Inteligentne oświetlenie – oszczędność, komfort czy bezpieczeństwo?
Obsługa inteligentnego oświetlenia za pośrednictwem przycisków KNX-RF oraz urządzeń mobilnych, fot. Jung
Przed każdą inwestycją, każdym wydatkiem, podjęciem decyzji powinno się rozważyć wszystkie aspekty, rezultaty zastosowania jakiegoś rozwiązania. Oświetlenie odgrywa szczególną rolę w naszym życiu, gdyż ponad 80% docierających do człowieka bodźców dzieje się za pośrednictwem wzroku. Zatem oświetlenie dobrze dostosowane do potrzeb jest podstawowym elementem wyposażenia domu czy biura. Światło wpływa na nastrój, ilość angażowanej energii. Pomaga także w relaksie i w pracy. Jest ważne w zapewnieniu bezpieczeństwa. Dlatego warto się zastanowić, czego każdy użytkownik oczekuje od oświetlenia, i inteligentnie je zaprojektować. Oświetlenie nigdy nie będzie bowiem bardziej inteligentne od tego, kto je zaplanował.
Zobacz także
Redakcja Co robi oświetlacz podczerwieni w kamerach do monitoringu?
Skuteczny monitoring wizyjny ochranianych miejsc i obiektów to taki system zabezpieczeń, który jest w stanie zachować niezawodność pracy zarówno w dzień, jak i w nocy. To właśnie możliwość prowadzenia...
Skuteczny monitoring wizyjny ochranianych miejsc i obiektów to taki system zabezpieczeń, który jest w stanie zachować niezawodność pracy zarówno w dzień, jak i w nocy. To właśnie możliwość prowadzenia szczegółowej obserwacji przez 24 godziny na dobę jest wyznacznikiem dobrych instalacji kamer do monitoringu.
Redakcja Jaki system inteligentnego budynku wybrać? Przegląd systemów smart home
Smart Home staje się coraz powszechniejszym zjawiskiem na rynku. Wiele osób decyduje się na nabycie takich rozwiązań chcąc zmniejszyć zużycie prądu przy jednoczesnym zwiększeniu swojego komfortu życia....
Smart Home staje się coraz powszechniejszym zjawiskiem na rynku. Wiele osób decyduje się na nabycie takich rozwiązań chcąc zmniejszyć zużycie prądu przy jednoczesnym zwiększeniu swojego komfortu życia. Jakie firmy oferują nam takie rozwiązania?
Redakcja, S-LABS Sp. z o.o. Inteligentny system automatyki mieszkaniowej Appartme
Obecnie dzięki inteligentnym rozwiązaniom IoT możemy przez telefon zarządzać naszym mieszkaniem. Wystarczy jedna aplikacja, która pozwala na bieżąco monitorować zużycie energii elektrycznej, decydować...
Obecnie dzięki inteligentnym rozwiązaniom IoT możemy przez telefon zarządzać naszym mieszkaniem. Wystarczy jedna aplikacja, która pozwala na bieżąco monitorować zużycie energii elektrycznej, decydować o ogrzewaniu w mieszkaniu oraz jeśli zapomnimy zgasić światło, możemy je wyłączyć zdalnie. Wszystko to dzięki systemowi automatyki mieszkaniowej, który oferuje firma S-Labs. Co ważne system jest nie tylko oszczędny, dba o środowisko, ale też nie wymaga dodatkowego okablowania.
Funkcje oświetlenia
Wydaje się czymś oczywistym, że oświetlenie służy do oświetlania pomieszczeń mieszkalnych, miejsc pracy oraz ulic w celu poprawy komfortu funkcjonowania. Podstawowe oświetlenie musi zapewniać bezpieczną komunikację i orientację w otoczeniu. Normy (PN-EN 12464-1) podają określone wartości natężenia oświetlenia dla różnych pomieszczeń, zwykle znacznie większe od potrzeb i oczekiwań. W prywatnych wnętrzach każdy może dostosować natężenie oświetlenia do własnej percepcji i potrzeb związanych ze specyfiką pomieszczenia. To podstawowe oświetlenie stanowiące absolutne minimum niemal nigdy nie wystarcza, gdyż każde miejsce służy do zaspokajania różnych potrzeb. Zawsze występuje konieczność dostosowania oświetlenia do konkretnych czynności, jak i do potrzeb użytkownika. Dostosowania nie tylko jego intensywności, ale też temperatury barwowej i koloru. Istotnym elementem inteligentnego sterowania jest sposób załączania i wyłączania, zwłaszcza tam, gdzie między poszczególnymi strefami występują duże różnice natężenia (oświetlenia) lub wymagana jest zmiana w trakcie pobytu – dotyczy to płynnego rozjaśniania, ostrzegania przed wyłączeniem, dostosowywania oświetlenia do pory dnia, jak i wykonywanej pracy.
Oświetlenie spełnia też inne funkcje, np. dekoracyjne, kształtujące przestrzeń, ostrzegawcze, bezpieczeństwa czy sygnalizacji. Inteligentny projekt powinien uwzględniać wszystkie potrzeby przyszłych użytkowników.
Podstawowe oświetlenie zapewnia bezpieczną komunikację. Ze względów oszczędnościowych nie powinno być załączone na stałe, ale też nie powinno załączać się nagle, aby nie oślepiać czy dezorientować. Także nagłe wyłączenie, zwłaszcza bez ostrzeżenia, jest działaniem niepożądanym, a czasem wręcz niebezpiecznym.
Kolejną bardzo ważną funkcję pełni oświetlenie robocze – zarówno w domu, jak i w pracy zawsze powinno być dostosowane do potrzeb pod względem barwy, jak i natężenia. Różne prace wymagają różnych warunków oświetleniowych, np. efekt stroboskopowy może być niebezpieczny przy wykonywaniu niektórych prac kuchennych. W dobie zdalnego wykonywania pracy z domu należy zwrócić szczególną uwagę na regulację oświetlenia miejsc jej wykonywania.
Oprócz pracy w życiu musi być czas i miejsce na relaks, zabawę, odpoczynek. Ważną rolę odgrywa temperatura barwowa światła w okresie bezpośrednio poprzedzającym udanie się na spoczynek nocny. A w nocy? Zwykle wszystko jest wyłączone. Można korzystać z tzw. oświetlenia zapewniającego orientację, którym są źródła ledowe, lub dyskretnego oświetlenia podłogi załączającego się samoczynnie, gdy będzie ono potrzebne.
Warto wspomnieć o roli oświetlenia w zakresie bezpieczeństwa. Oświetlenie zwykle zniechęca potencjalnych napastników czy złodziei – czy to załączane po zmierzchu, czy po wykryciu ruchu. Specyficzną funkcją jest symulacja obecności, gdy domowników nie ma: potencjalni złoczyńcy są zdezorientowani zmieniającym się oświetleniem wewnątrz domu.
Oświetlenie pełni też ważną funkcję informacyjną. Może być sterowane w zależności od natężenia oświetlenia, natężenia ruchu i pory dnia.
Konwencjonalne sterowanie oświetleniem
Najprostszym rozwiązaniem jest sterowanie ręczne – za pomocą przycisków, wyłączników czy ściemniaczy. Nieco bardziej skomplikowane jest powiązanie tego z autonomicznymi sterownikami lamp, takimi jak np. czujki ruchu, obecności, zmierzchu, łączniki czasowe. Korzystając ze zwykłych urządzeń komutacyjnych, praktycznie można zrealizować dwie funkcje logiczne AND i OR. Oba rozwiązania mają wady. Przykładowo, połączenie równoległe czujki ruchu i wyłącznika powoduje, że przy otwartym wyłączniku czujka będzie poprawnie załączać oświetlenie, ale gdy wyłącznik znajdzie się w stanie zamkniętym, lampa cały czas będzie załączona – niezależnie od wykrywania ruchu – do momentu otwarcia styków wyłącznika. Drugą możliwością jest połączenie równoległe – wtedy czujka ruchu załączy oświetlenie wyłącznie w sytuacji, gdy wyłącznik będzie zamknięty. Gdy będzie otwarty, czujka nigdy nie załączy oświetlenia. Na szczęście ten problem został częściowo rozwiązany przez producentów poprzez zastosowanie dodatkowego wejścia sterowniczego w czujce. Dzięki niemu można impulsami powodować załączenie na czas świecenia po wykryciu ruchu, załączyć na czas dłuższy (np. 2 h) lub na podobny czas zablokować działanie czujki.
Takie rozwiązania są możliwe w przypadku pojedynczych przykładów. Niemal zawsze dotyczą wyłącznie jednej grupy lamp połączonych galwanicznie. Nie nadają się do zastosowania w pomieszczeniach spełniających różne funkcje i wyposażonych w działające niezależnie różne rodzaje oświetlenia. Rozbudowywanie układów sterowania w oparciu o konwencjonalne rozwiązania jest możliwe, ale bardzo skomplikowane i kosztowne. W szczególności tam, gdzie stan załączenia oraz parametry świecenia są zależne od wielu czynników, np. pory dnia, czasu (zwłoki załączenia lub wyłączenia), sposobu i intensywności użytkowania pomieszczenia, oświetlenia naturalnego, pozycji rolet względem żaluzji, wykonywanych w danym miejscu czynności… W takich miejscach sensowne ekonomicznie jest zastosowanie rozwiązań magistralnych, które oferują gotowe oraz rozbudowane moduły logiczne i pomiarowe.
Inteligentne oświetlenie
Określenie „inteligentna instalacja” jest kolokwialną nazwą zintegrowanych instalacji sterowniczych. Główną cechą takich rozwiązań jest oddzielenie zasilania od sterowania. Informacje są przesyłane najczęściej przewodem magistralnym, ale mogą być też transmitowane drogą bezprzewodową. Systemy magistralne są wyposażane w specjalistyczne urządzenia, które można podzielić na cztery grupy: urządzenia systemowe zapewniające funkcjonowanie instalacji, urządzenia obsługowe zastępujące przyciski i często wyposażone w różne czujki, urządzenie wykonawcze (z reguły montowane w rozdzielnicach), wyspecjalizowane do regulacji różnych rodzajów lamp, m.in. RGB, RGBW, TW, oraz urządzenia centralizujące sterowanie i obsługę, m.in. zapewniające obsługę za pośrednictwem urządzeń mobilnych, i przekazujące do nich informacje o aktualnych stanach wszystkich sterowanych urządzeń i czujek, także alarmowych.
Głównymi zaletami inteligentnych rozwiązań jest nieograniczony zakres zastosowania oraz możliwość sterowania z dowolnego miejsca na świecie. Systemy magistralne służą do sterowania i zarządzania oświetleniem w małych i wielkich obiektach: w domach, biurach, na lotniskach, stadionach, w teatrach, a także sterują oświetleniem ulic i placów. Obsługa i kontrola możliwa jest z dowolnej liczby miejsc za pomocą stacjonarnych przycisków i paneli, urządzeń mobilnych i sprzętu komputerowego. A specjalne rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa, specyficzne dla inteligentnych rozwiązań, zapewniają bezpieczeństwo komunikacji.
