Page 15 - EI_01-02_2019_PRENUMERATA
P. 15
instalacje elektroenergetyczne
instalacje elektroenergetyczne
transformatory rozdzielcze –
czynniki wpływające
na ograniczenie strat
mgr inż. Karol Kuczyński
ransformatory rozdzielcze SN/nn stowych liczby i mocy znamionowych ku do olejowych dla tej samej mocy Fot. JT
Tstanowią najliczniejszą grupę transformatorów. Dla transformato- znamionowej i w wykonaniu do
jednostek transformatorowych w pol- rów rozdzielczych SN/nn średniorocz- stosowania na zewnątrz budynku
skim systemie elektroenergetycz- ny przyrost ich liczby waha się na po- [2, 3]. Transformatory suche mają
nym. Transformatory energetyczne ziomie 0,9%, a średnioroczny przyrost najczęściej chłodzenie powietrz-
to urządzenia elektryczne przezna- ich mocy znamionowych na poziomie ne naturalne (oznaczenie AN) lub
czone do przetwarzania energii elek- 1,8%. Tendencje takie uwypuklają się z wymuszonym obiegiem powie- Fot. 1. Wnętrze kadzi transformatora
trycznej o określonym napięciu na praktycznie w całym piętnastoleciu trza (oznaczenie AF), olejowego
energię elektryczną o innym lub ta- XXI wieku [1]. transformatory gazowe – elemen-
kim samym napięciu. ty transformatora umieszczone są
budowa transformatorów w hermetycznej kadzi wypełnionej
transformatory rozdzielcze sześciofluorkiem siarki (SF 6). Naj-
SN/nn Transformatory stosowane w elek- bardziej istotną kwestią pod wzglę-
troenergetyce można podzielić w za- dem ochrony środowiska jest zacho-
Na podstawie danych statystycz- leżności od czynnika chłodzącego: wanie szczelności kadzi w przypad-
nych zamieszczonych w rocznikach transformatory suche – rdzeń ku wewnętrznego zwarcia, Fot. 2. Rdzeń wykonany z taśmy
amorficznej [6]
Statystyka Elektroenergetyki Polskiej i uzwojenie chłodzone jest po- transformatory olejowe – rdzeń
z lat 2011–2015 w tabeli 1. przedsta- wietrzem (oznaczenie A). Stoso- wraz z uzwojeniem zanurzone się przez radiatory lub przez falę na
wiono ogólną liczbę transformatorów, wane są w miejscach, gdzie wy- są w oleju mineralnym (oznacze- bokach kadzi. Przy zmianach tem-
w tym liczbę transformatorów roz- magana jest mała masa urządze- nie O) lub syntetycznym niepal- peratury podczas pracy transfor-
dzielczych SN/nn eksploatowanych nia oraz wymagane jest zwiększo- nym (oznaczenie L). Chłodzenie matora olej zmienia swoją objętość
w krajowym systemie elektroenerge- ne bezpieczeństwo przeciwpożaro- olejowe naturalne (oznaczenie powodując wzrost lub spadek po-
tycznym [1]. we. Szczególnym wykonaniem są O(L)N-AN) stosowane jest najczęś- ziomu oleju w konserwatorze. Na-
Analizując zestawione dane moż- transformatory żywiczne, w któ- ciej w transformatorach o mocy tomiast w transformatorach her-
na stwierdzić, że transformatory roz- rych uzwojenia zalane są żywi- do 5 MVA. Natomiast do chłodze- metycznych (rozdzielczych) zmia-
dzielcze SN/nn stanowią około 98% cą. W tym przypadku stosowane nia wiekszych jednostek o mocy na temperatury powoduje wzrost
ogólnej liczby transformatorów eks- są przekładki z tworzywa sztucz- do 40 MVA stosuje się chłodzenie lub spadek ciśnienia wewnątrz
ploatowanych w krajowym systemie nego i gumowe wkładki reduku- olejowe z wymuszonym obiegiem kadzi – zmiany objętości oleju są
elektroenergetycznym. Interesującym jące wibracje występujące pomię- oleju za pomocą specjalnej pompy. możliwe dzięki elastyczności ścia-
jest także poznanie tendencji wzro- dzy rdzeniem a uzwojeniami. Dzię- W tym rozwiązaniu olej przechodzi nek falistych kadzi [3, 4].
ki tym rozwiązaniom redukowa- przez specjalną chłodnicę z obie-
streszczenie ny jest szum generowany przez giem wody lub powietrza (oznacze- rodzaje rdzeni
transformator. Transformatory nie OF-W(A)F) [2, 3]. Tego typu kon- transformatorów
W artykule omówiono kwestie strat mocy suche charakteryzują się jednak strukcje wymagają jednak budowy
w transformatorach rozdzielczych.
większymi wymiarami w stosun- układu odprowadzającego rozlany Obwód magnetyczny transforma-
olej w przypadku rozszczelnienia tora rozdzielczego składa się najczęś-
Transformatory Udział transformatorów kadzi transformatora lub innych ciej z trzech kolumn połączonych jarz-
Rok
ogółem SN/nn SN/nn, w [%] konstrukcji, służących do ograni- mami. Buduje się także rdzenie pię-
2011 254 204 250 229 98,4 czania zagrożenia pożarowego. Ka- ciokolumnowe charakteryzujące się
2012 256 315 252 306 98,4 dzie transformatorów olejowych symetrycznym rozpływem strumie-
2013 258 569 254 555 98,4 wykonane są z blachy, jest to kon- nia magnetycznego. Z tego względu
2014 260 069 256 002 98,4 strukcja spawana i odpowiednio transformator z rdzeniem pięcioko-
2015 262 976 258 847 98,4 wzmocniona, zapewniająca odpo- lumnowym ma ograniczone wymiary
wiednią wytrzymałość mechanicz- zewnętrzne w stosunku do jednost-
Tab. 1. Ogólna liczba transformatorów i liczba transformatorów rozdzielczych SN/nn
w latach 2011– 2015 [1] ną. Odprowadzenie ciepła odbywa ki trójkolumnowej o takiej samej
www.elektro.info.pl nr 1-2/2019
30
