UOKiK, a działania związane z fotowoltaiką
UOKiK, a działania związane z fotowoltaiką, fot. UOKiK
Energia odnawialna ma coraz większą rolę w Polsce. Inwestują w nią zarówno firmy, jak i osoby prywatne. W związku z rosnącą liczbą instalacji zwiększa się również liczba skarg na tę branżę. Czego dotyczą skargi i jak działa w tej sprawie organ?
Zobacz także
Redakcja news Na Mazurach rozwijana jest fotowoltaika
Już wkrótce może rozpocząć działanie farma fotowoltaiczna PV Wielbark w województwie warmińsko-mazurskim. Aktualnie grupa Orlen prowadzi prace nad ostatnim etapem budowy. Firma nabyła 12 MW mocy zainstalowanej...
Już wkrótce może rozpocząć działanie farma fotowoltaiczna PV Wielbark w województwie warmińsko-mazurskim. Aktualnie grupa Orlen prowadzi prace nad ostatnim etapem budowy. Firma nabyła 12 MW mocy zainstalowanej w dwóch instalacjach wybudowanych na terenie liczącym ok. 27 ha. Spółka z wyprzedzeniem nabyła też grunty pod kolejne instalacje o mocy 48 MW, które planuje pozyskać do połowy 2023 roku. Docelowa moc zainstalowana całej farmy to 62 MW, posadowione na ok. 119 ha.
Redakcja news Nowy magazyn energii z instalacją PV w Zakopanem
TAURON uruchomił instalację fotowoltaiczną z systemem magazynowania energii elektrycznej w Zakopanem. Koncern chce zwrócić uwagę prosumentów i małych przedsiębiorców na konieczność gromadzenia produkowanej...
TAURON uruchomił instalację fotowoltaiczną z systemem magazynowania energii elektrycznej w Zakopanem. Koncern chce zwrócić uwagę prosumentów i małych przedsiębiorców na konieczność gromadzenia produkowanej w warunkach przydomowych energii i zużywania jej „na miejscu”. To odpowiedź na problem wyczerpania możliwości odbioru prądu z paneli przez sieć przesyłową. Instalacja w zakopiańskiej Księżówce jest jedną z najwyżej położonych w Polsce.
mgr inż. Julian Wiatr news Nowy numer 4/2024 „elektro.info”!
Witam Państwa w kwietniowym numerze „elektro.info”. W kwietniu rozpoczyna się sezon burzowy, trwający do końca lata. Jest to sygnał do sprawdzenia stanu technicznego instalacji piorunochronnych wraz z...
Witam Państwa w kwietniowym numerze „elektro.info”. W kwietniu rozpoczyna się sezon burzowy, trwający do końca lata. Jest to sygnał do sprawdzenia stanu technicznego instalacji piorunochronnych wraz z uziomami, których ocena jest powszechnie bagatelizowana.
Liczba osób zainteresowanych fotowoltaiką wciąż rośnie. Wraz z nim rośnie liczba instalacji, ale również liczba związanych z nią problemów. Od 2019 roku, do końca 2021 liczba instalacji wzrosła 16-krotnie, a wraz z tym zaczęły pojawiać się skargi. W samym 2021 ich liczba wyniosła 120.
Osoby inwestujące w fotowoltaikę skarżyły się najczęściej na obciążenia klientów wysokimi kosztami przy odstąpieniu od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa oraz braku w umowie terminu jej wykonania lub niewywiązywania się z niego. Dodatkowo miały się również zacząć pojawiać przykłady wprowadzenia w błąd, do finalnych kosztów inwestycji. Niektórym zaczął poważnie przeszkadzać również natrętny marketing telefoniczny, przy użyciu specjalnie zaprogramowanych botów.
„Przedsiębiorcy z branży fotowoltaiki – tak jak z każdej innej - muszą szanować prawa konsumenta, w tym prawo do rzetelnej informacji, możliwości odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa czy reklamacji z tytułu rękojmi. Niepokoją nas zgłaszane nieprawidłowości, dlatego starannie monitorujemy rynek. Obecnie prowadzimy także 10 postępowań wyjaśniających wobec firm z tego sektora. Dwóm spółkom postawiłem zarzuty, większość z nich dotyczy utrudniania odstąpienia od umowy i związanych z tym kosztów. Za każdą praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i za każde niedozwolone postanowienie umowne przedsiębiorcom grozi kara do 10 proc. rocznego obrotu” – powiedział Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Główne zarzuty wobec dostawców rozwiązań fotowoltaicznych
Jak wynika z danych, urząd wszczął postępowania o naruszanie zbiorowych interesów konsumentów przeciw spółkom FG Energy z siedzibą w Krakowie (7 zarzutów) oraz Krajowy Projekt Energetyczny (KPE) z Torunia (10 zarzutów). Wobec KPE aktualnie toczy się również postępowanie, które ma za zadanie uznanie dwóch stosowanych klauzul za niedozwolone. Obie firmy zajmują się sprzedażą oraz instalowaniem rozwiązań fotowoltaicznych, a umów nie zawierają w biurze przedsiębiorstwa.
Głównym zarzutem wobec firm są wysokie koszty odstąpienia od umowy. Zgodnie z prawem konsumenta, każdy ma prawo odstąpić od umowy w czasie 14 dni od jej zawarcia, bez żadnych dodatkowych kosztów. Wyjątkiem jest sytuacja, w której otrzymał jakąś usługę wcześniej, to wtedy trzeba zapłacić za wykonane prace. Tymczasem, poważne wątpliwości budzą postanowienia umów obu firm, które mogą wprowadzać w błąd co do wyrażenia zgody na natychmiastowe rozpoczęcie prac i związane z tym koszty. Przykładowo FG Energy w dziale „Promocje” umieszczał usługę „Montaż Ekspres”, która tak naprawdę nie wiązała się z korzyściami dla konsumenta, bo termin końcowy pozostawał bez zmian, tylko ze zgodą na natychmiastowe rozpoczęcie prac i zapłatę za nie.
Innym powodem jest uporczywe utrudnianie procesu odstąpienia od umowy. Podejrzewa się, że KPE nie wydaje osobom, z którymi zawiera umowę formularza od jej odstąpienia, a także wprowadziła obostrzenia w formie nakazu wysłania go listem poleconym albo złożenia go w siedzibie firmy. Dodatkowo pojawiają się doniesienia, że firma nie wywiązuje się z obowiązku zwrotu konsumentom całej wpłaconej kwoty w terminie 14 dni od odstąpienia od umowy.
Natomiast FG Energy forsuje tezę, z której wynika, że wraz z rozpoczęciem montażu klient traci przysługujące mu prawo do odstąpienia od umowy. Taki zapis w prawie może być respektowany, jeśli gdy przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu zostają nierozłącznie połączone z innymi. Jak wskazuje UOKiK, elementy instalacji w żadnym razie nie są nierozerwalnie połączone ze sobą, ani z podłożem, na którym się znajdują, przez co stosowanie takiego zapisu jest niepoprawne.
Kolejną kwestią są „darmowe audyty”, które były oferowane przez obie firmy. W przypadku zrealizowania go usługa rzeczywiście była darmowa, ale w przypadku odstąpienia od umowy była naliczona opłata za jego wykonanie wynosząca od 1200 do 2700 złotych.
Inną kwestią jest brak przedstawienia procedury odstąpienia od umowy. KPE miało nie przedstawiać pisemnego wyjaśnienia procedury rozpatrywania reklamacji, a informowała jedynie o gwarancji na instalacje. Także w oświadczeniu gwarancyjnym brak jest stwierdzenia, że gwarancja nie wyłącza uprawnień wynikających z przepisów o rękojmi, co jest sprzeczne z art. 5771 par. 2 kodeksu cywilnego. Klienci KPE nie dostają też jasnej informacji o terminie wywiązania się przedsiębiorcy z umowy. Ostatnim z zarzutów było nieuprawnione powoływanie się na współpracę z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, która w rzeczywistości nie miała miejsca.
Trwają postępowania wyjaśniające
Jak przekazuje UOKiK, trwają postępowania wyjaśniające, które dotyczą dziesięciu firm związanych z fotowoltaiką. Są to: 3S Group OZE, Centrum Energii Odnawialnej INTI, Edison Energia, Energa Obrót, Euro CallCenter, Modern Energy Pro, PGEOZE PV, Sunday Polska, Woltanic i Woltex Development. Ich wzorce działań, oferty oraz prowadzone praktyki będą szczegółowo analizowane pod kątem możliwości postawienia im zarzutów naruszania zbiorowych interesów konsumentów lub stosowania klauzul niedozwolonych.
Wątpliwości mogą budzić takie kwestie, jak nierespektowanie prawa do odstąpienia od umowy, obciążanie konsumentów kosztami w takich przypadkach, brak wskazania w umowie terminu wykonania usługi lub zastrzeganie sobie możliwości jego dowolnej zmiany, ograniczanie uprawnień z rękojmi, sugerowanie związków z programami rządowymi, wykonywanie telefonów marketingowych bez wcześniejszej zgody konsumentów.
Dodatkowo zawiadomiono prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa przez firmę Euro CallCenter, które miało dopuścić się niedopuszczalnego przetwarzania danych osobowych konsumentów. Natomiast ważny dla klientów jest fakt, że z korzyścią dla konsumentów, ale bez stawiania zarzutów, zakończyło się postępowanie wobec krakowskiego Columbus Energy. Wnioski do UOKiK dotyczyły utrudniania odstąpienia od umowy zawieranej w ich domach, obciążając ich w takiej sytuacji wysokimi kosztami audytu. W wyniku postępowania, w którego czasie firma współpracowała z UOKiK, opracowano usunięcie nieprawidłowości oraz negatywnych skutków działań. W wyniku tego zmodyfikowała wzorzec umowy, rezygnując z pobierania kwestionowanych opłat. W ramach przysporzenia konsumenckiego nastąpił także zwrot opłat pobranych od konsumentów, którzy w przeszłości odstąpili od umowy.
Przeczytaj również: Wojna, a opóźnienie projektów fotowoltaicznych
Prawa konsumenta
W związku z zaistniałą sytuacją UOKiK przypomina, że konsumenci mają swoje prawa, które firmy muszą przestrzegać. Pierwszą kwestią jest telemarketing, który często do nas dzwoni i rozpoczyna nam przedstawianie swojej oferty. W świetle prawa muszą oni mieć naszą zgodę na takie połączenie, oraz co ważne, nie mogą oni o nią prosić na początku umowy. Warto w takiej sytuacji weryfikować z kim się rozmawia, przez pytanie czyje interesy reprezentuje marketingowiec. Jeśli naszej zgody nie było, możemy zastrzec numer lub złożyć skargę do Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Kolejnym ważnym elementem jest zweryfikowanie oferty, która została nam przedstawiona przez telefon, bądź na stronie internetowej. Warto poświęcić trochę czasu na sprawdzenie firmy, oraz czy to, co nam przedstawiono, pokrywa się z rzeczywistością. Dobrze też jest sprawdzić ofertę z konkurencyjnymi dostępnymi na rynku. Zachowaj szczególną ostrożność, jeśli firma powołuje się na rządowe lub samorządowe programy, lub współpracę z uznanymi instytucjami – dowiedz się u źródła, czy to prawda.
Ważna jest również precyzja oraz rzetelność informacji. Przed podpisaniem umowy warto jeszcze raz spytać o całościową cenę usługi oraz dokładny termin jej wykonania. Istotne jest również dopilnowanie, by oba zagadnienia znalazły się w umowie. Zwrócić również uwagę należy na zastrzeżenia dotyczące opóźnienia prac, oraz czy przewidziane są jakieś kary za takie przesunięcia czasowe w realizacji. Tak dopiętą umowę należy jeszcze raz dokładnie przeczytać, wraz ze wszystkimi załącznikami i w razie konieczności poprosić o wyjaśnienia.
Od każdej umowy można odstąpić – nawet od tej sporządzonej poza biurem przez 14 dni. Nie jest konieczne podawanie jakiegokolwiek powodu. W zamian powinno się otrzymać wszystkie zainwestowane pieniądze. Ważne jest jednak, że jeśli na naszą prośbę rozpoczęto natychmiastowo pracę, jest się zobligowanym do pokrycia kosztów za to, co zostało wykonane do momentu odstąpienia od umowy.
Ostatnią kwestią są reklamacje, które są istotne wtedy, gdy wykonana na nasze zlecenie instalacja jest wadliwa lub nie spełnia deklarowanych przez producenta parametrów. Można dochodzić swoich prawa przede wszystkim drodze rękojmi za wady. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi trwa 2 lata i dochodzi się jej od sprzedawcy. Obejmuje także montaż. W przypadku stwierdzenia wady można żądać naprawy, wymiany lub obniżenia ceny, a gdy wada jest istotna – odstąpienia od umowy i zwrotu pieniędzy. Jeśli sprzedawca udziela nam gwarancji, to nie może odmówić nam rękojmi, ani informować o wykluczaniu się jej z gwarancją.
Należy pamiętać, że jako konsument mamy swoje prawa, których możemy bronić nie tylko w sądzie, ale również przez odpowiednie organy, takie jak UOKiK. Wszystko jednak zależy od naszej czujności, oraz dokładnego czytania umów, które podpisujemy.
Źródło: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
