Połączenie poprzecznika słupa z zaciskiem uziemiającym żerdzi, rys. J. J. Zawodniak
Rozważania związane z ochroną przed przepięciami w liniach napowietrznych średniego napięcia nie powinny się ograniczać wyłącznie do doboru ogranicznika przepięć oraz rezystancji uziemienia. Na to zagadnienie powinno się spojrzeć bardziej globalnie, w celu dostrzeżenia ogólnych prawidłowości występujących podczas przepięć, jak i różnego rodzaju zależności pomiędzy stosowanymi rozwiązaniami technicznymi a reakcją fali przepięciowej na nie.
Oprawy LED stosowane do oświetlania ulic, dróg i terenów zielonych są montowane jako punkty świetlne na wysokości kilku metrów, tak aby zapewnić odpowiedni poziom iluminacji. Warunkiem koniecznym jest...
Oprawy LED stosowane do oświetlania ulic, dróg i terenów zielonych są montowane jako punkty świetlne na wysokości kilku metrów, tak aby zapewnić odpowiedni poziom iluminacji. Warunkiem koniecznym jest odpowiednio duży strumień świetlny, co w przypadku dostępnych na rynku źródeł światła LED nie jest obecnie żadnym problemem. Korzyścią ze stosowania źródeł LED jest ich zdecydowanie większa żywotność (50 000 – 100 000 h) w porównaniu do konwencjonalnych źródeł światła. Stały się one obecnie bardzo popularne...
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Sieci Ethernet to już nie tylko sieci komputerowe, ale przede wszystkim uniwersalne media dla wszelkiego rodzaju systemów transmisji. Ogromne korzyści uzyskano dzięki opracowaniu standardu zasilania Power...
Sieci Ethernet to już nie tylko sieci komputerowe, ale przede wszystkim uniwersalne media dla wszelkiego rodzaju systemów transmisji. Ogromne korzyści uzyskano dzięki opracowaniu standardu zasilania Power over Ethernet (PoE), który znacząco przyczynił się do rozszerzenia obszaru zastosowań tej technologii. Doskonały przykład stanowią systemy monitoringu wizyjnego (VSS – Video Surveilance System, potocznie CCTV), gdzie jednym przewodem 4-parowym możliwa jest transmisja sygnału wizyjnego, sterowanie...
Streszczenie
W artykule przedstawiono sposoby ochrony przed przepięciami w liniach napowietrznych średniego napięcia. Przedstawiono podstawowe założenie oraz opisano działanie proponowanego kompleksowego systemu, który może być modyfikowany w zależności od potrzeb techniczno-ekonomicznych oraz możliwości terenowych.
Abstract
The article presents methods overvoltage protection of medium voltage overhead lines. The basic assumption is presented and the operation of the proposed comprehensive system is described. The proposed system can be modified depending on technical and economical needs, as well as on-site conditions.
Poznając ogólne prawidłowości zachodzące podczas zjawisk przepięciowych w liniach napowietrznych średniego napięcia – dokonujemy jak gdyby rozpoznania przeciwnika: oszacowujemy jego siłę, charakter, a więc jego mocne, jak i słabe strony. Po to aby stosownie do potrzeb przygotować odpowiednie środki zapobiegawcze, o zróżnicowanym charakterze [1].
Na potrzeby niniejszego artykułu środki te podzielono na:
czynne, do których można zaliczyć urządzenia technicznie, projektowane i stosowane wyłącznie na potrzeby ochrony przed przepięciami, a więc ograniczniki przepięć wraz z uziemieniem. W rozumieniu militarnym jest to siła naszego wojska stawiająca opór najeźdźcy [1],
bierne, do których zaliczyć można różnego rodzaju rozwiązania technicznie umożliwiające podzielenie, a więc osłabienie fali przepięciowej docierającej do ogranicznika przepięć ochraniającego nasz układ izolacyjny linii [2]. W rozumieniu militarnym, są to warunki terenowe bardzo istotne w przypadku, kiedy walczy się z liczniejszym (silniejszym) wrogiem [1], w przeważającej mierze to one wówczas decydują o zwycięstwie lub porażce [3, 4].
Rozpoznanie charakteru przeciwnika
Zjawiska fizyczne zachodzące podczas pracy linii napowietrznej można przyrównać do wpływu fali morskiej na linię brzegową. W przypadku małych fal, linia brzegowa nie jest narażona na erozję, podobnie jak układ izolacyjny sieci przy napięciu nominalnym. Jednakże od czasu do czasu pojawia się sztorm, a wraz z nim znacznie większe fale, które nie tylko przyczyniają się do erozji samej linii brzegowej, ale również mogą stwarzać zagrożenie dla zlokalizowanej tam infrastruktury technicznej. Podobnie jak fala przepięcia pojawiające się w liniach napowietrznych podczas burzy.
Rozważmy następujący przypadek teoretyczny, w celu zobrazowania sytuacji. Aby ochronić budowlę przed skutkami oddziaływania fali, zaprojektowano i wykonano ochronę przed falą w postaci np. palisady. Postawiona palisada przyjmuje na siebie cały impet uderzenia fali – pochłania jej energię. Przeanalizujmy możliwe scenariusze:
scenariusz 1 – nachodząca fala jest na tyle mała, że zastosowana ochrona spełnia swoje zadania i w 100 proc. pochłania impet fali uderzeniowej. Palisada skutecznie chroni obiekt zabezpieczany,
scenariusz 2 – nachodząca fala jest na tyle duża, że zastosowana ochrona ulega uszkodzeniu, w rezultacie następująca fala uderzeniowa uderza całą energią w obiekt, który miałby chroniony, doprowadzając do jego uszkodzenia lub zniszczenia.
Wniosek: zaprojektowana ochrona spełnia swoją funkcję techniczną prawidłowo, pod warunkiem, że energia fali nie przekroczy określonej wartości, na jaką została zaprojektowana – podobnie jak ograniczniki przepięć instalowane w sieciach średniego napięcia. A co w przypadku pojawienia się większych fal, kiedy nasza ochrona jest niewystarczająca?
Strategia wojskowa nakazuje, aby w takich sytuacjach unikać konfliktu lub przed konfliktem doprowadzić do podzielenia przeciwnika [1]. Idealna strategia w zakresie ochrony przed przepięciami w liniach napowietrznych średniego napięcia – dzielić i osłabiać energię fali przepięciowej jak tylko się da poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań konstrukcyjnych. Może ktoś zadać pytanie, w jaki sposób na trasie przepływu fali dokonać tego podziału – ustępując jej drogę, w myśl jednego z kanonów wschodniej sztuki walki, jakim jest judo: „ustąp, aby zwyciężyć” [5]. Nie siłujmy się z napierającym przeciwnikiem (falą), pozwólmy mu (jej) napierać, ale ukierunkujmy jego (jej) działanie tam, gdzie chcemy, wówczas to my kontrolujemy sytuację, pomimo większej siły przeciwnika (fali). W judo, kiedy przeciwnik napiera na nas, nie stawiamy mu oporu, wręcz przeciwnie, ciągniemy go na siebie, w kierunku, którym pcha, i przystępujemy do wykonania rzutu, np. poświęcenia: tomoe-nage [5].
Bierne środki techniczne w ochronie przed przepięciami
Zadaniem biernych środków technicznych w ochronie przed przepięciami jest dzielenie i osłabiane energii fali przepięciowej na jej drodze przepływu, dzięki zastosowaniu koordynacji układów izolacyjnych oraz stworzeniu drogi odpływu do ziemi.
Niestety, w ostatnich latach koordynacja układów izolacyjnych w sieci średniego napięcia została trochę zaniedbana. Ponieważ znormalizowany poziom wytrzymałości izolacji aktualnie stosowanych izolatorów kompozytowych w większości przypadków jest większy od porcelanowych, co jest błędem. Dobierając układy izolacyjne w sieci powinno się dążyć do tego, aby rozładowanie fali przepięciowej, w postaci łuku elektrycznego, następowało w powietrzu otaczającym izolator, a nie w układzie izolacyjnym stałym sieci np. kabla. Poziom znormalizowany izolacji urządzeń stosowanych w sieci powinny być na jednakowej wartości (tab. 1.). Dlatego w szczególności w sieciach napowietrzno-kablowych, należy pamiętać o tym fakcie, kiedy dobieramy: izolatory i układ izolacyjny linii kablowej [2, 6].
Tab. 1. Znormalizowane poziomy izolacji zakresu I (1 kV <Um ≤ 123 kV) [6]
Wskazane jest, aby część podzielonej fali przepięciowej odprowadzić do ziemi, poprzez stworzenie jej drogi odpływu. Zasada jest tutaj prosta, im mniejsza impedancja falowa (mniejszy opór) drogi przepływu fali przepięciowej, tym lepiej [2].
W praktyce eksploatacyjnej możemy wyróżnić następujące przypadki:
brak połączenia poprzecznika z górnym zaciskiem uziemiającym (rys. 1.). W takich sytuacjach nadchodząca fala przepięciowa powoduje przeskok łukowy na izolatorze i ulega podziałowi na fale o mniejszej wartości pod względem napięcia, ale sumaryczna energia fal jest nadal taka sama z powodu braku możliwości odprowadzenia części energii fali przepięciowej do ziemi [2],
poprzecznik słupa jest uziemiony z górnym zaciskiem uziemiającym (rys. 2.). Jest to chyba najlepsze rozwiązanie z punktu widzenia ochrony biernej przed przepięciami zarówno pod względem technicznym, jak i również ekonomicznym – mały koszt, znaczący efekt. Dodatkowy pręt uziemiający zastosowany w żerdzi pozwala na lepsze odprowadzenie energii fali przepięciowej do ziemi. Jakby nie patrzeć, przy zastosowaniu tego typu rozwiązania technicznego wartości energii fal przepięciowych docierającej do ograniczników przepięć są zawsze mniejsze niż w przypadkach, kiedy poprzecznik nie jest połączony z żerdzią [2],
poprzecznik żerdzi jest uziemiony poprzez uziom wykonany przy słupie (rys. 3.). Z punktu widzenia ochrony przed przepięciami najefektywniejsze rozwiązanie pod względem technicznym, ale niekoniecznie ekonomicznym, jeżeli występuje konieczność wykonania specjalnie do tego celu uziemienia przy słupie.
Rys. 1. Brak połączenia poprzecznika słupa z zaciskiem uziemiającym żerdzi, rys. J. J. Zawodniak
Rys. 2. Połączenie poprzecznika słupa z zaciskiem uziemiającym żerdzi, rys. J. J. Zawodniak
Rys. 3. Połączenie poprzecznika słupa z zaciskiem uziemiającym żerdzi oraz uziemieniem, rys. J. J. Zawodniak
Podsumowując – zastosowanie środków biernej ochrony przed przepięciami pozwala na:
ograniczenie wartości fali przepięciowej do akceptowalnego poziomu,
zmniejszenie energii fal przepięciowych docierających do ograniczników przepięć.
Pozostała jeszcze jedna istotna wielkość mająca wpływ na skuteczność ochrony przed przepięciami, a mianowicie stromość narastania czoła fali przepięciowej. Niestety, stosowane izolatory nie charakteryzują się tak dużą pojemnością własną, aby efektywnie mogły łagodzić stromość czoła fali przepięciowej, to zadanie dla ograniczników przepięć.
Wnioski
Projektowanie segmentaryczne, polegające na rozpatrywaniu zjawisk fizycznych zachodzących w sieci elektroenergetycznych oddzielnie, a nie jako całości, to kierunek ku inżynierii „wysiłkowej”. Wysiłkowej, ponieważ wymaga większych nakładów finansowych w czasie budowy, jak i późniejszej eksploatacji od inwestora, za sprawą stosowania droższych rozwiązań technicznych, bo zamiast łagodzić niegatywne zjawisko, doprowadzamy do jego spiętrzenia się.
Ostateczna decyzja co do wybrania drogi projektowo-eksploatacyjnej pozostaje w gestii inwestora.
Literatura
Sun Tzu, Sun Pin, „Sztuka wojny”, One Press, Wydanie III, Gliwice 2014 r.,
Walczak K., Zawodniak J., J., „Ochrona przed zewnętrznymi przepięciami w sieciach SN – podstawy teoretyczne” Automatyka Elektryka Zakłócenia, vol 10, nr 4(38)2019, DOI: 10.17274/EAZ.2019.38.04, s. 72-81,
D`este C., „Patton geniusz wojny” Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2002 r.,
Majka J., „Mistrz manewru, Generał broni Stanisław Maczek (1892-1994)” Wydawnictwo Libra,
Witkowski K., Maśliński J., Kubacki R., Judo. Kompendium podstaw Tachi-Waza, Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław 2009 r.,
Wańkowicz J., Bielecki J., „Izolatory kompozytowe do linii średnich napięć i 110 kV. Zalecenia właściwości i badania oraz wytyczne doboru” PTPIREE, Warszawa 2012 r.
Systemy fotowoltaiczne PV (ang. Photovoltaic) przetwarzają bezpośrednio promieniowanie słoneczne na energię elektryczną bez zanieczyszczeń, hałasu i innych zmian w środowisku naturalnym. Fakt ten, w połączeniu...
Systemy fotowoltaiczne PV (ang. Photovoltaic) przetwarzają bezpośrednio promieniowanie słoneczne na energię elektryczną bez zanieczyszczeń, hałasu i innych zmian w środowisku naturalnym. Fakt ten, w połączeniu ze spadkiem kosztów systemów PV, powoduje szybki rozwój tego rodzaju źródeł zasilania.
Uziom fundamentowy stanowi w wielu przypadkach skuteczne rozwiązanie dla uziemienia instalacji elektrycznych lub odgromowych, w związku z czym jest on aktualnie wymagany jako uziom podstawowy dla obiektów...
Uziom fundamentowy stanowi w wielu przypadkach skuteczne rozwiązanie dla uziemienia instalacji elektrycznych lub odgromowych, w związku z czym jest on aktualnie wymagany jako uziom podstawowy dla obiektów budowlanych. Często jednak taki uziom wymaga uzupełnienia o dodatkowe zewnętrzne uziomy sztuczne, umożliwiające uzyskanie dostatecznie małej rezystancji uziemienia lub spełnienie wymagań normatywnych odnoszących się do wymiarów geometrycznych uziomu. Podstawowym warunkiem dla zapewnienia układom...
W obiekcie budowlanym instalacja elektryczna oraz zasilane urządzenia narażone są na oddziaływanie napięć i prądów udarowych wywołanych przez wyładowania piorunowe oraz procesy łączeniowe w sieci elektroenergetycznej...
W obiekcie budowlanym instalacja elektryczna oraz zasilane urządzenia narażone są na oddziaływanie napięć i prądów udarowych wywołanych przez wyładowania piorunowe oraz procesy łączeniowe w sieci elektroenergetycznej średniego i niskiego napięcia. Do ochrony przed tego rodzaju narażeniami stosowane są układy urządzeń do ograniczania przepięć SPD (Surge Protective Device) typu 1, 2 lub 3.
Zestawienie norm zawiera wybrane Polskie Normy dotyczące ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej oraz ochrony przeciwporażeniowej, które zostały ogłoszone przez Polski Komitet Normalizacyjny oraz na...
Zestawienie norm zawiera wybrane Polskie Normy dotyczące ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej oraz ochrony przeciwporażeniowej, które zostały ogłoszone przez Polski Komitet Normalizacyjny oraz na podstawie informacji normalizacyjnych zamieszczonych w wersji elektronicznej miesięcznika „Wiadomości PKN – Normalizacja”.
Przystępując do oceny zagrożenia przepięciowego przyłączy urządzeń należy posiadać podstawowe informacje o wartościach szczytowych oraz kształtach napięć i prądów udarowych powstających w instalacjach...
Przystępując do oceny zagrożenia przepięciowego przyłączy urządzeń należy posiadać podstawowe informacje o wartościach szczytowych oraz kształtach napięć i prądów udarowych powstających w instalacjach niskonapięciowych ułożonych w obiektach budowlanych. W przypadku obiektów posiadających urządzenia piorunochronne LPS (Lightning Protection System) należy uwzględnić zagrożenie występujące podczas bezpośredniego wyładowania piorunowego w ten obiekt. W takim przypadku do określenia wartości szczytowych...
W artykule przedstawiono podstawowe zasady przeglądów i badań okresowych urządzeń do ograniczania przepięć SPD (Surge Protective Device) stosowanych w instalacji elektrycznej w obiekcie budowlanym posiadającym...
W artykule przedstawiono podstawowe zasady przeglądów i badań okresowych urządzeń do ograniczania przepięć SPD (Surge Protective Device) stosowanych w instalacji elektrycznej w obiekcie budowlanym posiadającym urządzenie piorunochronne.
Urządzenia stosowane w systemach niskosygnałowych, na przykład: teleinformatycznych, kontrolno-pomiarowych, automatyki, alarmu, włamania i napadu, nagłośnienia, czy sterowania, charakteryzują się zazwyczaj...
Urządzenia stosowane w systemach niskosygnałowych, na przykład: teleinformatycznych, kontrolno-pomiarowych, automatyki, alarmu, włamania i napadu, nagłośnienia, czy sterowania, charakteryzują się zazwyczaj niskimi poziomami odporności elektromagnetycznej od strony ich interfejsów sygnałowych. Jest to związane przede wszystkim ze stosowaniem w takich systemach coraz większej liczby wrażliwych układów elektronicznych podatnych na zakłócenia elektromagnetyczne.
Wartość rezystancji uziemienia w głównej mierze zależy od rezystywności gruntu, w którym zostanie umieszczony uziom, od jego wymiarów i sposobu umieszczenia w gruncie oraz od wartości szczytowej i kształtu...
Wartość rezystancji uziemienia w głównej mierze zależy od rezystywności gruntu, w którym zostanie umieszczony uziom, od jego wymiarów i sposobu umieszczenia w gruncie oraz od wartości szczytowej i kształtu prądu wprowadzonego do uziomu. W literaturze podawane są zależności pozwalające na wyznaczenie rezystancji uziomów o różnych kształtach, umieszczonych w ziemi o określonej rezystywności. W artykule wyznaczono numerycznie przy użyciu pakietu oprogramowania CDEGS [4], rezystancje uziemień [5, 7]...
Wprowadzanie elementów i układów półprzewodnikowych znacznie zwiększa możliwości działania urządzeń elektronicznych oraz umożliwia tworzenie coraz bardziej rozbudowanych, różnorodnych systemów informatycznych,...
Wprowadzanie elementów i układów półprzewodnikowych znacznie zwiększa możliwości działania urządzeń elektronicznych oraz umożliwia tworzenie coraz bardziej rozbudowanych, różnorodnych systemów informatycznych, teleinformatycznych, kontrolno-pomiarowych i sterujących. Analizując możliwości zapewnienia bezawaryjnego działania systemów elektronicznych należy zwrócić szczególną uwagę na ograniczanie przepięć występujących w obwodach iskrobezpiecznych.
Dobierając rozwiązania ochrony odgromowej należy zwrócić uwagę na urządzenia nadawczo-odbiorcze, które podczas bezpośredniego wyładowania w obiekt mogą być narażona na działanie części prądu piorunowego...
Dobierając rozwiązania ochrony odgromowej należy zwrócić uwagę na urządzenia nadawczo-odbiorcze, które podczas bezpośredniego wyładowania w obiekt mogą być narażona na działanie części prądu piorunowego wpływającego do kabli antenowych.
Ograniczniki przepięć występują obecnie w dwóch rodzajach – jako odgromniki iskiernikowe (zaworowe i wydmuchowe) i ograniczniki beziskiernikowe. Ostatnim aktem prawnym określającym zakres prób dla odgromników...
Ograniczniki przepięć występują obecnie w dwóch rodzajach – jako odgromniki iskiernikowe (zaworowe i wydmuchowe) i ograniczniki beziskiernikowe. Ostatnim aktem prawnym określającym zakres prób dla odgromników było Zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 17 lipca 1987 r. (M.P. nr 25, poz. 200), które zostało uchylone przez Ustawę Prawo energetyczne w 1999 roku. Do 1999 roku zalecany był okres nie rzadziej niż 10 lat dla badań odgromników, natomiast nie było w przepisach wytycznych dla ograniczników...
Wyładowanie piorunowe lub przepięcie pochodzące z sieci elektroenergetycznej może spowodować zniszczenie urządzeń, narazić ludzi znajdujących się w obiekcie na niebezpieczeństwo, a w skrajnych przypadkach...
Wyładowanie piorunowe lub przepięcie pochodzące z sieci elektroenergetycznej może spowodować zniszczenie urządzeń, narazić ludzi znajdujących się w obiekcie na niebezpieczeństwo, a w skrajnych przypadkach wywołać pożar. Ochrona odgromowa i przeciwprzepięciowa ma na celu zabezpieczenie budynku przed skutkami takich zjawisk. Okazuje się jednak, że niewłaściwie zaprojektowana lub niewłaściwie wykonana może stwarzać niebezpieczeństwo dla budynku oraz dla ludzi, zwierząt lub urządzeń, które się w nim...
Podstawowym zadaniem urządzenia piorunochronnego jest przejęcie i odprowadzenie do ziemi prądu piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi, a także eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego...
Podstawowym zadaniem urządzenia piorunochronnego jest przejęcie i odprowadzenie do ziemi prądu piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi, a także eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego oraz zainstalowanych w nim urządzeń.
W ostatnich dekadach nastąpił gwałtowny postęp technologiczny w dziedzinie techniki instalacyjnej, związany między innymi z wprowadzeniem systemów automatyki budynkowej, które przyjęło się określać jako...
W ostatnich dekadach nastąpił gwałtowny postęp technologiczny w dziedzinie techniki instalacyjnej, związany między innymi z wprowadzeniem systemów automatyki budynkowej, które przyjęło się określać jako „instalacje inteligentne”. W potocznym rozumieniu, zastosowanie „instalacji inteligentnej” w danym budynku sprawia, że jest on traktowany jako budynek bądź też dom „inteligentny”, czyli wyposażony w takie układy instalacyjne, które są w stanie samoczynnie wykonywać zaprogramowane funkcje sterowania,...
Ograniczniki przeciwprzepięciowe (SPD – Surge Protective Devices) są elementami biernymi, które stają się aktywne przy przepięciu powstającym podczas wyładowania atmosfercznego lub przepięcia łączeniowego...
Ograniczniki przeciwprzepięciowe (SPD – Surge Protective Devices) są elementami biernymi, które stają się aktywne przy przepięciu powstającym podczas wyładowania atmosfercznego lub przepięcia łączeniowego w sieci zasilającej. Pojedynczy ogranicznik może jednak okazać się niewystarczający do skutecznego zabezpieczenia całej instalacji w obiekcie budowlanym, ponieważ ogranicza on częściowo przepływ prądu udarowego, który mimo zredukowanego napięcia może spowodować uszkodzenie urządzenia elektrycznego.
Do ochrony obiektów budowlanych przed skutkami bezpośrednich wyładowań piorunowych można wykorzystać przewodzące elementy konstrukcyjne obiektu (tzw. zwody sztuczne) lub przewody umieszczone specjalnie...
Do ochrony obiektów budowlanych przed skutkami bezpośrednich wyładowań piorunowych można wykorzystać przewodzące elementy konstrukcyjne obiektu (tzw. zwody sztuczne) lub przewody umieszczone specjalnie na dachach w celu ochrony przed działaniem prądu piorunowego (tzw. zwody sztuczne).
Zewnętrzny LPS jest przeznaczony do przejmowania bezpośrednich wyładowań piorunowych w obiekt, włącznie z wyładowaniami w bok obiektu, i odprowadzenia prądu pioruna od punktu trafienia do ziemi oraz rozpraszania...
Zewnętrzny LPS jest przeznaczony do przejmowania bezpośrednich wyładowań piorunowych w obiekt, włącznie z wyładowaniami w bok obiektu, i odprowadzenia prądu pioruna od punktu trafienia do ziemi oraz rozpraszania tego prądu w ziemi. Może być mocowany do obiektu poddawanego ochronie. Izolowany zewnętrzny LPS powinien być brany pod uwagę, gdy cieplne i wybuchowe skutki w punkcie uderzenia lub w przewodach z prądem pioruna mogą powodować uszkodzenia obiektu lub jego zawartości. Typowe przykłady dotyczą...
Wyładowania atmosferyczne zawsze fascynowały, ale też przerażały ludzi. Nawet w dzisiejszych czasach budzą lęk. Od dawna wiedziano, że pioruny uderzają tylko w wysokie przedmioty. Zachowała się wypowiedź...
Wyładowania atmosferyczne zawsze fascynowały, ale też przerażały ludzi. Nawet w dzisiejszych czasach budzą lęk. Od dawna wiedziano, że pioruny uderzają tylko w wysokie przedmioty. Zachowała się wypowiedź Artabanisa, doradcy Kserksesa, z czasów dawnych wojen Persów z Grekami. Twierdził on, że Bóg razi swymi błyskawicami tylko najwyższe domy i najwyższe drzewa, gdyż Bóg umniejsza wszystko to, co się nadmiernie wynosi.
Artykuł przedstawia problem tworzenia systemu wyrównywania potencjałów w budynku, jako nieodzownej części kompleksowej ochrony odgromowej, przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej. Opisano w nim ogólne...
Artykuł przedstawia problem tworzenia systemu wyrównywania potencjałów w budynku, jako nieodzownej części kompleksowej ochrony odgromowej, przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej. Opisano w nim ogólne zasady tworzenia systemu ekwipotencjalizacji z wykorzystaniem elementów i połączeń zarówno sztucznych, jak i naturalnych.
W artykule przedstawiono model linii 110 kV oraz modele nadawczego i odbiorczego urządzenia elektroenergetycznej telefonii nośnej ETN wraz z urządzeniem sprzęgającym ETN z przewodem fazowym linii WN. W...
W artykule przedstawiono model linii 110 kV oraz modele nadawczego i odbiorczego urządzenia elektroenergetycznej telefonii nośnej ETN wraz z urządzeniem sprzęgającym ETN z przewodem fazowym linii WN. W badaniach uwzględniono interferencyjne zakłócenia sygnałów analogowych (mowy ludzkiej). Zakłóceniem był sygnał będący odpowiedzią układu linia WN – ETN na wymuszenie, jakim jest bezpośrednie wyładowanie piorunowe w wybrane elementy tej linii.
Elementy urządzenia piorunochronnego powinny zapewnić odprowadzenie prądu piorunowego do uziomu bez możliwości jego niekontrolowanego rozpływu w instalacji elektrycznej oraz obwodach sygnałowych ułożonych...
Elementy urządzenia piorunochronnego powinny zapewnić odprowadzenie prądu piorunowego do uziomu bez możliwości jego niekontrolowanego rozpływu w instalacji elektrycznej oraz obwodach sygnałowych ułożonych na dachu, ścianach bocznych oraz wewnątrz obiektu budowlanego. Spełniając powyższe zalecenie należy zapewnić ochronę wszelkiego rodzaju nadbudówek dachowych, anten oraz instalacji przed bezpośrednim oddziaływaniem rozpływającego się prądu piorunowego.
Cechą charakterystyczną współczesnych urządzeń systemów kontrolno-pomiarowych jest ich stosunkowo niewielka odporność na działanie napięć i prądów udarowych, dochodzących z sieci zasilającej oraz z...
Cechą charakterystyczną współczesnych urządzeń systemów kontrolno-pomiarowych jest ich stosunkowo niewielka odporność na działanie napięć i prądów udarowych, dochodzących z sieci zasilającej oraz z linii przesyłu sygnałów. Znaczną część uszkodzeń urządzeń wywołują napięcia i prądy udarowe powstające podczas wyładowań piorunowych. Zagrożenie stwarzane przez bezpośrednie oddziaływanie rozpływającego się prądu piorunowego lub przepięcia atmosferyczne jest szczególnie groźne dla urządzeń pracujących...
W artykule porównano dane o doziemnych wyładowaniach piorunowych zarejestrowanych w Polsce przez system automatycznej detekcji piorunów ze statystycznymi danymi dotyczącymi porażeń ludzi przez pioruny....
W artykule porównano dane o doziemnych wyładowaniach piorunowych zarejestrowanych w Polsce przez system automatycznej detekcji piorunów ze statystycznymi danymi dotyczącymi porażeń ludzi przez pioruny. Jest ono próbą oszacowania zagrożenia piorunowego dla mieszkańców naszego kraju.
Urządzenie piorunochronne powinno przejąć i odprowadzić do ziemi prąd wyładowania piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi oraz eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego oraz urządzeń...
Urządzenie piorunochronne powinno przejąć i odprowadzić do ziemi prąd wyładowania piorunowego w sposób bezpieczny dla ludzi oraz eliminujący możliwość uszkodzenia chronionego obiektu budowlanego oraz urządzeń w nim zainstalowanych. Obecnie wprowadzane są cztery nowe normy serii PN-EN 62305, określające zasady ochrony odgromowej obiektów budowlanych. W normach tych szczególną uwagę zwrócono na ochronę przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym, którego oddziaływanie może spowodować uszkodzenie...
Zapewnienie właściwej jakości energii elektrycznej, w tym brak przerw w dostawie energii oraz opłat za ponadumowny pobór energii elektrycznej, należą do zadań służb energetycznych w zakładzie przemysłowym....
Zapewnienie właściwej jakości energii elektrycznej, w tym brak przerw w dostawie energii oraz opłat za ponadumowny pobór energii elektrycznej, należą do zadań służb energetycznych w zakładzie przemysłowym. Aby móc wypełnić wskazane zadania, niezbędne są rzetelne dane o parametrach jakości energii elektrycznej. W tym celu można stosować stacjonarne analizatory jakości energii elektrycznej firmy A-Eberle typu PQI-DA Smart.
Klimatyzatory ścienne split to idealne rozwiązanie do chłodzenia wnętrz zarówno w domach, jak i mieszkaniach. Umożliwiają efektywną regulację temperatury, zapewniając komfort nawet w najgorętsze dni.
Klimatyzatory ścienne split to idealne rozwiązanie do chłodzenia wnętrz zarówno w domach, jak i mieszkaniach. Umożliwiają efektywną regulację temperatury, zapewniając komfort nawet w najgorętsze dni.
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający...
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający to miejsce, mają dostęp do zaawansowanego technologicznie systemu grzewczego.
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo...
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo niewiele można zrobić, aby wpłynąć na te aspekty, dlatego coraz częściej w centrum uwagi znajduje się produkcja własna ze wszystkimi procesami i strukturami, a także ogólna struktura kosztów.
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych...
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych w całość. Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń może być zapewnione tylko i wyłącznie wtedy, gdy zakłócenia generowane przez otoczenie będą skutecznie blokowane. Generowane spodziewane zakłócenia elektromagnetyczne przez wyposażenie otaczające kable muszą zatem być w odpowiedni sposób odseparowane.
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia...
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia kopii zapasowych. Czytaj dalej i dowiedz się, który z nich może odpowiadać Twoim potrzebom!
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie...
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie daje ponad 45 tys. m kw. powierzchni magazynowej BayWa r.e. Solar Systems w Polsce.
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi...
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi – połączyć przewody o przekroju od 0,75 do 4 mm kw. Wystarczy po prostu odizolować końcówkę przewodu i bez użycia jakichkolwiek narzędzi wsunąć ją do złączki – i bezpieczne połączenie gotowe.
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej,...
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej, moc odbiorników czy budowa samej instalacji elektroenergetycznej. Dobór konkretnego rozwiązania powinien opierać się na analizie układu zasilającego zakład, reżimu pracy i zainstalowanych odbiorników. Bardzo ważnym punktem doboru jest wykonanie pomiarów Jakości Energii Elektrycznej i ich prawidłowa...
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV...
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV – pierwszy na świecie miernik przeznaczony do pomiarów impedancji pętli zwarcia w sieciach o napięciach dochodzących aż do 900 V AC, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V.
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie...
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie zabezpieczać wszelkiego rodzaju obiekty, projektując i montując instalację odgromową zgodną z obowiązującymi przepisami.
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa...
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa w nim wiosenna promocja, w której można wygrać supernagrody!
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są...
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są przyszłością zrównoważonej energetyki.
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel®...
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel® Celeron® N6210 o mocy 6,5 W.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych...
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych optymalizacja zużycia energii staje się priorytetem. Jednym z ważniejszych kroków prowadzących do obniżenia klasy energetycznej budynków jest wprowadzenie świadectwa energetycznego i nowoczesnych instalacji elektrycznych.
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius...
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius GEN24.
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem...
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych jest gromadzenie i przesyłanie wyprodukowanej energii elektrycznej. W tym kontekście technologia cable pooling zyskuje na znaczeniu, umożliwiając zoptymalizowane zarządzanie przesyłem energii elektrycznej ze źródeł OZE.
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz,...
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz, mają różne rozmiary, dzięki czemu można je dopasować do praktycznie każdego rodzaju lamp, są energooszczędne, a to tylko kilka z wielu ich zalet. Na co zwracać uwagę przy zakupie tego rodzaju żarówek i jak dopasować ich parametry do swoich potrzeb?
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić...
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić niektóre produkty bankowe. O których z nich mowa? Tego lepiej dowiedzieć się jeszcze przed rozpoczęciem prac budowalnych.
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest...
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest to ekologiczne źródło energii. Montaż paneli fotowoltaicznych na działce lub dachu domu ma jeszcze jedną zaletę – w przypadku sprzedaży nieruchomości podnosi jej wartość.
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego...
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego producenta dla krajowych Operatorów Sieci Dystrybucji, którzy poszukują skutecznych rozwiązań technicznych do bilansowania sieci oraz redukcji nadmiernych obciążeń w szczytach produkcji energii z odnawialnych źródeł.
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym cyklu roboczym. Rozwiązanie to umożliwia proste i bardzo wydajne oznaczanie przemysłowe, dzięki czemu efektywność naszej produkcji może wzrosnąć diametralnie.
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych....
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych. Dodatkowo w różnych materiałach marketingowych również można znaleźć nie zawsze pełne informacje na temat wymagań stawianych SPD, co nie pomaga w właściwym doborze odpowiedniego modelu do aplikacji. W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze zagadnienia, które pozwolą dobrać bezpieczne ograniczniki...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni z tradycyjnego domu budynku pasywnego. Niewątpliwie jednak należy pamiętać, że elementy automatyki budynkowej są składową pasywnych budowli i nawet zwykłe mieszkanie potrafią uczynić bardziej oszczędnym i ekologicznym.
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa...
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa wykazują dużą determinację do zmian prowadzących do optymalizacji kosztów, co zapewnić ma im zachowanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej np. z przyjętej strategii przewagi kosztowej.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.elektro.info.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.elektro.info.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.