Prace mechaniczne: PZ1 – obszar obróbki metalu (w płaszczyźnie poziomej), PZ2 – tablica wskaźników i przycisków regulacji nastaw (w płaszczyźnie pionowej), PBO – pas otaczający PZ1 lub PZ2 w polu obserwacji, obejmujący obszar ruchomych części maszyny
Fordergergemeinschaft Gutes Licht, Niemcy
Nowe podejście w projektowaniu i weryfikacji oświetlenia opracowano na podstawie pracy zespołowej członków Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP, będącego przedstawicielem Polski w Międzynarodowej Komisji Oświetleniowej (CIE), wydanej w postaci komentarza dotyczącego polskiej normy PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Komentarz ten, po prawie dwuletniej pracy zespołu, ukazał się w wersji końcowej w październiku 2007 roku.
Dekoracyjne sople, migoczące figurki, kolorowe sznurki oplatające drzewka… Nastrojowe oświetlenie to jeden z ważniejszych elementów Bożego Narodzenia. Wyjątkowy klimat świąt można również stworzyć w ogrodzie...
Dekoracyjne sople, migoczące figurki, kolorowe sznurki oplatające drzewka… Nastrojowe oświetlenie to jeden z ważniejszych elementów Bożego Narodzenia. Wyjątkowy klimat świąt można również stworzyć w ogrodzie lub przy wejściu do domu. Wystarczy wybrać odpowiednie lampki. Które z nich sprawdzą się na zewnątrz? Poniżej przydatne wskazówki.
Oświetlenie odgrywa kluczową rolę w naszym codziennym życiu, zarówno w domu, jak i w miejscach publicznych czy przemysłowych. Tradycyjne żarówki, zwłaszcza te oparte na technologii żarzenia, były dominującym...
Oświetlenie odgrywa kluczową rolę w naszym codziennym życiu, zarówno w domu, jak i w miejscach publicznych czy przemysłowych. Tradycyjne żarówki, zwłaszcza te oparte na technologii żarzenia, były dominującym źródłem światła przez wiele lat. Jednak wraz z postępem technologicznym i wzrostem świadomości ekologicznej, coraz więcej osób zwraca uwagę na oświetlenie LEDowe, które charakteryzuje się nie tylko oszczędnością energii, ale także ekologicznością i długą żywotnością. Jednym z ciekawych rozwiązań...
Czujniki światła to urządzenia wykorzystywane w wielu miejscach i sytuacjach. Są niezastąpione w trakcie obsługi budynków o dużej powierzchni, których funkcjonowanie nadzoruje automatyka budynkowa. Wówczas,...
Czujniki światła to urządzenia wykorzystywane w wielu miejscach i sytuacjach. Są niezastąpione w trakcie obsługi budynków o dużej powierzchni, których funkcjonowanie nadzoruje automatyka budynkowa. Wówczas, dysponowanie odpowiednim czujnikiem może być kluczowe w udzielaniu dostępu, załączaniu włączników, uruchamianiu systemów osłonowych lub inicjowaniu innych działań. Czujniki nastawione na detekcję światła o określonej barwie znajdują natomiast wykorzystanie przy różnych procesach produkcyjnych...
W komentarzu Polskiego Komitetu Oświetleniowego ustosunkowano się do pojęć i wyrażeń zastosowanych w normie w kolejności zgodnej z jej układem. Niektóre zagadnienia sprawiające najwięcej wątpliwości i nieporozumień wśród użytkowników normy zostały omówione szerzej.
W artykule zwrócono uwagę na najważniejsze zagadnienia dotyczące kryteriów projektowania oświetlenia wnętrz, obowiązków projektantów oraz weryfikacji projektów i stanu oświetlenia. Autorka oparła się na fragmentach komentarza PKOśw., uzupełniając je własnymi przemyśleniami i doświadczeniami. Obszerność problematyki sprawia, że zagadnienia te zostaną omówione w kilku kolejnych artykułach.
Stan prawny normy PN-EN 12464-1:2004
Europejska norma dotycząca oświetlenia wnętrz EN 12464-1 Light and lighting. Lighting of work places. Part 1: Indoor work places powstawała przez okres prawie dziesięciu lat, wywołując w środowisku oświetleniowców liczne dyskusje i spory. Swoją ostateczną formę uzyskała w grudniu 2002 roku. Polski Komitet Normalizacyjny uznał ją jako polską normę PN-EN 12464-1 i od 30 września 2003 r. wprowadził do polskiej normalizacji metodą uznaniową (U) w wersji angielskojęzycznej. Norma PN-EN 12464-1:2003 (U) wycofała stosowaną od dawna normę PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym.
Jednocześnie powstało szereg wątpliwości dotyczących głównie obligatoryjności nowej normy. Zgodnie z art. 5.3 Ustawy o normalizacji (DzU z 2002 r., nr 169, poz. 1386), stosowanie Polskich Norm stało się dobrowolne, ale jednocześnie w tej samej ustawie znalazło się sformułowanie „(...) polskie normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim” (art. 5.4).
Dobrowolność stosowania Polskich Norm oraz różne formy powołań norm w przepisach prawnych stały się tematami ogólnopolskiej dyskusji na forum prawników, pracodawców, inżynierów budownictwa i organów legislacyjnych. Na podstawie publikacji w tym zakresie można uznać, że stanowisko organów rządowych skłania się ku poglądowi „Polskie Normy powołane w przepisie prawnym stają się obowiązujące na równi z postanowieniami przepisu, które to powołanie zawiera” („Normalizacja” 6/2005). Istotne znaczenie w tym przypadku ma również forma powołania normy w przepisach prawnych, jako wprowadzenie szczegółowych postanowień technicznych. Formy te zostały zdefiniowane w PN-EN 45020:2000 Normalizacja i dziedziny związane. Terminologia ogólna.
W listopadzie 2004 roku została wydana norma PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, jako tłumaczenie, bez jakichkolwiek zmian, normy europejskiej z 2002 r. Norma ta zastąpiła następujące dwie normy oświetleniowe:
PN-71/E-02034 Oświetlenie elektryczne terenów budowy, przemysłowych, kolejowych, portowych oraz dworców i środków transportu publicznego,
PN-84/E-02035 Urządzenia elektroenergetyczne. Oświetlenie elektryczne obiektów energetycznych. W chwili obecnej normy dotyczące oświetlenia wnętrz i stanowisk pracy są następujące:
PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach,
PN-EN 12665:2003 (U) Światło i oświetlenie. Podstawowe terminy oraz kryteria określania wymagań dotyczących oświetlenia,
PN-EN 13032-1:2005 (U) Światło i oświetlenie. Pomiar i prezentacja danych fotometrycznych lamp i opraw oświetleniowych. Część 1: Pomiar i format pliku,
PN-EN 13032-2:2005 (U) Światło i oświetlenie. Pomiar i prezentacja danych fotometrycznych lamp i opraw oświetleniowych. Część 2: Prezentacja danych dla miejsc pracy wewnątrz i na zewnątrz budynków,
PN-EN 12193:2002 Oświetlenie stosowane w obiektach sportowych.
Problematyka oświetlenia wnętrzowego jest regulowana głównie przepisami z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, z których najważniejsze to:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (DzU z 1998 r., nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – data obowiązywania: 23 grudnia 1997 r.,
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r., nr 169, poz. 1650, tekst jednolity) – data obowiązywania: 29 września 2003 r.,
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU z 1998 r., nr 148, poz. 973) – data obowiązywania: 11 marzec 1999 r.,
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 7 kwietnia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2004 r., nr 169, poz. 1156) – data obowiązywania: 27 maja 2004 r.
Rozporządzenie (2) w §26.2 podaje, że pracodawca „niezależnie od oświetlenia dziennego powinien zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami”. W następnych paragrafach tego rozporządzenia mówi się o tym, że „pracodawca jest zobowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe (...)”, a w szczególności m.in. „zapewnić organizację pracy i stanowisk w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości – z uwzględnieniem możliwości psychofizycznych pracowników” (§ 39.1) oraz „pracodawca jest zobowiązany zapewnić systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa i higieny pracy (...)” (§40.1). Na tej podstawie przyjęto, że norma PN-EN 12464-1:2004 jest obligatoryjna i narzuca pracodawcom obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz konieczność wykonania pomiarów i oceny parametrów oświetlenia elektrycznego. Oświetlenie nie kwalifikuje się do czynników szkodliwych, lecz jego parametry decydują o uciążliwości pracy wzrokowej. Niespełnienie określonych wymagań oświetleniowych może stwarzać warunki zagrożenia, a nawet w sposób pośredni być przyczyną wypadków przy pracy. Spełnienie wymagań oświetleniowych związane jest natomiast z opracowaniem profesjonalnego projektu oświetlenia, jego właściwą weryfikacją i realizacją.
W rozporządzeniu (4) przywoływana jest norma już obecnie wycofana PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym. Podjęte są starania, aby istniejąca sprzeczność postanowień tego rozporządzenia z przepisami bhp została w najbliższym czasie usunięta.
Układ normy oraz ogólny komentarz
Norma PN-EN 12464-1:2004, jak każda norma europejska, posiada część opisową i merytoryczną. Część opisowa zawiera: przedmowę krajową, załączniki krajowe (informacyjne), przedmowę formalną, wprowadzenie, zakres normy, powołania normatywne, aneksy (informacyjne), bibliografię. Z zakresu normy wynika, że:
określa ona wymagania dotyczące oświetlenia wnętrz,
uwzględnia ilościowe i jakościowe cechy oświetlenia,
określa zalecenia wynikające z dobrej praktyki oświetlenia, dając dużą swobodę projektantom w doborze technik projektowania i urządzeń oświetleniowych,
podaje stablicowane wymagania dla różnych wnętrz, zadań i czynności.
Część merytoryczna zawiera: terminy i definicje, kryteria oświetlenia, procedury weryfikacyjne (pomiary), tabele z wymaganiami oświetleniowymi (16 stron), zestawienie wnętrz, zadań i rodzajów aktywności (600 poz.).
Norma odnosi ocenę spełnienia wymagań oświetleniowych poprzez zapewnienie wydolności wzrokowej oraz komfortu widzenia, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa. Norma jest adresowana do projektantów oświetlenia, osób wykonujących pomiary oświetleniowe oraz użytkowników instalacji.
Istotną cechą normy PN-EN 12464 jest nowe podejście do projektowania i weryfikacji oświetlenia, przez co jest ona dość trudna do zrozumienia przez osoby niezajmujące się profesjonalnie oświetleniem. Ponadto, długi okres stosowania „starej” normy PN-84/E-02033 jest przeszkodą w bezpośrednim przejściu do stosowania „nowej” normy.
Nowe podejście jest charakteryzowane kilkoma elementami, które zostaną przedstawione bliżej:
wymaganiom oświetleniowym w nowej normie nadano różny charakter (nakazy, zalecenia lub wskazówki). Zastosowane w normie wyrazy „powinien” lub „należy” traktujemy jako nakaz, natomiast wyraz „zaleca się” należy uznać za rekomendowane zalecenie. W „starej” normie wszystkie wymagania były traktowane równorzędnie i wszystkim nadano charakter w zasadzie nakazowy. Z wieloletniej praktyki wynikało jednak, że jedynie niektóre z nich były podstawą do wyboru i oceny oświetlenia,
według „nowej” normy projektant jest zobowiązany do wykonania pewnych czynności oraz określenia szeregu wskaźników i parametrów wynikających z zastosowanego rozwiązania. Tym samym zobowiązano projektantów do posiadania profesjonalnej wiedzy z oświetlania i narzucono na nich odpowiedzialność za wykonany projekt oświetlenia. Należy między innymi przyjąć wartości współczynnika utrzymania i określić plan konserwacji oświetlenia, a także wartości wskaźnika olśnienia przykrego UGR na podstawie danych producenta, wyróżnić na stanowiskach pracy pola zadania wzrokowego i bezpośredniego otoczenia, itp.,
procedury weryfikacyjne wg „nowej” normy odnoszą się tylko do kilku parametrów oświetlenia,
w „nowej” normie wprowadzono wymaganie weryfikacji samego projektu oświetleniowego, co podkreśla odpowiedzialność projektanta za „swoje dzieło”,
„nowa” norma sformułowała kryteria projektowania oświetlenia w odniesieniu do takich pojęć, jak otoczenie świetlne, wydolność wzrokowa i wygoda widzenia. Brak zrozumienia tych pojęć jest przeszkodą we właściwym stosowaniu światła we wnętrzu,
„nowa” norma daje projektantom ogromną swobodę w wyborze rozwiązań, stosowania nowych technik i innowacyjnych urządzeń oświetleniowych,
„nowa” norma traktuje oświetlenie wnętrz jako sumy oświetlenia poszczególnych miejsc pracy we wnętrzu. Ten sposób spojrzenia na oświetlenie wnętrz umożliwia uzyskanie oświetlenia maksymalnie energooszczędnego. Wymagane poziomy natężenia oświetlenia na rozważanym miejscu pracy mogą być traktowane jako wynik współpracy zmiennego w czasie oświetlenia dziennego i regulowanego oświetlenia elektrycznego, zakładając jednak, że wymagania normy muszą być spełnione w całości przez oświetlenie elektryczne i to w dowolnym okresie pracy urządzeń oświetlenia elektrycznego,
„nowa” norma określa procedury weryfikacyjne w stosunku do podstawowych wymagań, nie nakazując sprawdzania wszystkich przyjętych w projekcie zaleceń oświetleniowych.
Terminologia
W komentarzu Polskiego Komitetu Oświetleniowego przytoczono szereg pojęć, obowiązujących w technice oświetlania, których przytoczenie może pomóc w zrozumieniu dość lakonicznego tekstu normy. Niektóre z nich, do których odnoszą się podstawowe kryteria projektowania, zostały rozwinięte:
zadanie wzrokowe (visual task) – elementy wzrokowe wykonywanej pracy. Charakteryzowane są przez wielkość obserwowanego szczegółu lub obiektu, ich luminancję, kontrast z tłem, czas obserwacji, itp.,
pole zadania (wzrokowego) (task area) – część pola w miejscu pracy, gdzie wykonywane jest zadanie wzrokowe,
pole bezpośredniego otoczenia (immediate surrounding area) – pas o szerokości co najmniej 0,5 m, otaczający pole zadania, występujący w polu widzenia,
eksploatacyjne natężenie oświetlenia (maintained illuminance) – wartość, od której nie może być mniejsza wartość średniego natężenia oświetlenia (zalecane do utrzymania podczas eksploatacji),
otoczenie świetlne (luminous environment) – jest to oświetlenie rozpatrywane w aspekcie jego fizjologicznego i psychologicznego oddziaływania na organizm ludzki. Charakteryzuje wypadkowe wrażenie wzrokowe, wywołane obserwacją wszystkich elementów przestrzeni (światła, architektury, barwy). Jest kształtowane za pomocą czynników oświetleniowych i architektonicznych (wielkości okien, sylwetki opraw, sposobu ich mocowania, aranżacji meblowej, wystroju ścian, sufitów i podłóg),
wydolność wzrokowa (visual performance) – jest to wydolność systemu wzrokowego, mierzona na przykład szybkością i dokładnością wykonania pracy wzrokowej. Wydolność wzrokowa charakteryzuje zdolność człowieka do wykonywania zadań i zależy od wielu wzrokowych i pozawzrokowych zmiennych. Ogólnie czynniki, które wpływają na wydolność wzrokową, dzieli się na: indywidualne możliwości wzrokowe (stan wzroku: ostrość wzroku, widzenie barw itd.), widoczność zadania (oświetlenie, odległość obserwacji, wielkość szczegółu, kontrast) i czynniki psychologiczne i ogólnofizjologiczne (motywacja, inteligencja, ogólny stan zdrowia),
wygoda widzenia (visual comfort) – to stan subiektywny osoby związany z oddziaływaniem otoczenia świetlnego. Jest kształtowana głównie za pomocą takich parametrów oświetlenia, jak: rozkład luminancji we wnętrzu, właściwe oddawanie barw obserwowanych przedmiotów, poziom natężenia oświetlenia na płaszczyznach pracy. Oświetlenie zapewniające wygodę widzenia wpływa na odczucia człowieka, może aktywizować jego przeżycia i zwiększać siłę koncentracji przy wykonywaniu zadań wzrokowych.
Kryteria projektowania oświetlenia
W komentarzu Polskiego Komitetu Oświetleniowego obszernie ustosunkowano się do poszczególnych kryteriów projektowania, w normie kryteria te są bowiem przedstawione dość ogólnikowo i mogą budzić wiele wątpliwości przy ich stosowaniu. Określono również czynności projektowe, które powinno się uwzględniać przy przyjmowaniu założeń projektowych oraz podczas wykonania projektu. Szczególnie w tym fragmencie normy uwidacznia się założenie autorów normy EN, że projektanci będą kierować się swoją wiedzą, doświadczeniem i dobrą praktyką z zakresu właściwego oświetlania oraz, że tym samym ponoszą odpowiedzialność za zaprojektowane rozwiązanie oświetlenia.
Norma PN-EN 12464-1:2004 określa podstawowe wymagania i zalecenia związane z wytworzeniem tzw. otoczenia świetlnego (patrz definicja podana wyżej). Decydujące znaczenie przy określaniu wymagań oświetleniowych oraz czynności projektowych i weryfikacyjnych mają takie pojęcia, jak zadanie wzrokowe, pole zadania i pole bezpośredniego otoczenia. Projektant na podstawie posiadanych materiałów i danych do projektu jest zobowiązany do opracowania założeń projektowych oraz do określenia występujących w pomieszczeniu pól zadań wzrokowych i bezpośredniego otoczenia.Otoczenie świetlne jest charakteryzowane przez zapewnienie odpowiednich parametrów oświetlenia:
rozkładu luminancji,
natężenia oświetlenia,
olśnienia,
kierunkowości światła (modelowania),
barwy światła,
oddawania barw,
migotania światła,
udziału światła dziennego.
W normie odniesiono się również do współczynników utrzymania, a tym samym konserwacji instalacji oświetleniowej oraz do względów energetycznych oświetlenia.
Natężenie oświetlenia – podstawowe kryterium projektowania i weryfikacji oświetlenia
Istotna zmiana w nowym podejściu do projektowania jest związana z poziomem natężenia oświetlenia, które zostało uznane za jedno z najważniejszych (obligatoryjnych) parametrów, które należy uwzględnić zarówno w projektowaniu, jak i przy ocenie (pomiarach) oświetlenia. Wymaganie oświetleniowe w normie zostało odniesione do wartości natężenia oświetlenia w polu zadania zlokalizowanego na rzeczywistej płaszczyźnie (poziomej, pionowej lub pochylonej), ściśle związanej z charakterem i rodzajem czynności.
Bez względu na to, jak określono wymaganie oświetleniowe, powinno ono odnosić się do stanowiska pracy – pola zadania. W pozostałej części pomieszczenia należy zapewnić poziom natężenia oświetlenia co najmniej równy wymaganemu dla bezpośredniego otoczenia. W pomieszczeniach stałego pobytu eksploatacyjne natężenie oświetlenia nie może być mniejsze niż 200 lx, nawet w przypadkach wystąpienia czynników uzasadniających takie zmniejszenie. Wymaganie to dotyczy poziomu oświetlenia ogólnego całego pomieszczenia, czyli mierzonego na wysokości płaszczyzny roboczej w całym pomieszczeniu, a nie oświetlenia na polu zadania stanowiska pracy w tym pomieszczeniu. W praktyce mogą wystąpić dwie podstawowe sytuacje:
rozmieszczenie stanowisk pracy nie jest znane lub stanowiska pracy są rozmieszczone równomiernie w całym pomieszczeniu, ewentualnie przewiduje się częste zmiany aranżacji wnętrza i rozmieszczenia stanowisk pracy,
rozmieszczenie stanowisk pracy jest ściśle określone i nie przewiduje się jego zmiany.
W pierwszym przypadku pole zadania należy przyjmować jako płaszczyznę równoległą do podłogi, rozciągniętą między ścianami pomieszczenia na wysokości stanowisk pracy lub, gdy wysokość ta nie jest znana, można ją przyjąć na poziomie 0,85 m nad podłogą (rys. 1. i rys. 2.), co wynika z zapisów w normach PN-83/E-04040.03 oraz PN-84/E-02033. Dopuszcza się pominięcie pasa przyściennego o szerokości 0,5 m wzdłuż ścian, gdy projektant dysponuje informacją, że stanowiska pracy nie będą lokowane bezpośrednio przy ścianach (rys. 3.). Dopuszcza się również przyjęcie innej wysokości umieszczenia odniesieniowego pola zadania nad podłogą (często jest to 0,75 m, co wynika z typowej wysokości większości stanowisk biurowych). Pole bezpośredniego otoczenia w tym przypadku nie występuje.
W drugim przypadku pola zadania należy przyjmować bezpośrednio na każdym ze stanowisk pracy. Wielkość i liczba pól bezpośredniego otoczenia zależy od analizy każdego przypadku. W praktyce stosuje się jedno pole bezpośredniego otoczenia na wysokości pól pracy, pokrywające pozostałą część poziomej płaszczyzny roboczej w pomieszczeniu (rys. 4.). Dopuszcza się pominięcie pasa przyściennego w polu bezpośredniego otoczenia.
W pomieszczeniach pełniących wyłącznie funkcje komunikacyjne (korytarze, hole, klatki schodowe, rampy itp.) należy przyjmować poziom natężenia oświetlenia zgodnie z rozdziałem 5. normy PN-EN 12464-1:2004, a wymaganą równomierność oświetlenia tak jak dla pola bezpośredniego otoczenia (co najmniej 0,5) na poziomie podłogi.
Na fotografiach przedstawiono przykładowe stanowiska pracy i określone dla nich powierzchnie pracy wzrokowej (pola zadania oznaczone jako PZ oraz pola bezpośredniego otoczenia PBO, jeżeli występują). Analiza szeregu innych przykładowych stanowisk pracy zostanie przedstawiona w następnym artykule dotyczącym tej problematyki.
Istotnym aspektem normy PN-EN 12464-1:2004 jest ocena energochłonności oświetlenia. Zaleca się racjonalne wykorzystanie energii elektrycznej na oświetlenie, zawsze jednak uwzględniając nadrzędność uzyskania pożądanych ilościowych i jakościowych cech oświetlenia. Podkreśla się konieczność zastosowania:
energooszczędnego sprzętu oświetleniowego (źródła światła i układów stabilizacyjno-zapłonowych),
opraw o możliwie wysokiej sprawności i efektywnej, dla danego zastosowania, bryle fotometrycznej,
racjonalnego rozwiązania oświetleniowego pod względem liczby i sposobu rozmieszczenia opraw (m.in. unikanie zbyt wysokich poziomów natężenia oświetlenia, przyjęcie optymalnego współczynnika zapasu),
właściwych rodzajów oświetlenia (tam, gdzie to jest uzasadnione, stosowanie oświetlenia zlokalizowanego lub złożonego),
systemów sterowania oświetleniem sztucznym,
rozwiązań wykorzystujących dostępne oświetlenie dzienne.
Oświetlenie dzienne może uzupełniać oświetlenie elektryczne albo je w dużym zakresie zastępować, co prowadzi najczęściej do oszczędności w zużyciu energii elektrycznej na potrzeby oświetlenia. Niemniej, zgodnie z istniejącymi przepisami, oświetlenie elektryczne musi samodzielnie zapewniać spełnienie wymagań omawianej normy. Wskazane jest stosowanie systemów sterowania oświetleniem, tak aby realizowany poziom natężenia oświetlenia na płaszczyźnie roboczej był sumą oświetlenia elektrycznego i dziennego, co z jednej strony zapewnia względnie wyrównany rozkład luminancji we wnętrzu, z drugiej zaś pozwala na oszczędności w zużyciu energii elektrycznej.
Podsumowanie
Komentarz Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP „Oświetlenie miejsc pracy we wnętrzach”, dotyczący polskiej normy PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, jest pomocnym materiałem do projektowania i weryfikacji oświetlenia wnętrz dla wszystkich, którzy zajmują się projektowaniem oraz odpowiadają za stan oświetlenia w obiektach.
Literatura
Praca zespołowa: Oświetlenie miejsc pracy we wnętrzach. Komentarz Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP dotyczącego polskiej normy PN-EN-12464-1:2004, wyd. październik 2007 r.
Fot. 1. Prace mechaniczne: PZ1 – obszar obróbki metalu (w płaszczyźnie poziomej),PZ2 – tablica wskaźników i przycisków regulacji nastaw (w płaszczyźniepionowej), PBO – pas otaczający PZ1 lub PZ2 w polu obserwacji, obejmującyobszar ruchomych części .
Fot. 2. Warsztat krawiecki: PZ1 – obszar obejmujący miejsce pod stopką maszynydo szycia oraz przed osobą szyjącą (np. wielkości A4), PZ2 – obszar stołu,na którym osoba przygotowuje warstwy materiału do szycia, PBO – obszarstołu za maszyną
Fot. 3. Stanowisko pracy z komputerem: PZ1 – ukośny uchwyt na dokument,PZ2 – klawiatura, na stanowisku tym nie występuje PBO, gdyż nie możnawyodrębnić pasa o szerokości co najmniej 0,5 m
Fot. 4. Sale lekcyjne: PZ1 – tablica, PZ2 – płaszczyzna robocza na wysokości biurek, PBO – nie występuje
Rys. 1. Rozmieszczenie stanowisk pracy nie jest znane. Pole zadania rozciągniętejest pomiędzy ścianami pomieszczenia na wysokości 0,85 m nad podłogą.Brak pola bezpośredniego otoczenia
Rys. 2. Stanowiska pracy rozmieszczone są równomiernie w całym pomieszczeniu.Pole zadania rozciągnięte jest pomiędzy ścianami pomieszczenia na wysokościstanowisk pracy. Brak pola bezpośredniego otoczenia
Rys. 3. Rozmieszczenie stanowisk pracy nie jest znane. Wiadomo, że nie będą lokowaneprzy ścianach. Pole zadania rozciągnięte jest pomiędzy ścianami pomieszczeniana wysokości 0,85 m nad podłogą z pominięciem pasa przyściennego0,5 m. Brak pola bezpoś.
Rys. 4. Znane jest rozmieszczenie stanowisk pracy. Pola zadania przyjęte są bezpośrednio na stanowiskach pracy (kolor szary); pole bezpośredniego otoczenia przyjęto na wysokości stanowisk pracy i obejmuje pozostałą część poziomej płaszczyzny roboczej (kolor czerwony)
W artykule opisano fizyczne właściwości łuku elektrycznego. Omówiono sprawy związane z wypadkami elektrycznymi, w wyniku których poszkodowani doznali urazów oparzenia ciała. Przedstawiono również zmiany...
W artykule opisano fizyczne właściwości łuku elektrycznego. Omówiono sprawy związane z wypadkami elektrycznymi, w wyniku których poszkodowani doznali urazów oparzenia ciała. Przedstawiono również zmiany patologiczne w tkankach organizmu człowieka powodowane łukiem elektrycznym.
W trzynastej części kursu zostaną zaprezentowane proste układy energoelektroniczne: prostowniki 1-fazowe i 3-fazowe oraz falownik 1-fazowy. Mogą one stanowić punkt wyjściowy do samodzielnego modelowania...
W trzynastej części kursu zostaną zaprezentowane proste układy energoelektroniczne: prostowniki 1-fazowe i 3-fazowe oraz falownik 1-fazowy. Mogą one stanowić punkt wyjściowy do samodzielnego modelowania w EMTP bardziej skomplikowanych układów energoelektronicznych.
Transformatory to statyczne maszyny elektryczne służące do przetwarzania energii elektrycznej. Stosuje się je do podwyższania lub obniżania napięcia w sieciach elektroenergetycznych. Znajdują one również...
Transformatory to statyczne maszyny elektryczne służące do przetwarzania energii elektrycznej. Stosuje się je do podwyższania lub obniżania napięcia w sieciach elektroenergetycznych. Znajdują one również zastosowanie w zasilaczach UPS, napędach przekształtnikowych i wielu innych urządzeniach. Jedną z wad transformatorów są ich straty własne, które w skali całej sieci dystrybucyjnej i przesyłowej są dość znaczne. Współczesne technologie umożliwiają budowę transformatorów o minimalnych stratach oraz...
Punkty świetlne na placu budowy powinny być rozmieszczone w sposób zapewniający odczytanie tablic i znaków ostrzegawczych oraz znaków sygnalizacji ruchu na terenie budowy. Słupy z oprawami oświetleniowymi...
Punkty świetlne na placu budowy powinny być rozmieszczone w sposób zapewniający odczytanie tablic i znaków ostrzegawczych oraz znaków sygnalizacji ruchu na terenie budowy. Słupy z oprawami oświetleniowymi należy rozmieszczać wzdłuż krawędzi. Drogi i na skrzyżowaniach – na łukach drogi oświetlonej jednostronnie słupy należy sytuować po zewnętrznej stronie łuku. Oświetlenie elektryczne sttosowane przy pracach prowadzonych wewnątrz zbiorników i w innych zamkniętych przestrzeniach powinno pracować przy...
W artykule opisano wybrane przykłady zastosowania spalinowego silnika tłokowego jako jednostki napędzającej prądnice w zespołach prądotwórczych zwanych agregatami prądotwórczymi. Ponieważ w publikacjach...
W artykule opisano wybrane przykłady zastosowania spalinowego silnika tłokowego jako jednostki napędzającej prądnice w zespołach prądotwórczych zwanych agregatami prądotwórczymi. Ponieważ w publikacjach naukowych używane są różnorodne terminy techniczne, charakterystyczne dla poszczególnych autorów subiektywnie definiujących zjawiska i używających często specyficznego słownictwa, w publikacji użyto słownictwa żargonowego, zrozumiałego dla większości eksploatatorów.
Na placu budowy ochrony przed skutkami wyładowań atmosferycznych oraz przepięć wywołanych czynnościami łączeniowymi w sieci zasilającej wymagają przede wszystkim obiekty zaplecza budowy oraz, w większości...
Na placu budowy ochrony przed skutkami wyładowań atmosferycznych oraz przepięć wywołanych czynnościami łączeniowymi w sieci zasilającej wymagają przede wszystkim obiekty zaplecza budowy oraz, w większości przypadków, także nowo wznoszone obiekty. Rozróżniamy przy tym ochronę zewnętrzną, mającą na celu zminimalizowanie skutków bezpośredniego trafienia pioruna w obiekt, oraz ochronę wewnętrzną, zabezpieczającą czułe elektroniczne urządzenia przed przepięciami powodowanymi przez zjawiska atmosferyczne...
W artykule przedstawiono i omówiono wpływ wnętrzowych stacji transformatorowych, będących źródłem pola magnetycznego, na ludzi przebywających w ich pobliżu. Zawarto przykładowe wartości natężeń pola magnetycznego...
W artykule przedstawiono i omówiono wpływ wnętrzowych stacji transformatorowych, będących źródłem pola magnetycznego, na ludzi przebywających w ich pobliżu. Zawarto przykładowe wartości natężeń pola magnetycznego zidentyfikowane pomiarowo w różnych pomieszczeniach zlokalizowanych nad lub obok rozdzielni SN/nn. Głównym celem artykułu jest zaprezentowanie metod ograniczania natężenia pola magnetycznego poprzez stosowanie ekranów magnetycznych lub odpowiedniej konfiguracji szyn w rozdzielniach niskiego...
W 2003 roku wprowadzono do katalogu Polskich Norm normę uznaniową PN-EN 61140:2003 (U) pt. „Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym – Wspólne aspekty instalacji i urządzeń”. Jej wersja polska [2]...
W 2003 roku wprowadzono do katalogu Polskich Norm normę uznaniową PN-EN 61140:2003 (U) pt. „Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym – Wspólne aspekty instalacji i urządzeń”. Jej wersja polska [2] ukazała się w 2005 roku. Jest to norma niezwykle ważna i niestety mało znana. Zapisano w niej, że „jej celem jest podanie podstawowych zasad i wymagań, które są wspólne dla instalacji, sieci i urządzeń elektrycznych lub niezbędne dla ich koordynacji”. Wymagania normy dotyczą głównie ochrony przeciwporażeniowej...
W ósmej części kursu zostanie zaprezentowany praktyczny przykład wykorzystania pakietu ATP do obliczania i oceny skuteczności ochrony przed przepięciami powstającymi podczas wyładowań piorunowych w linie...
W ósmej części kursu zostanie zaprezentowany praktyczny przykład wykorzystania pakietu ATP do obliczania i oceny skuteczności ochrony przed przepięciami powstającymi podczas wyładowań piorunowych w linie średniego napięcia. Specjalna grupa elementów dedykowana do takich zastosowań zostanie dodatkowo szczegółowo opisana.
Głównym zagrożeniem w czasie pożaru, przyczyniającym się do większości wypadków śmiertelnych, jest zadymienie. W skład dymu wchodzą produkty spalania, gazy pożarowe i tlenek węgla. Bardzo niebezpieczna...
Głównym zagrożeniem w czasie pożaru, przyczyniającym się do większości wypadków śmiertelnych, jest zadymienie. W skład dymu wchodzą produkty spalania, gazy pożarowe i tlenek węgla. Bardzo niebezpieczna jest też ich wysoka temperatura, która stwarza dodatkowe zagrożenie, np. poprzez rozgorzenie. Silne zadymienie utrudnia sprawne przeprowadzenie ewakuacji oraz walkę z pożarem, dlatego przepisy z zakresu ochrony przeciwpożarowej w niektórych przypadkach nakładają obowiązek stosowania specjalnych instalacji...
Rozwój urządzeń elektronicznych i telekomunikacyjnych w ostatnich latach spowodował powszechność stosowania napięć o częstotliwości większej od przemysłowej. Skutki urazu elektrycznego u człowieka powodowane...
Rozwój urządzeń elektronicznych i telekomunikacyjnych w ostatnich latach spowodował powszechność stosowania napięć o częstotliwości większej od przemysłowej. Skutki urazu elektrycznego u człowieka powodowane prądem rażeniowym o wysokiej częstotliwości różnią się od skutków, które wywołuje prąd przemienny 50 Hz.
W artykule opisano kryteria projektowania oświetlenia miejsc pracy na zewnątrz, podano też przykłady wymagań oświetleniowych oraz procedurę weryfikacji projektu oświetlenia. Ujęto również zalecenia wynikające...
W artykule opisano kryteria projektowania oświetlenia miejsc pracy na zewnątrz, podano też przykłady wymagań oświetleniowych oraz procedurę weryfikacji projektu oświetlenia. Ujęto również zalecenia wynikające z dobrej praktyki oświetlania. Dodatkowo podano parametry oświetlenia miejsc pracy na zewnątrz z uwzględnieniem czynników bezpieczeństwa i ochrony. Na końcu umieszczono słownik z kluczowymi pojęciami. Podstawowym źródłem opracowania jest EN 12464-2:2007 Lighting of work places. Part 2: Outdoor...
W czwartej części kursu zostaną szczegółowo scharakteryzowane transformatory i autotransformatory. W obliczeniach przeprowadzanych za pomocą pakietu ATP wykorzystywane są wyniki prób stanu jałowego i zwarcia...
W czwartej części kursu zostaną szczegółowo scharakteryzowane transformatory i autotransformatory. W obliczeniach przeprowadzanych za pomocą pakietu ATP wykorzystywane są wyniki prób stanu jałowego i zwarcia powszechnie dostępne na tabliczkach znamionowych i w katalogach.
W trzeciej części kursu zostaną scharakteryzowane linie przesyłowe (napowietrzne i kablowe). W obliczeniach przeprowadzanych za pomocą pakietu ATP wykorzystywane są typowe, powszechnie dostępne w katalogach...
W trzeciej części kursu zostaną scharakteryzowane linie przesyłowe (napowietrzne i kablowe). W obliczeniach przeprowadzanych za pomocą pakietu ATP wykorzystywane są typowe, powszechnie dostępne w katalogach parametry. Wszystkie inne niezbędne parametry, takie jak m.in. reaktancje podłużne i susceptancje poprzeczne, są automatycznie przeliczane przez ATP i nie ma konieczności przeprowadzania dodatkowych obliczeń.
Układy trójfazowe prądu sinusoidalnie zmiennego są powszechnie stosowane w elektroenergetyce. W rękach sprawnego inżyniera możliwość przeprowadzania prostych, szybkich i bezbłędnych obliczeń może być bardzo...
Układy trójfazowe prądu sinusoidalnie zmiennego są powszechnie stosowane w elektroenergetyce. W rękach sprawnego inżyniera możliwość przeprowadzania prostych, szybkich i bezbłędnych obliczeń może być bardzo często przydatna w pracy zawodowej. Pakiet ATP może być nieocenionym źródłem pomocy. W drugiej części kursu poprawność wykonywanych obliczeń zostanie zweryfikowana analitycznie, na przykładzie prostego układu trójfazowego.
Pakiet ATP to oprogramowanie służące do analizy obwodów w dziedzinie czasu. Poprawność obliczeń wykonywanych przez program była już wielokrotnie weryfikowana w praktyce i to z dobrymi efektami. ATP to...
Pakiet ATP to oprogramowanie służące do analizy obwodów w dziedzinie czasu. Poprawność obliczeń wykonywanych przez program była już wielokrotnie weryfikowana w praktyce i to z dobrymi efektami. ATP to pakiet programów o ogromnych możliwościach. W rękach sprawnego inżyniera będzie stanowił nieocenione narzędzie pracy.
Oświetlenie stosowane poza wnętrzami budynków obejmuje ogromny obszar zastosowań. Od oświetlenia terenów osiedlowych, poprzez oświetlenie drogowe i oświetlenie terenów przemysłowych do oświetlenia obiektów...
Oświetlenie stosowane poza wnętrzami budynków obejmuje ogromny obszar zastosowań. Od oświetlenia terenów osiedlowych, poprzez oświetlenie drogowe i oświetlenie terenów przemysłowych do oświetlenia obiektów sportowych, lotnisk, portów i innych wielkich przestrzeni. Osprzęt stosowany na otwartej przestrzeni narażony jest na zmienne warunki atmosferyczne: opady, wiatr i temperaturę. Musi więc mieć budowę dostosowaną do pracy w takich warunkach. Dotyczy to zarówno samych opraw oświetleniowych, jak i...
Zgodnie z normą PN-EN 12464-1:2004, obowiązującą od 2004 roku, ocena oświetlenia we wnętrzach polega na sprawdzeniu zgodności parametrów oświetlenia istniejącej instalacji oświetleniowej z wymaganiami...
Zgodnie z normą PN-EN 12464-1:2004, obowiązującą od 2004 roku, ocena oświetlenia we wnętrzach polega na sprawdzeniu zgodności parametrów oświetlenia istniejącej instalacji oświetleniowej z wymaganiami określonymi w normie oraz dokumentacji projektowej (wykonanej zgodnie z tą normą). W części 1. cyklu artykułów o podanym wyżej tytule [4] przedstawiono wymagania oświetleniowe, w części 2. [5] – zasady weryfikacji dokumentacji projektowej, której konieczność wprowadziła nowa norma PN-EN 12464-1:2004....
Od 1 stycznia 2009 r. wszedł w życie obowiązek sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej nieruchomości (tzw. certyfikatu energetycznego lub paszportu energetycznego), który wynika z przepisów...
Od 1 stycznia 2009 r. wszedł w życie obowiązek sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej nieruchomości (tzw. certyfikatu energetycznego lub paszportu energetycznego), który wynika z przepisów Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Obowiązek posiadania certyfikatu dotyczy wszystkich obiektów budowlanych oddawanych do użytkowania oraz obiektów budowlanych, które właściciel chce sprzedać lub wynająć.
Oświetlenie awaryjne jest przeznaczone do użytkowania podczas awarii oświetlenia podstawowego. Zastosowanie odpowiedniej technologii oświetlenia ewakuacyjnego oraz zapasowego może przyczynić się do znacznych...
Oświetlenie awaryjne jest przeznaczone do użytkowania podczas awarii oświetlenia podstawowego. Zastosowanie odpowiedniej technologii oświetlenia ewakuacyjnego oraz zapasowego może przyczynić się do znacznych oszczędności i znacząco wpłynąć na redukcję kosztów utrzymania takiego oświetlenia w zakładach przemysłowych, urzędach czy hotelach. Zarówno w budynkach, jak i tunelach oświetlenie awaryjne jest często projektowane niezgodnie z przepisami i obowiązującymi normami, a niejednokrotnie pomijane przez...
Przez długi czas w Polsce była stosowana norma PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym [3]. W zakresie oceny oświetlenia wnętrz wymagała ona wykonania szeregu pomiarów, z których, jak pokazała...
Przez długi czas w Polsce była stosowana norma PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym [3]. W zakresie oceny oświetlenia wnętrz wymagała ona wykonania szeregu pomiarów, z których, jak pokazała praktyka, był realizowany w zasadzie pomiar natężenia oświetlenia. Nowa norma PN-EN 12464-1:2004 [1] usankcjonowała tę sytuację, wskazując natężenie oświetlenia jako wielkość oświetleniową konieczną do weryfikacji, ale weryfikacja ta powinna przebiegać w inny sposób, niż to było dotychczas. Związane...
W Polsce w ostatnich latach dynamicznie rozwija się ruch lotniczy. Oprócz cywilnego lotnictwa transportowego i lotnictwa wojskowego wzrasta liczba małych samolotów i helikopterów użytkowanych przez policję,...
W Polsce w ostatnich latach dynamicznie rozwija się ruch lotniczy. Oprócz cywilnego lotnictwa transportowego i lotnictwa wojskowego wzrasta liczba małych samolotów i helikopterów użytkowanych przez policję, straż graniczną, pogotowie, a także osoby prywatne. Jednocześnie rośnie liczba wysokich obiektów budowlanych i linii elektroenergetycznych. Wiele z nich stanowi tzw. przeszkody lotnicze.
Oświetlenie awaryjne jest przeznaczone do użytkowania podczas awarii oświetlenia podstawowego. Zarówno w budynkach, jak i tunelach komunikacyjnych oświetlenie awaryjne jest często projektowane niezgodnie...
Oświetlenie awaryjne jest przeznaczone do użytkowania podczas awarii oświetlenia podstawowego. Zarówno w budynkach, jak i tunelach komunikacyjnych oświetlenie awaryjne jest często projektowane niezgodnie z przepisami i obowiązującymi normami, a niejednokrotnie pomijane przez inwestorów w celu redukcji kosztów. Oświetlenie awaryjne jest zaliczone do urządzeń przeciwpożarowych wspomagających ewakuację z budynku objętego pożarem, przez co wymaga ono wysokiej sprawności oraz niezawodności działania.
Oświetlenie ewakuacyjne należy do urządzeń przeciwpożarowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku (DzU z 2010 r., nr 109, poz. 719).
Oświetlenie ewakuacyjne należy do urządzeń przeciwpożarowych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku (DzU z 2010 r., nr 109, poz. 719).
Zapewnienie właściwej jakości energii elektrycznej, w tym brak przerw w dostawie energii oraz opłat za ponadumowny pobór energii elektrycznej, należą do zadań służb energetycznych w zakładzie przemysłowym....
Zapewnienie właściwej jakości energii elektrycznej, w tym brak przerw w dostawie energii oraz opłat za ponadumowny pobór energii elektrycznej, należą do zadań służb energetycznych w zakładzie przemysłowym. Aby móc wypełnić wskazane zadania, niezbędne są rzetelne dane o parametrach jakości energii elektrycznej. W tym celu można stosować stacjonarne analizatory jakości energii elektrycznej firmy A-Eberle typu PQI-DA Smart.
Klimatyzatory ścienne split to idealne rozwiązanie do chłodzenia wnętrz zarówno w domach, jak i mieszkaniach. Umożliwiają efektywną regulację temperatury, zapewniając komfort nawet w najgorętsze dni.
Klimatyzatory ścienne split to idealne rozwiązanie do chłodzenia wnętrz zarówno w domach, jak i mieszkaniach. Umożliwiają efektywną regulację temperatury, zapewniając komfort nawet w najgorętsze dni.
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający...
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający to miejsce, mają dostęp do zaawansowanego technologicznie systemu grzewczego.
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo...
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo niewiele można zrobić, aby wpłynąć na te aspekty, dlatego coraz częściej w centrum uwagi znajduje się produkcja własna ze wszystkimi procesami i strukturami, a także ogólna struktura kosztów.
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych...
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych w całość. Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń może być zapewnione tylko i wyłącznie wtedy, gdy zakłócenia generowane przez otoczenie będą skutecznie blokowane. Generowane spodziewane zakłócenia elektromagnetyczne przez wyposażenie otaczające kable muszą zatem być w odpowiedni sposób odseparowane.
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia...
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia kopii zapasowych. Czytaj dalej i dowiedz się, który z nich może odpowiadać Twoim potrzebom!
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie...
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie daje ponad 45 tys. m kw. powierzchni magazynowej BayWa r.e. Solar Systems w Polsce.
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi...
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi – połączyć przewody o przekroju od 0,75 do 4 mm kw. Wystarczy po prostu odizolować końcówkę przewodu i bez użycia jakichkolwiek narzędzi wsunąć ją do złączki – i bezpieczne połączenie gotowe.
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej,...
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej, moc odbiorników czy budowa samej instalacji elektroenergetycznej. Dobór konkretnego rozwiązania powinien opierać się na analizie układu zasilającego zakład, reżimu pracy i zainstalowanych odbiorników. Bardzo ważnym punktem doboru jest wykonanie pomiarów Jakości Energii Elektrycznej i ich prawidłowa...
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV...
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV – pierwszy na świecie miernik przeznaczony do pomiarów impedancji pętli zwarcia w sieciach o napięciach dochodzących aż do 900 V AC, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V.
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie...
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie zabezpieczać wszelkiego rodzaju obiekty, projektując i montując instalację odgromową zgodną z obowiązującymi przepisami.
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa...
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa w nim wiosenna promocja, w której można wygrać supernagrody!
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są...
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są przyszłością zrównoważonej energetyki.
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel®...
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel® Celeron® N6210 o mocy 6,5 W.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych...
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych optymalizacja zużycia energii staje się priorytetem. Jednym z ważniejszych kroków prowadzących do obniżenia klasy energetycznej budynków jest wprowadzenie świadectwa energetycznego i nowoczesnych instalacji elektrycznych.
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius...
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius GEN24.
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem...
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych jest gromadzenie i przesyłanie wyprodukowanej energii elektrycznej. W tym kontekście technologia cable pooling zyskuje na znaczeniu, umożliwiając zoptymalizowane zarządzanie przesyłem energii elektrycznej ze źródeł OZE.
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz,...
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz, mają różne rozmiary, dzięki czemu można je dopasować do praktycznie każdego rodzaju lamp, są energooszczędne, a to tylko kilka z wielu ich zalet. Na co zwracać uwagę przy zakupie tego rodzaju żarówek i jak dopasować ich parametry do swoich potrzeb?
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić...
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić niektóre produkty bankowe. O których z nich mowa? Tego lepiej dowiedzieć się jeszcze przed rozpoczęciem prac budowalnych.
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest...
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest to ekologiczne źródło energii. Montaż paneli fotowoltaicznych na działce lub dachu domu ma jeszcze jedną zaletę – w przypadku sprzedaży nieruchomości podnosi jej wartość.
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego...
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego producenta dla krajowych Operatorów Sieci Dystrybucji, którzy poszukują skutecznych rozwiązań technicznych do bilansowania sieci oraz redukcji nadmiernych obciążeń w szczytach produkcji energii z odnawialnych źródeł.
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni z tradycyjnego domu budynku pasywnego. Niewątpliwie jednak należy pamiętać, że elementy automatyki budynkowej są składową pasywnych budowli i nawet zwykłe mieszkanie potrafią uczynić bardziej oszczędnym i ekologicznym.
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych....
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych. Dodatkowo w różnych materiałach marketingowych również można znaleźć nie zawsze pełne informacje na temat wymagań stawianych SPD, co nie pomaga w właściwym doborze odpowiedniego modelu do aplikacji. W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze zagadnienia, które pozwolą dobrać bezpieczne ograniczniki...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym cyklu roboczym. Rozwiązanie to umożliwia proste i bardzo wydajne oznaczanie przemysłowe, dzięki czemu efektywność naszej produkcji może wzrosnąć diametralnie.
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa...
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa wykazują dużą determinację do zmian prowadzących do optymalizacji kosztów, co zapewnić ma im zachowanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej np. z przyjętej strategii przewagi kosztowej.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.elektro.info.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.elektro.info.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.