Polska norma PN-EN 50110 Eksploatacja urządzeń elektrycznych a projektowane zmiany przepisów państwowych

Dziś umocowanie tej normy w praktyce eksploatacyjnej może być szersze, z uwagi na normę PN-EN 50110-2:2010, która jako polski załącznik krajowy daje oparcie w naszych rozwiązaniach ustawowych. Poddano dalszym rozważaniom sens utrzymywania pojęcia prac w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego oraz konieczność weryfikacji bezpiecznych odległości, eliminując aktualne wymiarowanie stref, które pozostaje na niektórych poziomach napięcia w sprzeczności z polskimi normami.

Proponowane zmiany nałożyły się na inicjatywy polskich towarzystw gospodarczych w 2009 roku, które dokonały szczegółowego przeglądu wymienionego rozporządzenia, proponując jego gruntowne przeredagowanie (Czytaj więcej na ten temat). Krytyczne uwagi dotyczą zarówno obsługi instalacji cieplnych, gazowych, jak i elektrycznych. Najbardziej radykalne zmiany zaproponowano do obsługi instalacji elektrycznych, im właśnie poświęcimy w artykule najwięcej miejsca.

Zobacz także: System zarządzania napięciem i mocą bierną obszaru sieci inteligentnej (Smart Grid)

Zespół roboczy analizujący organizację prac elektrycznych wyszedł z założenia dominującej roli prac przy wyłączonych urządzeniach kształtujących przez blisko 60 lat wspomniane rozporządzenie. Pojawienie się coraz większej liczby dokumentów normalizujących technikę prac pod napięciem, w tym PN-EN 50110, pozwoli na lepsze ukształtowanie zapisów pod kątem coraz powszechniejszego zastosowania w praktyce tej techniki. Zatem należy wyrównać proporcje i wagę zapisów jednolicie sankcjonujących zastosowanie techniki prac pod napięciem, w pobliżu napięcia i po wyłączeniu napięcia [1 - 7]. Zmiana niektórych przepisów wymaga jednak szerszego uzasadnienia [8 - 10, 13 - 18].

waga międzynarodowa norm w kształtowaniu dobrych krajowych przepisów

Normy przedstawiają w krajach UE najwyższej rangi uznane reguły techniczne, choć stosowanie ich jest w zasadzie dobrowolne. Liberalizują handel, pobudzają rozwój rynku, chronią obywateli – zarówno producentów, jak i konsumentów, a przede wszystkim wzmacniają konkurencyjność, normują jednolitość podejścia do usług. Od 1 stycznia 2004 r. Polska uzyskała pełne członkostwo w europejskich organizacjach normalizacyjnych CEN i CENELEC. Ramy nowego modelu tej działalności, zbliżonego do modelu przyjętego w krajach członkowskich CEN i CENELEC, określa Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002 r. (DzU nr 169, poz. 1386, z późniejszymi zmianami).

Instytucją odpowiedzialną za działalność normalizacyjną jest Polski Komitet Normalizacyjny – państwowa jednostka organizacyjna o charakterze kolegialnym, w której skład wchodzą przedstawiciele jednostek administracyjnych, organizacji naukowych, technicznych, gospodarczych i społecznych (również konsumenckich) oraz przedstawiciele Komitetów Technicznych. Aktualnie w Polsce działa 271 Komitetów (KT), odpowiadających swoim zakresem działaniom Komitetom Technicznym CEN. Polskie Normy opracowują specjaliści z zakresu nauki i techniki oraz reprezentanci użytkowników i konsumentów skupieni i delegowani przez instytucje i przedsiębiorstwa, które są członkami PKN na podstawie stosownych umów.

Zobacz także: Rozłączniki i bezpieczniki nn – zagadnienia wybrane

W zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy działa w Polsce 55 Komitetów Technicznych. Rolę wiodącą odgrywa Centralny Instytut Ochrony Pracy, w którym działa 5 Komitetów Technicznych: 21, 157, 158, 159 i 276. Komitet Techniczny nr 72 PKN ds. elektroenergetycznego sprzętu ochronnego i do prac pod napięciem, działający od 1994 roku, grupuje przedstawicieli uczelni, operatorów sieciowych, producentów sprzętu, firm usługowych, związanych zarówno z energetyką zawodową, jak i przemysłową.

W kulturze europejskiej w razie wątpliwości co do jakości produktu lub usługi kwestie sporne rozstrzyga się przyjmując za podstawę przede wszystkim wymagania norm. Polskie Normy stają się również obligatoryjne w przypadku przywołania ich w innych obowiązujących aktach prawnych. Dzięki nowej ustawie o normalizacji, krajowy system normalizacji stał się w pełni kompatybilny z zasadami obowiązującymi w normalizacji europejskiej.

Zobacz także: Zastosowanie energii słonecznej do zasilania urządzeń elektrycznych w typowym gospodarstwie domowym

Doświadczenia wielu krajów zawarte w przywoływanej normie PN-EN 50110-1:2005 Eksploatacja urządzeń elektrycznych oraz PN-EN 50110-2:2010 Eksploatacja urządzeń elektrycznych (załączniki krajowe), podająca po raz pierwszy krajowe akty prawne – pięć staw, stanowi silną przesłankę do wykorzystania idei tam ukształtowanych do poprawy zapisów krajowych rozporządzeń wykonawczych.