dostępne z uziomem, w [Ω],
ID – prąd uszkodzeniowy pojedynczego zwarcia z ziemią o pomijalnej impedancji między przewodem liniowym i częścią przewodzącą dostępną, w [A],
UL – napięcie dotykowe dopuszczalne długotrwale.
Ponieważ zasilacze off-line i line-interactive stosowane są w sieciach jednofazowych, nie ma zagrożenia wzrostu napięcia w pozostałych fazach.
W zasilaczach UPS line-interactive i off-line stosuje się nadprądowe urządzenia zabezpieczające zarówno na wyjściu falownika, jak i w obwodzie bateryjnym. Dodatkowym zabezpieczeniem jest elektroniczne wyłączenie pracy falownika w przypadku pojawienia się większego prądu ponad wartość dopuszczalną określoną przez producenta.
Zasilacze UPS wykonane w topologii podwójnej konwersji on-line nie posiadają tej wady. Podłączenie do sieci zasilającej musi być wykonane prawidłowo, zamiana przewodu liniowego z przewodem neutralnym powoduje wygenerowanie alarmu „nieprawidłowy układ sieci”. Jeżeli przyczyna awarii nie zostanie usunięta (zamiana przewodów zasilających lub brak przewodu ochronnego PE), ochrona przeciwporażeniowa nie jest zapewniona.
Zasilacze UPS o mocy powyżej 4 kVA
Zasilacze o mocach powyżej 4 kVA są podłączane do sieci zasilającej połączeniami stałymi. Wykonania instalacji UPS może podjąć się tylko osoba w ykwalifikowana, która powinna prawidłowo podłączyć zasilacz UPS przed jego uruchomieniem. Zarówno w przypadku pracy w trybie normalnym, jak i w trybie bateryjnym ochrona przeciwporażeniowa zapewniona jest przez samoczynne wyłączenie zasilania lub połączenia wyrównawcze miejscowe. W obydwu trybach pracy mamy do czynienia z układem zasilania TN-S.
Jako ochronę uzupełniającą stosuje się dodatkowe połączenia wyrównawcze ochronne. Innym środkiem jest zastosowanie urządzeń różnicowoprądowych o znamionowym prądzie różnicowym nieprzekraczającym 30 mA. Wyłączniki różnicowoprądowe o prądzie większym niż 30 mA zabezpieczają układy prostownikowe i przewody zasilające przed uszkodzeniem, jednak nie stanowi to ochrony przeciwporażeniowej uzupełniającej. Stosując zabezpieczenie za pomocą urządzeń różnicowoprądowych, należy mieć świadomość zawodności ich działania. W układach zasilania gwarantowanego, gdzie głównym celem jest zapewnienie zasilania gwarantowanego o najwyższej niezawodności, system UPS staje się tak niezawodny jak jego najsłabsze ogniwo.
Połączenia wyrównawcze
Podstawowym zadaniem przewodów wyrównawczych jest wyrównanie potencjałów pomiędzy elementami systemu zasilania UPS (zasilaczem UPS, odbiornikiem, by-passem, rozdzielnicą, szafą montażową), jak również między częściami przewodzącymi obcymi, zarówno w stanach pracy normalnej, jak i awaryjnej. Połączenie niektórych odbiorników (np. silników) do falownika UPS-a przełączającego tranzystory IGBT z częstotliwością 20 kHz powoduje przepływ prądu upływowego w przewodzie ochronnym. W tym przypadku połączenia wyrównawcze eliminują także napięcia wysokiej częstotliwości spowodowane przepływem prądu upływowego. W układach zasilania silników przez UPS-a przewód ochronny spełnia dwie funkcje – przewodu ochronnego i połączenia wyrównawczego. Połączenie wyrównawcze zmniejsza gęstość prądu w przewodzie ochronnym w przypadku zwarcia do obudowy, co jest szczególnie istotne przy falownikach trójfazowych mostkowych, gdzie prąd w przewodzie ochronnym może jest 1,73 razy większy od prądu w przewodzie fazowym, a jednocześnie zwiększa pewność połączenia ochronnego. Jest ono szczególnie zalecane w przypadku prądów upływowych IU≥3,5 mA prądu przemiennego lub w przypadku stosowania wyłączników instalacyjnych do wyłączenia zwarć doziemnych przekształtnika. Minimalne przekroje przewodów ochronnych i wyrównawczych zestawione są w normie PN-IEC 60364-5-54.
Samoczynne wyłączenie zasilania
W układach zasilania TN skuteczność połączeń przewodów ochronnego PE lub ochronno-neutralnego PEN z ziemią jest warunkiem zapewnienia ochrony przeciwporażeniowej. W przypadku zwarcia przewodu fazowego z przewodem ochronnym i przyłączonymi do niego częściami przewodzącymi obudowy a ziemią nie powinno ono przekroczyć wartości napięcia dotykowego UL. Dobór urządzeń do samoczynnego wyłączenia powinien spełniać wymaganie:
gdzie:
ZS – impedancja pętli zwarciowej od miejsca zwarcia do źródła zasilania, w [Ω],
IS – prąd wyłączający urządzenia zabezpieczającego, w [A],
UO – napięcie nominalne przewodu liniowego względem ziemi, w [V].
Zastosowane urządzenie zabezpieczające powinno wyłączyć obwód zwarciowy w odpowiednim czasie. W układzie sieci TN powinny być zastosowane albo zabezpieczenia nadprądowe, albo zabezpieczenia różnicowoprądowe.
W przypadkach budzących wątpliwości w związku z zastosowanymi przewodami wyrównawczymi, należy sprawdzić, czy rezystancja pomiędzy częściami przewodzącymi dostępnymi zasilacza UPS i obcymi spełnia zależność:
gdzie:
R – rezystancja pomiędzy dwoma dostępnymi częściami przewodzącymi urządzenia i obcą, w [Ω],
UL – napięcie dotykowe dopuszczalne długotrwale, w [V],
Ia – prąd powodujący samoczynne zadziałanie urządzenia zabezpieczającego w odpowiednim czasie, w [A].
W zależności od konstrukcji UPS-a producent zobowiązany jest do wskazania dodatkowych zaleceń dotyczących ochrony przeciwporażeniowej, jeżeli takie są konieczne dla bezpiecznej pracy urządzenia i obsługujących ich osób. Przed przystąpieniem do projektowania ochrony przeciwporażeniowej należy zapoznać się z zaleceniami producenta i podstawami budowy zasilacza UPS.
Literatura
- N SEP-E-001 Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia. Ochrona przeciwporażeniowa, COSiW SEP, 2001.
- J. Wiatr, M. Orzechowski, M. Miegoń, A. Przasnyski, Poradnik projektanta elektryka systemów zasilania awaryjnego i gwarantowanego (wydanie II poprawione i rozszerzone), t. 1., Eaton Power Quality, Warszawa 2008.
- H. Tunia, R. Barlik, Historia przekształtników, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2003.
- A. Pytlak, H. Świątek, Ochrona przeciwporażeniowa w układach energoelektronicznych, Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw SEP, Warszawa 2005.
- T. Sutkowski, Rezerwowe i bezprzerwowe zasilanie w energię elektryczną – urządzenia i układy, Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw SEP, Warszawa 2007.
- A. Boczkowski, Zasady ochrony przeciwporażeniowej w świetle nowej normy PN-HD 60364-4-41, „elektro.info” 9/2009.
- L. Danielski, R. Zacirka, Badania ochrony przeciwporażeniowej w obiektach z przemiennikami częstotliwości, „elektro.info” nr 12/2005.