elektro.info

Zaawansowane wyszukiwanie

Struktury teleinformatyczne (część 1.)

w aspekcie planowanych funkcjonalności zautomatyzowanych sieci elektroenergetycznych typu Smart Grid

Rys. 1. Zasada działania transmisji typu unicast, broadcast oraz multicast
Rys. M. Szewczyk

Rys. 1. Zasada działania transmisji typu unicast, broadcast oraz multicast


Rys. M. Szewczyk

W dzisiejszym świecie rola systemów teleinformatycznych oraz IT drastycznie wzrasta. Dotyczy to praktycznie wszystkich dziedzin naszego życia. Oczywiście nie mogło to również ominąć ogólnie pojętej infrastruktury elektroenergetyki. Jeszcze na początku ostatniego dwudziestolecia w użyciu były połączenia szeregowe i modemy analogowe, a i to było dostępne dla niewielu lokalizacji sieciowych. Wraz z rozwojem techniki cyfrowej i mikroprocesorowej oraz systemów IT zaczęły wzrastać wymagania stawiane infrastrukturze teleinformatycznej elektroenergetyki.

Zobacz także

AUTOMATION TECHNOLOGY Sp. z o.o. Automation Technology – nowy gracz na rynku

Automation Technology – nowy gracz na rynku Automation Technology – nowy gracz na rynku

Automation Technology prężnie działa w obszarach energetyki, automatyki przemysłowej oraz robotyki.

Automation Technology prężnie działa w obszarach energetyki, automatyki przemysłowej oraz robotyki.

mgr inż. Dominik Trojnicz, dr hab. inż. Marcin Habrych, mgr inż. Justyna Herlender Wymagania stawiane automatyce zabezpieczeniowej i regulacyjnej inwerterów typu A

Wymagania stawiane automatyce zabezpieczeniowej i regulacyjnej inwerterów typu A Wymagania stawiane automatyce zabezpieczeniowej i regulacyjnej inwerterów typu A

Obecny bardzo gwałtowny rozwój fotowoltaiki – nie tylko w Polsce, ale na całym terenie Unii Europejskiej (UE) – niesie za sobą dużo zalet, takich jak pozyskiwanie energii z praktycznie nieskończonej energii...

Obecny bardzo gwałtowny rozwój fotowoltaiki – nie tylko w Polsce, ale na całym terenie Unii Europejskiej (UE) – niesie za sobą dużo zalet, takich jak pozyskiwanie energii z praktycznie nieskończonej energii słonecznej oraz brak emisji szkodliwych gazów, co przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko. Przyłączenie dużej liczby odnawialnych źródeł energii (OZE) nie pozostaje jednak bez wpływu na sieci elektroenergetyczne.

dr hab. inż. Marcin Habrych, mgr inż. Karol Świerczyński, dr inż. Bartosz Brusiłowicz Wymagania techniczne stawiane generacji rozproszonej w aspekcie elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej (część 2.)

Wymagania techniczne stawiane generacji rozproszonej w aspekcie elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej (część 2.) Wymagania techniczne stawiane generacji rozproszonej w aspekcie elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej (część 2.)

Odpowiedzią na wymagania stawiane przez Kodeks Sieciowy jest opracowanie przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE) na zlecenie Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE)...

Odpowiedzią na wymagania stawiane przez Kodeks Sieciowy jest opracowanie przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE) na zlecenie Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) „Wymogów ogólnego stosowania wynikających z Rozporządzenia Komisji (UE) 2016/631 z dnia 14 kwietnia 2016 r., ustanawiającego Kodeks Sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci (NC RfG)” [4], opublikowanych w roku 2018.

Streszczenie

Artykuł omawia warunki funkcjonowania struktur teletransmisyjnych i teleinformatycznych w aspekcie planowanych funkcjonalności sieci elektroenergetycznych Smart Grid. W sposób szczególny zwrócono uwagę na wydajność i niezawodność pracy takich sieci oraz elementy bezpieczeństwa pracy takich sieci i ich podatności na ataki wynikające z konwergencji usług teleinformatycznych.

Abstract

Teleinformatic structures with reference to the forecasting functions of electric power Smart Grid networks

The paper discusses the conditions of functioning of the teletransmission and teleinformatic structures as regards the forecasting functions of electric power Smart Grid networks. In particular, special attention is paid to the efficiency, reliability and safety of such networks and their vulnerability to the attacks resulting from the convergence of ICT services.

Coraz częściej zaczęto wykorzystywać łącza światłowodowe, a obecność wzajemnej komunikacji pomiędzy urządzeniami pracującymi w elektroenergetyce jest wykorzystywana dla polepszenia warunków funkcjonowania automatyki zabezpieczeniowej czy też w systemach nadzoru i sterowania ruchem. Dla wygody obsługi klienta systemy IT są również wprowadzane do części administracyjnej i rozliczeniowej.

Przez długi czas wszystkie te systemy działały jako systemy odosobnione. Wzrastające wymagania spowodowały, że w ostatnim czasie następuje ich silna integracja – tak, by zdarzenia w jednym systemie oddziaływały na drugi system. Te same dane mogą być wykorzystane do różnych celów i są dostępne dla różnych części systemu. Rozproszenie topologiczne urządzeń, z których można pozyskiwać i do których można przesyłać dane i informacje, jest tak duże, że zaczyna się sięgać po metody transmisji informacji wykorzystujące media bezprzewodowe.

Złożoność systemu powoduje, że wzrasta liczba słabych punktów w sieci teleinformatycznej, a tym samym podatność systemów informatycznych energetyki na działania włamywaczy komputerowych czy wirusy. Dopuszczając do sieci coraz więcej użytkowników (pracowników, klientów, poddostawców), powiększa się obszar zagrożeń spowodowany faktem, iż autentyczność danych lub osób nie może być zagwarantowana. Ponadto wykorzystanie sieci teleinformatycznej do przesyłania danych niezwiązanych z potrzebami energetyki, dodatkowo zwiększa potrzebę zapewnienia bezpiecznej wymiany danych. Stosując odpowiednie techniki bezpieczeństwa, należy zapewnić niezbędną ochronę dla informacji technologicznych i administracyjnych. Konieczne staje się również oddzielenie tych informacji od danych przesyłanych na potrzeby zewnętrznych użytkowników.

W przeszłości istotną rolę odgrywały fizyczne aspekty polityki bezpieczeństwa sieci teleinformatycznych. Wynikało to z faktu większościowego wykorzystania łączy szeregowych, modemów telefonicznych i protokołów transmisyjnych będących integralną częścią danego rozwiązania. W takich przypadkach stosowano powszechnie proste metody autoryzacji w postaci pary uwierzytelniającej użytkownik-hasło (najczęściej przy braku jakiegokolwiek szyfrowania) [10]. Problemy dotyczące współdzielenia infrastruktury teleinformatycznej i/lub mediów pojawiają się z coraz większym nasileniem wraz z wykorzystaniem rozwiązań opartych na Ethernecie. Tego typu rozwiązania transportowo-usługowe są obecnie coraz częściej spotykane w zastosowaniach przemysłowych, w tym również w infrastrukturze teleinformatycznej elektroenergetyki. Wynika to m.in. z dużej elastyczności tego rozwiązania. Jednocześnie jest on najlepiej dopasowany do protokołu TCP/IP. Daje możliwość realizacji transmisji danych w sieciach rozległych. Nowoczesne przełączniki sieciowe (switche) zastosowane na wszystkich poziomach systemu dają szansę budowy sieci w pełni zarządzalnej o przewidywalnych parametrach jakościowych transmisji. W szczególności jest to bardzo istotne dla aplikacji czasu rzeczywistego. Sukcesywnie wprowadza się nowe funkcjonalności i rozwiązania, podwyższające wydajność i niezawodność pracy takich sieci. Podstawowymi filarami bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych według standardów ISO/IEC 17799 są [1, 2, 4, 10]:

  • uwierzytelnianie i kontrola dos­tępu,
  • poufność danych,
  • integralność danych,
  • niezaprzeczalność.

W artykule zostaną zaprezentowane wybrane analizy problemowe funkcjonowania struktur teletransmisyjnych i teleinformatycznych we współczesnej infrastrukturze elektroenergetyki. Wymagania i zagrożenia występujące w pracy takich struktur w szczególności odnoszą się do systemów zautomatyzowanych sieci elektroenergetycznych Smart Grid. Należy podkreślić, że w dziedzinie planowania funkcjonalności takich sieci, błędnie przyjęte założenia np. w aspekcie doboru odpowiedniej infrastruktury teleinformatycznej, będą bardzo trudne lub wręcz niemożliwe do wyeliminowania w momencie, kiedy systemy te osiągną swoje pełne funkcjonalności. Dotyczy to zarówno części „technicznej” tych systemów (np. automatyka zabezpieczeniowa, nadzór i sterowanie), jak i „administracyjnej” (elektroniczna obsługa klienta, systemy bilingowe). Dlatego w sposób szczególny należy zwrócić uwagę na elementy bezpieczeństwa pracy takich sieci i ich podatności na ataki wynikające z konwergencji usług teleinformatycznych.

Podstawowe wymagania oraz analizy niezawodnościowe i funkcjonalne struktur teleinformatycznych w elektroenergetyce

Systemy teletransmisyjne i teleinformatyczne w elektroenergetyce, ze względu na specyficzne warunki użytkowania (środowiskowe, niezawodnościowe oraz „wydajnościowe”), wymagają odpowiedniego sprzętu i oprogramowania. Wymagania niezawodnościowe sieci transmisji danych dla potrzeb stacyjnych powinny być określane na podstawie standardu IEC 870-4 [13, 14, 15, 16]. Dla urządzeń realizujących takie transmisje decydujący charakter mają parametry MTBF (Mean Time Between Failures) i MTTR (Mean Time To Recovery). W sposób bezpośredni opisują one parametry związane z dyspozycyjnością sieci teleinformatycznej. Specyfika infrastruktury teleinformatycznej elektroenergetyki wymaga więc, aby elementy i urządzenia realizujące funkcje tejże infrastruktury były z góry przygotowane do pracy w warunkach środowiskowych elektroenergetyki. Nie powinny też one pracować w warunkach innych niż te, do których je zaprojektowano [9].

Wiele dotychczas wykorzystywanych protokołów transmisji danych w systemach stacyjnych było funkcjonalnie ograniczonych. Wynikało to generalnie ze specyfiki tych protokołów oraz powszechnej tendencji producentów do tworzenia systemów transmisji danych opartych na własnych rozwiązaniach. Dlatego często występowały/występują problemy ze wzajemną kompatybilnością poszczególnych rozwiązań. Niejednokrotnie transmisja danych wymaga stosowania koncentratorów sieciowych, umożliwiających dokonywanie konwersji różnych protokołów. Wpływa to na wydajność takich systemów, a przede wszystkim na wydłużenie czasu transmisji danych. Biorąc pod uwagę ciągły rozwój systemów sterowania, zabezpieczeń i nadzoru urządzeń i obiektów elektroenergetycznych, problem ten długo narastał. Doprowadziło to do poszukiwania nowych koncepcji komunikacji stacyjnej i międzystacyjnej. Zaproponowany został uniwersalny standard IEC 61850, którego spełnienie wymagań daje możliwość uzyskania pełnej kompatybilności (przynajmniej w założeniach) rozwiązań proponowanych przez różnych producentów oraz zagwarantowania założonych z góry (i przewidywalnych) wysokich wymagań parametrów transmisji danych. Z punktu widzenia możliwości realizacji zadań opisanych w standardzie IEC 61850 urządzenia przełączające sieci Ethernet, pracujące w warstwie drugiej i trzeciej, muszą realizować funkcjonalności, które są kluczowe dla zapewnienia odpowiedniego poziomu jakości transmisji danych. Funkcjonalności te opisują standardy IEEE 802.3x, IEEE 802.1p, IEEE 802.1Q oraz IEEE 802.1w. W pierwszym z wymienionych, podstawową właściwością jest prowadzenie ruchu w trybie tzw. full-duplexu. Tryb ten nie generuje kolizji połączeń i wpływa na bardziej deterministyczny charakter pracy sieci. Kolejny ze standardów (802.1p) daje możliwość realizacji tzw. kolejki priorytetowej. Do ramek dodawany jest znacznik, który może być wykorzystywany do zmiany kolejności przesyłania ramek w zależności od „wagi” informacji. Standard 802.1Q daje możliwość tworzenia tzw. sieci wirtualnych VLAN. Wykorzystuje się w nim jedno fizyczne łącze do przeźroczystego przesyłania danych pochodzących z różnych sieci i ogranicza w znacznym stopniu możliwość powstania tzw. domen kolizyjnych. Ostatni z wymienionych standardów (802.1w) wspiera mechanizmy krótkiego czasu przywracania sprawności połączeń po awarii występującej w strukturze sieci teleinformatycznej.

W sieciach teletransmisyjnych można wyróżnić trzy podstawowe architektury: kaskadową, pierścienia i gwiazdy. Architektury te, w sposób bezpośredni bądź jako hybrydy, realizowane są powszechnie przy użyciu przełączników aktywnych. Każda z nich oferuje różny stosunek wydajności do kosztów potrzebnych na jej realizację.

Dosyć istotnym wymaganiem w infrastrukturze teleinformatycznej elektroenergetyki jest zapewnienie kompatybilności elektromagnetycznej EMC (electromagnetic compatibility). Urządzenia w takiej strukturze mogą być w wielu przypadkach mocno narażone na uszkodzenia z powodu wysokiego poziomu zakłóceń elektromagnetycznych EMI (electromagnetic interference). Zakłócenia elektromagnetyczne EMI, na które narażone są elementy sieci teletransmisyjnych, opisywane są w normie IEC 61850-3 Communication Networks and Systems in Substations – Part 3: General Requirements. Dla zapewnienia odpowiedniej niezawodności transmisji danych, ze względu na EMI i wymagania EMC, transmisja pomiędzy urządzeniami powinna być realizowana wyłącznie za pośrednictwem światłowodów. Wynika to z ich wysokiej odporności na zakłócenia elektromagnetyczne. Powinno się to przewidzieć już na etapie projektowania zarówno stacji elektroenergetycznych, jak i innych obiektów, pracujących w infrastrukturze elektroenergetyki. Typowymi zakłóceniami w pracy sieci teleinformatycznych w stacjach elektroenergetycznych są przede wszystkim zakłócenia, które powstają podczas zwarć. Mogą one powodować niepożądane stany przejściowe w takich sieciach. W 1997 roku EPRI (Electric Power Research Institute) przeprowadziło testy dla kabli typu UTP i STP celem zbadania ich odporności na zakłócenia określone przez normę IEC61000-4-4. Z badań tych wynika, że kable te nie mogą być stosowane dla sieci LAN o założonych silnie deterministycznych właściwościach. Sieć stacyjna, choćby z uwagi na komunikaty GOOSE (opisane w dalszej części), musi minimalizować opóźnienia, jak i pozostałe możliwe do wystąpienia problemy w transmisji danych. Stąd też w wielu lokalizacjach tylko w niewielkim stopniu powinno dopuszczać się połączenia z wykorzystaniem telekomunikacyjnych kabli miedzianych. Również wykorzystanie łączności bezprzewodowej w takich lokalizacjach jest silnie ograniczone. Wynika to ze zbyt małej dyspozycyjności i niezawodności takiej transmisji oraz relatywnie dużych czasów opóźnień transmisji w takich sieciach.

Główną funkcją warstwy sieciowej protokołu transmisyjnego jest przesył pakietów z urządzenia nadającego do urządzenia docelowego. W przypadku sieci rozległych bardzo ważną funkcję pełnią algorytmy wyboru optymalnej trasy. Zanim pakiety dotrą do celu, wymagają przejścia przez wiele punktów będących węzłami takiej sieci. Od algorytmu routingu (trasowania) oczekuje się kilku właściwości: poprawności realizacji funkcji trasowania, odporności na zakłócenia w pracy, stabilności i szybkości realizacji optymalnego wyboru trasy przesyłu danych [3, 5, 7] Jako przykłady powyższych typów algorytmów można wskazać np. algorytmy RIP i OSPF. Pierwszy z nich wykorzystuje tzw. tablicę wektorów odległości, utrzymywaną przez router [4, 8, 9, 13]. Tablice są aktualizowane za pomocą wymiany informacji miedzy sąsiednimi routerami. Każdy router utrzymuje tablicę routingu indeksowaną po każdym routerze w podsieci i zawierającą po jednym wpisie na router. Podstawowym założeniem tego algorytmu jest to, że router zna odległość do sąsiedniego routera. Jeśli miarą „odległości” są konieczne „przeskoki” poprzez węzły sieci, wtedy „odległość” do sąsiedniego routera wyniesie jeden przeskok. Miarą może być też opóźnienie, które router wyznacza używając do tego celu specjalnych pakietów. Następcą algorytmu RIP jest algorytm OSPF (Open Shortest Path First). RIP sprawdza się dobrze tylko w stosunkowo niewielkich sieciach. W 1990 roku OSPF stał się standardem, przez co większość producentów routerów zapewnia jego obsługę. Dodatkowo jest protokołem otwartym, co z natury rzeczy daje możliwość jego znacznie szybszego i ciągłego rozwoju. Używa on hierarchicznej struktury sieci z podziałem na obszary, w tym tzw. obszarem zerowym, który uczestniczy w wymianie tras między wszystkimi obszarami w domenie OSPF. W ramach obszaru każdy z routerów zna całą topologie obszaru, w jakim się znajduje.

Analizując ruch w sieciach teleinformatycznych można zauważyć, że jego największą część stanowią transmisje typu unicast (rys. 1.). W takiej transmisji dokładnie jeden punkt wysyła pakiety do dokładnie jednego punktu – istnieje tylko jeden nadawca i tylko jeden odbiorca takiej informacji. Mniejszą część ruchu w sieci stanowi ruch typu rozgłoszeniowego (broadcast). Jest to jednokrotne wysłanie pakietu, który adresowany jest do wszystkich odbiorców (hostów). Powoduje to spowolnienie działania sieci i często jest w różny sposób ograniczane. Obciążenie sieci teleinformatycznych ciągle wzrasta wraz z dodatkowymi aplikacjami i ich zapotrzebowaniem na pasmo przepustowości. Coraz częściej pojawia się konieczność dostępu różnych urządzeń do wspólnych informacji. Jak już wspomniano wcześniej, przesyłanie tych informacji za pomocą rozgłoszeń wiąże się z koniecznością przetwarzania tych pakietów przez wszystkie routery, nawet te, które nie należą do zamierzonych adresatów. Alternatywą są transmisje unicastowe. W takim przypadku informacje należałoby przesyłać do każdego urządzenia odbiorczego z osobna. W sieciach o oczekiwanych wysokich wymaganiach co do szybkości i przewidywalności krótkiego czasu transmisji informacji obydwa wspomniane wcześniej rozwiązania nie będą się sprawdzać. Komunikacja rozgłoszeniowa angażuje za dużo zasobów sieciowych, ponieważ rozgłaszanie „zalewa” sieć danymi [13, 14]. Z kolei transmisje kierunkowe (unicast) powodują konieczność wielokrotnej transmisji tych samych danych. Możliwym rozwiązaniem powyższego problemu są transmisje grupowe (multicasting). Takie transmisje przewidują możliwość rejestrowania się w grupie wszystkim tym klientom, którzy potrzebują określonych informacji. Grupa ta identyfikowana jest jako odbiorca określonych danych dla wybranej aplikacji. Dzięki temu nadawca wyśle dane tylko raz, a dane odbiorą tylko urządzenia należące do grupy. Czyni to transmisje grupowe dużo bardziej wydajnym sposobem komunikacji z grupą odbiorców niż transmisje kierowane i rozgłoszenia. Funkcje przyłączania i opuszczania grup multicastowych realizowane są poprzez protokół IGMP. Protokół ten, zaimplementowany w aktywnych urządzeniach sieciowych, pozwala na śledzenie obszarów sieci, do których należy wysłać transmisje grupowe, definiując je na podstawie przynależności określonych urządzeń do grup. IGMP i tzw. IGMP snooping to podstawowe mechanizmy wspomagające np. rozsyłanie komunikatów GOOSE [12, 13]. Na rysunku 1. przedstawiono zasadę działania transmisji typu unicast, multicast oraz broadcast.

W komunikacji typu punkt-wielopunkt stosowane są trzy podstawowe tryby transmisji danych: tryb master – slave, tryb klient – serwer, tryb wydawca – subskrybent.

Pierwszy z wymienionych jest i powinien być coraz rzadziej stosowany ze względu na specyfikę wymagań, jakie stawiane są dzisiejszym strukturom teleinformatycznym. Dotyczy to przede wszystkim sieci o dużej wymaganej szybkości dostępu do informacji (krótkie czasy opóźnień, duża elastyczność pracy sieci). W trybie tym występuje jedno nadrzędne urządzenie (master), które „odpytuje” w odpowiedniej kolejności urządzenia typu „slave”. Tryb klient – serwer umożliwia podział zadań dla poszczególnych urządzeń. W tym trybie serwer oferuje usługi, które są dostępne dla klientów. Klient może zgłaszać żądanie obsługi, na które odpowiada serwer. W praktyce, w wielu modelach architektury sieciowej, każde z urządzeń, w zależności od potrzeb, może realizować funkcje klienta lub serwera (najczęściej realizuje te funkcje równocześnie). Informacje, które wymagają najkrótszych czasów opóźnień transmisji, najczęściej przesyłane są w trybie wydawca – subskrybent. Podstawowe funkcje realizowane w strukturze teleinformatycznej elektroenergetyki oraz wykorzystywane do ich realizacji tryby (mechanizmy) komunikacyjne zestawiono w tabeli 1.

Aktywne przełączniki sieciowe (switche) umożliwiają konfigurowanie topologii sieci nie tylko poprzez fizyczną strukturę tej sieci. Dodatkowe funkcjonalności takich jednostek umożliwiają bowiem tworzenie logicznych połączeń (sieci wirtualnych VLAN) w ramach konkretnej fizycznej struktury sieciowej. Uzyskuje się przez to separację ruchu między określonymi grupami portów przełącznika, zwiększając przy tym efektywność działania urządzeń w ramach konkretnych sieci logicznych oraz ograniczając liczbę domen kolizyjnych (rys. 2.). Komunikacja między wirtualnymi sieciami jest możliwa w sieciach z wykorzystaniem przełączników warstwy trzeciej. Bez dodatkowych mechanizmów ruch w takiej sieci logicznej jest niewidoczny dla pozostałych urządzeń podpiętych do urządzenia przełączającego. VLAN omija więc pewne ograniczenia fizycznie istniejącej sieci. Daje też możliwość optymalnego zarządzania strukturą sieciową [9].

W sieci LAN stacji elektroenergetycznej znajduje się zazwyczaj kilka do kilkunastu aktywnych urządzeń przełączających, pracujących typowo w redundantnych pierścieniach światłowodowych. Dla układów zgodnych z IEC 61850 szybka transmisja danych, niezawodność i nadmiarowość połączeń jest bardzo istotna. Szczególne znaczenie ma to dla komunikatów GOOSE. Mają one charakter komunikatów o znaczeniu krytycznym, a ich niezawodne przesyłanie wymaga stosowania transmisji typu multicast oraz ustalenia odpowiednich priorytetów w urządzeniach przełączających. GOOSE (Generic Object Oriented Substation Events) jest mechanizmem, w którym każdy rodzaj danych różnego formatu (status, wartość) zostaje pogrupowany w zbiory danych i przekazywany w czasie nie dłuższym niż 4 milisekundy. Uzyskuje się przez to możliwość szybkiego i pewnego przesyłania komunikatu o zdarzeniu do wielu urządzeń fizycznych. W celu zapewnienia wymaganej prędkości transmisji i niezawodności stosuje się dodatkowe mechanizmy wspierające [6, 9, 12].

Dla sieci teletransmisyjnych największe wymagania „czasowe” (minimalne opóźnienia) mają informacje z zabezpieczeń i próbki sygnałów pomiarowych [13, 14, 17]. Minimalizację opóźnienia uzyskuje się tu poprzez wysyłanie informacji bezpośrednio w ramce protokołu Ethernet. Wprowadzane są również specjalne etykiety, które wpływają na sposób przełączania ramki przez infrastrukturę sieciową. Ponieważ warstwy wyższe nie biorą udziału w tym procesie, konsekwencją staje się zastosowanie charakterystycznych mechanizmów związanych z zarządzaniem ruchem w sieci [9]. Ethernet nie oferuje mechanizmu potwierdzeń otrzymania informacji przez stację odbiorczą i żądań retransmisji. Dlatego komunikaty GOOSE muszą być wysyłane cyklicznie ze zmiennym czasem retransmisji. Cykle i wspomniany wcześniej interwał czasowy są zależne od stanu pracy stacji (stan pracy normalny, zdarzenie, alarm, po alarmie).

Sieciom teletransmisyjnym, którym stawia się duże wymagania i zapewnia należyte redundancje połączeń, należy postawić również warunek, by czas rekonfiguracji struktury był możliwie jak najkrótszy. Za rekonfigurację struktury sieci odpowiedzialne są przełączniki (switche). Takie urządzenie musi być zdolne do identyfikacji przerwy w połączeniu. Można to osiągnąć za pomocą ustandaryzowanych rozwiązań. Są nimi np. IEEE Spanning Tree Protocol (STP) lub Rapid Spanning Tree Protocol (RSTP) [14, 16]. Eliminacja przerw w połączeniach jest konieczna z punktu widzenia zmniejszenia „błądzenia” pakietów po sieci. W sieci Ethernet tzw. zamknięte trasy pakietów skutkowałyby powstawaniem tzw. sztormów rozgłoszeniowych, czyli przeciążeń powstających wskutek niekończącego się krążenia pakietów w sieci. Gdy któraś z wcześniej ustalonych dróg przesyłu nie może być osiągnięta, sieć jest rekonfigurowana za pomocą algorytmu drzewa rozpinającego. Rekonfiguracja sieci przy użyciu protokołu STP powinna trwać nie dłużej niż 30 sekund. Czas rekonfiguracji jest zależny od złożoności i określoności struktury sieci. RSTP jest rozwiniętym protokołem STP. Zapewnia on szybszą rekonfigurację. Czas rekonfiguracji może być w tym przypadku skrócony do około 5 sekund.

Podsumowanie

Dla uzyskania odpowiednich właściwości sieci teletransmisyjnej i struktury systemów IT istotne są pogłębione analizy takich struktur oraz właściwy dobór jej urządzeń. W wielu przypadkach analizy takie ogranicza się jedynie do podstawowych parametrów sieciowych, takich jak np. przepustowość czy skalowalność danego rozwiązania. Dotyczy to w szczególności infrastruktury teleinformatycznej elektroenergetyki. Dla większości zastosowań, a szczególnie specyficznych funkcjonalności, których oczekuje się od zautomatyzowanych sieci Smart Grid, często pomija się konsekwencje, jakie wynikają z konkretnego wyboru topologii, medium transmisyjnego, użytego protokołu czy też rozwiązania sprzętowego. Mówi się też o dopuszczalnych opóźnieniach, kiedy znacznie bardziej istotnym parametrem jest zmienność opóźnienia (jitter). Ma ona szczególne znaczenie w transmisjach typu izochronicznego, gdzie wymagana jest stała wartość szybkości przesyłu danych niezależnie od obciążenia sieciowego. Dlatego struktury przesyłu danych i wymiany informacji oraz systemy IT w elektroenergetyce nie powinny być projektowane tylko i wyłącznie na bazie stałych wytycznych [9, 10, 13]. Szczególną uwagę należy zwrócić na zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa i poufności przesyłanych danych [4, 10].

Literatura

  1. CIGRE, JWG D2-B3-C2.01: Cyber security considerations in power system operations. Electra 218/2005
  2. CIGRE, JWG D2-B3-C2.01 Managing information security in an electric utility. Electra 216/2004
  3. Comer D.E.: Sieci komputerowe i intersieci. Warszawa, WNT 2003
  4. Halinka A., Szewczyk M.: Bezpieczeństwo przesyłu informacji oraz algorytmy szyfrujące możliwe do wykorzystania w infrastrukturze teleinformatycznej energetyki, Wiadomości Elektrotechniczne, ISSN 0043-5112, 6/2008, s. 3-8
  5. Vademecum teleinformatyka Tom 1-3. Warszawa, IDG Poland 1999, 2002, 2004
  6. Marzio P. Pozzuoli: The Need for “Substation Hardened” Ethernet Switches
  7. Scrimger R., LaSalle P., Leitzke C., Parihar M., Gupta M.: Biblia TCP/IP, Helion, 2004
  8. Simmonds A.: Wprowadzenie do transmisji danych, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1999
  9. Szewczyk M. Analizy wymagań niezawodnościowych i jakościowych układów i urządzeń transmisji danych we współczesnej elektroenergetyce. Przegląd Elektrotechniczny R. 90 nr 3, s. 84-89, 2014
  10. Szewczyk M. Wybrane analizy pracy struktur teletransmisyjnych i teleinformatycznych w elektroenergetyce. Przegląd Elektrotechniczny R. 90 nr 3, s. 1-5, 2014
  11. Szewczyk M., Halinka A.: Media transmisyjne w automatyce elektroenergetycznej, Materiały Sympozjum Naukowo-Technicznego pod patronatem honorowym Komitetu Automatyki Elektroenergetycznej SEP "Zabezpieczenia elektroenergetyczne w zakładach górniczych", ISBN 978-83-60837-04-7, Gliwice, 3 kwietnia 2007, s. 43 - 61
  12. Tekniska S.A.: IEC61850, biuletyn wewnętrzny
  13. Wieczorek Z.: Sieć Ethernet LAN w stacjach elektroenergetycznych zgodnych z IEC61850 – podstawy projektowania, Urządzenia dla energetyki 8/2009
  14. Wieczorek Z.: Komunikacja zgodna z IEC61850, elektro.info 5/2010
  15. IEC 61850-3: “Communications networks and systems in substations – Part 3: General Requirements”
  16. IEC 61000-6-5 “Generic Standards – Immunity for power station and substation environments”
  17. Specyfikacja funkcjonalna PSE - Operator S.A.: Standardowa specyfikacja funkcjonalna dla sieci LAN stacji; Standardowe wymagania funkcjonalne dla systemów telekomunikacyjnych obiektów stacyjnych PSE - Operator S.A.
  18. Networld 12/2013: „Bezprzewodowe systemy detekcji i prewencji antywłamaniowej”, s. 41-45
  19. Networld 1/2014: „Oddzielić dane od kontroli”, s. 44-48
  20. Networld 3/2014: „„Zintegrowana ochrona sieci LAN/WAN, s. 61-65

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!

Galeria zdjęć

Tytuł
przejdź do galerii

Komentarze

Najnowsze produkty i technologie

Fakro Elegancja i funkcjonalność: dlaczego schody strychowe są idealnym wyborem dla Twojego domu?

Elegancja i funkcjonalność: dlaczego schody strychowe są idealnym wyborem dla Twojego domu? Elegancja i funkcjonalność: dlaczego schody strychowe są idealnym wyborem dla Twojego domu?

Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?

Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?

PHOENIX CONTACT Sp.z o.o. Efektywność prefabrykacji przewodów

Efektywność prefabrykacji przewodów Efektywność prefabrykacji przewodów

Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo...

Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo niewiele można zrobić, aby wpłynąć na te aspekty, dlatego coraz częściej w centrum uwagi znajduje się produkcja własna ze wszystkimi procesami i strukturami, a także ogólna struktura kosztów.

Zakłady Kablowe BITNER Sp. z o.o. EMC na przykładzie kabli zasilających i sterowniczych

EMC na przykładzie kabli zasilających i sterowniczych EMC na przykładzie kabli zasilających i sterowniczych

Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych...

Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych w całość. Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń może być zapewnione tylko i wyłącznie wtedy, gdy zakłócenia generowane przez otoczenie będą skutecznie blokowane. Generowane spodziewane zakłócenia elektromagnetyczne przez wyposażenie otaczające kable muszą zatem być w odpowiedni sposób odseparowane.

Jaki dysk zewnętrzny wybrać, robiąc backup danych?

Jaki dysk zewnętrzny wybrać, robiąc backup danych? Jaki dysk zewnętrzny wybrać, robiąc backup danych?

Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia...

Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia kopii zapasowych. Czytaj dalej i dowiedz się, który z nich może odpowiadać Twoim potrzebom!

Renowa24.pl Okna dachowe Fakro – klucz do doskonałego oświetlenia poddasza

Okna dachowe Fakro – klucz do doskonałego oświetlenia poddasza Okna dachowe Fakro – klucz do doskonałego oświetlenia poddasza

Dlaczego wybór okien dachowych jest ważny?

Dlaczego wybór okien dachowych jest ważny?

BayWa r.e. Solar Systems BayWa r.e. Solar Systems otwiera magazyn w Gdańsku!

BayWa r.e. Solar Systems otwiera magazyn w Gdańsku! BayWa r.e. Solar Systems otwiera magazyn w Gdańsku!

Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to 25 000 m kw., co łącznie...

Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to 25 000 m kw., co łącznie daje ponad 45 tys. m kw. powierzchni magazynowej BayWa r.e. Solar Systems w Polsce.

WAGO ELWAG Sp. z o.o. Przelotowa złączka instalacyjna 2773 Inline do przewodów sztywnych

Przelotowa złączka instalacyjna 2773 Inline do przewodów sztywnych Przelotowa złączka instalacyjna 2773 Inline do przewodów sztywnych

Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi...

Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi – połączyć przewody o przekroju od 0,75 do 4 mm kw. Wystarczy po prostu odizolować końcówkę przewodu i bez użycia jakichkolwiek narzędzi wsunąć ją do złączki – i bezpieczne połączenie gotowe.

ASTAT Sp. z o.o. Modułowe filtry aktywne firmy Schaffner

Modułowe filtry aktywne firmy Schaffner Modułowe filtry aktywne firmy Schaffner

Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej,...

Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej, moc odbiorników czy budowa samej instalacji elektroenergetycznej. Dobór konkretnego rozwiązania powinien opierać się na analizie układu zasilającego zakład, reżimu pracy i zainstalowanych odbiorników. Bardzo ważnym punktem doboru jest wykonanie pomiarów Jakości Energii Elektrycznej i ich prawidłowa...

IGE+XAO Polska Sp. z o.o. Jak projektować schematy elektryczne i jakiego używać oprogramowania wspomagającego

Jak projektować schematy elektryczne i jakiego używać oprogramowania wspomagającego Jak projektować schematy elektryczne i jakiego używać oprogramowania wspomagającego

Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.

Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.

SIBA Polska Sp. z o.o. Bezpieczniki firmy SIBA – zastosowanie w magazynach energii z akumulatorami

Bezpieczniki firmy SIBA – zastosowanie w magazynach energii z akumulatorami Bezpieczniki firmy SIBA – zastosowanie w magazynach energii z akumulatorami

Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów...

Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.

SONEL S.A. Pomiary impedancji pętli zwarcia na farmach fotowoltaicznych

Pomiary impedancji pętli zwarcia na farmach fotowoltaicznych Pomiary impedancji pętli zwarcia na farmach fotowoltaicznych

W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV...

W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV – pierwszy na świecie miernik przeznaczony do pomiarów impedancji pętli zwarcia w sieciach o napięciach dochodzących aż do 900 V AC, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V.

GROMTOR sp. z o.o. Nowoczesne narzędzia do projektowania i realizacji instalacji odgromowych

Nowoczesne narzędzia do projektowania i realizacji instalacji odgromowych Nowoczesne narzędzia do projektowania i realizacji instalacji odgromowych

Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie...

Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie zabezpieczać wszelkiego rodzaju obiekty, projektując i montując instalację odgromową zgodną z obowiązującymi przepisami.

Redakcja news Wiosenna promocja w Elektroklubie! Do wygrania 3-dniowy wyjazd z atrakcjami!

Wiosenna promocja w Elektroklubie! Do wygrania 3-dniowy wyjazd z atrakcjami! Wiosenna promocja w Elektroklubie! Do wygrania 3-dniowy wyjazd z atrakcjami!

Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa...

Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa w nim wiosenna promocja, w której można wygrać supernagrody!

Solfinity sp. z o.o. sp.k. Inwertery hybrydowe: przyszłość zrównoważonej energetyki

Inwertery hybrydowe: przyszłość zrównoważonej energetyki Inwertery hybrydowe: przyszłość zrównoważonej energetyki

Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są...

Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są przyszłością zrównoważonej energetyki.

CSI S.A Komputer PICO-EHL4-SEMI z oszczędnymi procesorami Intel® Celeron® J6412 oraz N6210

Komputer PICO-EHL4-SEMI z oszczędnymi procesorami Intel® Celeron® J6412 oraz N6210 Komputer PICO-EHL4-SEMI z oszczędnymi procesorami Intel® Celeron® J6412 oraz N6210

Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel®...

Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel® Celeron® N6210 o mocy 6,5 W.

Ewimar Sp. z o.o. Nowe ograniczniki przepięć do systemów automatyki i nie tylko

Nowe ograniczniki przepięć do systemów automatyki i nie tylko Nowe ograniczniki przepięć do systemów automatyki i nie tylko

Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.

Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.

Pewny Lokal Świadectwa energetyczne a nowoczesne instalacje elektryczne – jak innowacje technologiczne przekładają się na klasę energetyczną budynków?

Świadectwa energetyczne a nowoczesne instalacje elektryczne – jak innowacje technologiczne przekładają się na klasę energetyczną budynków? Świadectwa energetyczne a nowoczesne instalacje elektryczne – jak innowacje technologiczne przekładają się na klasę energetyczną budynków?

Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych...

Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych optymalizacja zużycia energii staje się priorytetem. Jednym z ważniejszych kroków prowadzących do obniżenia klasy energetycznej budynków jest wprowadzenie świadectwa energetycznego i nowoczesnych instalacji elektrycznych.

Fronius Polska Sp. z o.o. Fronius GEN24

Fronius GEN24 Fronius GEN24

Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius...

Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius GEN24.

Dominik Mamcarz, Ekspert ds. Techniczno-Rozwojowych w Alseva EPC CABLE POOLING: optymalne wykorzystanie zasobów elektrycznych

CABLE POOLING: optymalne wykorzystanie zasobów elektrycznych CABLE POOLING: optymalne wykorzystanie zasobów elektrycznych

Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem...

Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych jest gromadzenie i przesyłanie wyprodukowanej energii elektrycznej. W tym kontekście technologia cable pooling zyskuje na znaczeniu, umożliwiając zoptymalizowane zarządzanie przesyłem energii elektrycznej ze źródeł OZE.

leroymerlin.pl Barwa światła, moc, rodzaj trzonka. Sprawdź, czym kierować się przy zakupie żarówek LED

Barwa światła, moc, rodzaj trzonka. Sprawdź, czym kierować się przy zakupie żarówek LED Barwa światła, moc, rodzaj trzonka. Sprawdź, czym kierować się przy zakupie żarówek LED

Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz,...

Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz, mają różne rozmiary, dzięki czemu można je dopasować do praktycznie każdego rodzaju lamp, są energooszczędne, a to tylko kilka z wielu ich zalet. Na co zwracać uwagę przy zakupie tego rodzaju żarówek i jak dopasować ich parametry do swoich potrzeb?

Bankier.pl Które produkty bankowe przydają się podczas remontu?

Które produkty bankowe przydają się podczas remontu? Które produkty bankowe przydają się podczas remontu?

Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić...

Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić niektóre produkty bankowe. O których z nich mowa? Tego lepiej dowiedzieć się jeszcze przed rozpoczęciem prac budowalnych.

NNV Sp z o.o. Czy fotowoltaika podnosi wartość nieruchomości?

Czy fotowoltaika podnosi wartość nieruchomości? Czy fotowoltaika podnosi wartość nieruchomości?

Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest...

Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest to ekologiczne źródło energii. Montaż paneli fotowoltaicznych na działce lub dachu domu ma jeszcze jedną zaletę – w przypadku sprzedaży nieruchomości podnosi jej wartość.

APATOR SA Apator uruchomił kolejny magazyn energii w sieci niskiego napięcia

Apator uruchomił kolejny magazyn energii w sieci niskiego napięcia Apator uruchomił kolejny magazyn energii w sieci niskiego napięcia

Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego...

Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego producenta dla krajowych Operatorów Sieci Dystrybucji, którzy poszukują skutecznych rozwiązań technicznych do bilansowania sieci oraz redukcji nadmiernych obciążeń w szczytach produkcji energii z odnawialnych źródeł.

F&F Pabianice MeternetPRO – system zdalnego odczytu, rejestracji danych oraz sterowania i powiadamiania

MeternetPRO – system zdalnego odczytu, rejestracji danych oraz sterowania i powiadamiania MeternetPRO – system zdalnego odczytu, rejestracji danych oraz sterowania i powiadamiania

Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa...

Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa wykazują dużą determinację do zmian prowadzących do optymalizacji kosztów, co zapewnić ma im zachowanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej np. z przyjętej strategii przewagi kosztowej.

Finder Polska Sp. z o.o. Automatyka budynkowa – jak żyć wygodniej, lepiej i oszczędniej

Automatyka budynkowa – jak żyć wygodniej, lepiej i oszczędniej Automatyka budynkowa – jak żyć wygodniej, lepiej i oszczędniej

Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni...

Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni z tradycyjnego domu budynku pasywnego. Niewątpliwie jednak należy pamiętać, że elementy automatyki budynkowej są składową pasywnych budowli i nawet zwykłe mieszkanie potrafią uczynić bardziej oszczędnym i ekologicznym.

PHOENIX CONTACT Sp.z o.o. Bezpieczeństwo Twojej inwestycji w PV to również certyfikowane ograniczniki przepięć Phoenix Contact

Bezpieczeństwo Twojej inwestycji w PV to również certyfikowane ograniczniki przepięć Phoenix Contact Bezpieczeństwo Twojej inwestycji w PV to również certyfikowane ograniczniki przepięć Phoenix Contact

Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych....

Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych. Dodatkowo w różnych materiałach marketingowych również można znaleźć nie zawsze pełne informacje na temat wymagań stawianych SPD, co nie pomaga w właściwym doborze odpowiedniego modelu do aplikacji. W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze zagadnienia, które pozwolą dobrać bezpieczne ograniczniki...

PHOENIX CONTACT Sp.z o.o. Modularny system drukujący – Thermomark E series

Modularny system drukujący – Thermomark E series Modularny system drukujący – Thermomark E series

System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym...

System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym cyklu roboczym. Rozwiązanie to umożliwia proste i bardzo wydajne oznaczanie przemysłowe, dzięki czemu efektywność naszej produkcji może wzrosnąć diametralnie.

Brother Polska Drukarki etykiet dla elektryków i elektroinstalatorów Brother

Drukarki etykiet dla elektryków i elektroinstalatorów Brother Drukarki etykiet dla elektryków i elektroinstalatorów Brother

Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch...

Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch E550WVP to przenośne i szybkie urządzenia, które oferują specjalne funkcje do druku najpopularniejszych typów etykiet. Urządzenia pozwalają na szybkie i bezproblemowe drukowanie oznaczeń kabli, przewodów, gniazdek elektrycznych, przełączników oraz paneli krosowniczych.

Grupa Pracuj S.A. W jakich zawodach niezwykle ważna jest odporność na stres?

W jakich zawodach niezwykle ważna jest odporność na stres? W jakich zawodach niezwykle ważna jest odporność na stres?

Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest...

Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest wtedy odporność psychiczna osoby zatrudnionej na danym stanowisku. To cecha, jaką doceni wielu pracodawców. Dowiedzmy się więc, w jakich kategoriach zawodowych jest ona szczególnie istotna i jak może wpłynąć na Twoją karierę!

BayWa r.e. Solar Systems SMA – pełne portfolio dla rynku PV

SMA – pełne portfolio dla rynku PV SMA – pełne portfolio dla rynku PV

Firma SMA istnieje na rynku już od 40 lat. W ofercie producenta znajdują się falowniki do zastosowań domowych, biznesowych, komercyjnych, a także do dużych projektów.

Firma SMA istnieje na rynku już od 40 lat. W ofercie producenta znajdują się falowniki do zastosowań domowych, biznesowych, komercyjnych, a także do dużych projektów.

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Portal Budowlany - Elektro.Info.pl

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.elektro.info.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.elektro.info.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.