Badania jakości energii elektrycznej - wymagania stawiane przyrządom pomiarowym
collage: J.Sawicki
Analiza jakości energii elektrycznej stanowi proces, którego miarą sukcesu nazwać można uzyskanie wyników w prawidłowo wykonanym badaniu oraz poprawnie przeprowadzoną ich interpretację w odniesieniu do założeń odpowiednich norm, np. PN EN 50160 [1] lub przepisów techniczno-prawnych danego państwa.
Zobacz także
dr inż. Zbigniew Skibko, mgr inż. Radosław Wiśniewski - ASTAT Sp. z o.o. Analiza dynamiczna zakłóceń występujących w sieci elektroenergetycznej
Zmieniające się przepisy, normy oraz stosowanie coraz bardziej zaawansowanych technologii w przemyśle wymusza na producentach analizatorów parametrów jakościowych energii elektrycznej wdrażanie coraz to...
Zmieniające się przepisy, normy oraz stosowanie coraz bardziej zaawansowanych technologii w przemyśle wymusza na producentach analizatorów parametrów jakościowych energii elektrycznej wdrażanie coraz to nowszych rozwiązań. Zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie mocy dysponowanej przez Krajowy System Elektroenergetyczny powoduje problemy, z którymi do tej pory operatorzy SEE się nie spotykali. Wzrost liczby odnawialnych źródeł energii przyłączonych do KSEE powoduje problemy z utrzymaniem...
ASTAT Sp. z o.o. Wykonywanie pomiarów w przemyśle i energetyce zawodowej analizatorami przenośnymi PQ-Box
Dobra jakość zasilania charakteryzuje się tym, że napięcie sieciowe faktycznie docierające do odbiorcy odpowiada napięciu sieciowemu obiecanemu przez zakład energetyczny.
Dobra jakość zasilania charakteryzuje się tym, że napięcie sieciowe faktycznie docierające do odbiorcy odpowiada napięciu sieciowemu obiecanemu przez zakład energetyczny.
ASTAT Sp. z o.o. Komunikacja zdalna ze stacjonarnymi analizatorami jakości energii PQI-DA Smart
Coraz częściej podnoszonym tematem w zakresie sieci elektroenergetycznych każdego poziomu napięć oraz instalacji przemysłowych jest jakość energii elektrycznej. Jakość ta określana jest przede wszystkim...
Coraz częściej podnoszonym tematem w zakresie sieci elektroenergetycznych każdego poziomu napięć oraz instalacji przemysłowych jest jakość energii elektrycznej. Jakość ta określana jest przede wszystkim przez dwa dokumenty. Pierwszy to norma PN-EN 50160:2010 Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach elektroenergetycznych. Drugi to Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. 819).
W zakresie jakości dostawy energii elektrycznej do podstawowych aktów prawnych obowiązujących w Polsce zalicza się ustawę Prawo energetyczne [2] oraz posiadające swe umocowanie w tej ustawie Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 4 maja 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego [3]. Efektem końcowym badania oraz analizy powinno być sformułowanie wniosków co do bieżącego stanu jakości energii na podstawie przyjętych kryteriów.
Przedstawienie wyników w formie spójnego i przejrzystego raportu z wykonanego badania stanowi dodatkowy atrybut procesu. Wnioskowanie co do przyczyn stwierdzonego stanu oraz próby rozwiązania problemów związanych z niską jakością energii stanowią odrębną problematykę i nie wchodzą w zakres zagadnień przedstawionych w niniejszym artykule, w którym opisano obecny stan wymagań, jakie stawia się analizatorom jakości energii elektrycznej.
Wybór przyrządu pomiarowego
Dostępne na rynku analizatory jakości energii elektrycznej różnią się pomiędzy sobą ceną, wyposażeniem, cechami metrologicznymi oraz dużym wyborem dodatkowych funkcjonalności, stanowiących udogodnienia dla użytkownika, takich jak:
- możliwość odczytu bieżących informacji pomiarowych na wyświetlaczu analizatora,
- bezprzewodowa łączność z komputerem PC w zakresie małych odległości (do kilku metrów) realizowana poprzez przyłączany do komputera odbiornik radiowy,
- komunikacja za pośrednictwem sieci GSM,
- komunikacja radiowa poprzez sieć Wi-Fi, umożliwiająca zarówno bezpośrednie połączenie komputera z analizatorem, pracę w sieci lokalnej, jak również poprzez Internet,
- programowanie czasu wykonania pomiaru w celu jego automatycznego rozpoczęcia i zakończenia,
- przydzielanie odpowiedniej liczby zasobów pamięci wewnętrznej dla planowanego badania,
- możliwość zapisu danych na wymiennym nośniku pamięci,
- możliwość pracy przy niekorzystnych zewnętrznych warunkach atmosferycznych,
- funkcja antykradzieżowa i inne.
Wymienione powyżej udogodnienia niewątpliwie przyczyniają się do rozszerzenia zakresu zastosowań omawianych przyrządów, jednak podstawowe kryteria, determinujące jego wybór, związane są z celem, jaki przyświeca wykonywanym badaniom. Polska Norma PN EN 61000 4 30 [4] definiuje trzy klasy pomiarowe dla każdego mierzonego parametru:
- klasa A (advanced – zaawansowany) używana w przypadku konieczności przeprowadzenia dokładnych pomiarów, np. dla celów kontraktowych, które wykonywane są podczas rozstrzygania sporów, weryfikacji z postanowieniami norm itp. Poczyniono również w [4] uwagę, że dowolne pomiary parametru przeprowadzone za pomocą dwóch różnych przyrządów spełniających wymagania klasy A i mierzących te same sygnały powinny dać zbieżne wyniki, mieszczące się w określonym przedziale niepewności,
- klasa S (serveys – oceny) używana do zastosowań statystycznych, takich jak analizy lub oceny jakości energii, również z ograniczoną liczbą parametrów. Pomimo że stosuje się te same czasy pomiarów jak w klasie A, wymagania dotyczące przetwarzania danych w klasie S są mniejsze,
- klasa B (basic – podstawowe), określona w celu umożliwienia stosowania wielu istniejących przyrządów o przestarzałej konstrukcji. Możliwym jest usunięcie tej klasy pomiarów z przyszłej edycji normy [4].
Norma [4] podaje również przedziały zmienności wielkości wpływających na wynik pomiaru. Przykładem niech będzie pomiar asymetrii napięcia zasilającego, który może podlegać negatywnemu oddziaływaniu, jeżeli przebieg czasowy tegoż napięcia jest w tym samym czasie zaburzony harmonicznymi. Wynik pomiaru danego parametru powinien być zawarty w określonym przedziale niepewności w sytuacji, gdy pozostałe parametry mieszczą się w przedziałach zmienności opisanych w pkt 6 normy [4]. Poza tym producent sprzętu pomiarowego jest zobowiązany do określenia wielkości, które nie są wyraźnie podane w [4], lecz mogą pogorszyć działanie przyrządu.W normie [4] zdefiniowano następujące parametry jakości energii elektrycznej:
- częstotliwość,
- wartość napięcia zasilającego,
- wahania napięcia,
- zapady i wzrosty napięcia zasilającego,
- przerwy w zasilaniu,
- napięcia przejściowe,
- asymetria napięcia zasilającego,
- harmoniczne napięcia,
- interharmoniczne napięcia,
- napięcia sygnalizacyjne w napięciu zasilającym,
- szybkie zmiany napięcia (RVC – rapid voltage changes),
- pomiar parametrów dla odchyleń w górę i w dół (wyrażona w procentach Udin – deklarowanego napięcia wejściowego).
Dla wymienionych powyżej parametrów zamieszczono w [4] informacje dotyczące wymagań trzech klas pomiarowych A, S, B w zakresie:
- metody wykonania pomiaru,
- niepewności pomiaru w dopuszczalnym zakresie zmian wielkości wejściowej,
- oceny pomiaru,
- szczegółów związanych z procesem agregacji czasowej.
Informacja, że przyrząd pomiarowy spełnia wymogi danej klasy pomiarowej, powinna zawierać również akceptowany zakres deklarowanego napięcia wejściowego – Udin i związaną z nim częstotliwość, konieczne akcesoria lub opcje, które mogą być wymagane, oraz listę parametrów wraz ze sprawdzoną klasą dla każdego parametru.
Przykładem dodatkowego wyposażenia może być zewnętrzny synchronizator, np. odbiornik sygnału atomowego wzorca czasu GPS. Jego zastosowanie umożliwia uzyskanie wymaganej dokładności wewnętrznego zegara czasu rzeczywistego analizatora i tym samym spełnienie warunku dopuszczalnej niepewności RTC (Real Time Clock). Wynosi ona ± 20 ms w całkowitym przedziale czasu pomiaru przy częstotliwości f = 50 Hz oraz ± 16,7 ms dla f = 60 Hz.
Dopuszcza się rozwiązania, w których przyrząd mierzy parametry jakości z zastosowaniem różnych klas pomiarowych, jednak najkorzystniejszą sytuacją jest zastosowanie jednej klasy do wszystkich parametrów.
Na uwagę zasługuje aktualny stan prawny w Polsce, określający użytkowanie analizatorów jakości energii. Przepisem prawa, regulującym między innymi zagadnienia związane z prawną kontrolą metrologiczną przyrządów pomiarowych, jest Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach [5]. W art. 8 rozdziału 3 ustawy [5] znajduje się zapis dotyczący przyrządów pomiarowych, które mogą być stosowane przy pobieraniu opłat, podatków i innych należności budżetowych oraz ustalania opustów, kar umownych, wynagrodzeń i odszkodowań, a także przy pobieraniu i ustalaniu podobnych należności i świadczeń.
Przyrządy tego typu po dokonaniu oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności [6], podlegają prawnej kontroli metrologicznej realizowanej przez:
- zatwierdzenie typu przyrządu pomiarowego na podstawie badania typu – przed wprowadzeniem typu przyrządu pomiarowego do obrotu lub
- legalizację pierwotną albo legalizację jednostkową – przed wprowadzeniem danego egzemplarza przyrządu pomiarowego do obrotu lub użytkowania, a także
- legalizację ponowną – w stosunku do przyrządów pomiarowych wprowadzonych do obrotu lub użytkowania.
Jako warunek objęcia prawną kontrolą metrologiczną, ustawa [5] nakazuje określenie przyrządu pomiarowego w rozporządzeniu wydanym na jej podstawie. Jest nim Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli [7].
Zgodnie z ustaleniami zamieszczonymi w [7], zakres prawnej kontroli metrologicznej może się różnić i jest uzależniony od rodzaju przyrządu, np. dla liczników energii elektrycznej czynnej prądu przemiennego, do stosowania w gospodarstwach domowych, w usługach i handlu oraz w przemyśle drobnym, po wprowadzeniu do obrotu lub użytkowania przewiduje się wyłącznie legalizację ponowną.
W treści rozporządzenia [7] nie występują przyrządy pomiarowe przeznaczone do analizy jakości energii elektrycznej, skutkiem czego nie podlegają one prawnej kontroli metrologicznej. W tym miejscu autor artykułu pragnie zwrócić uwagę na regulacje zawarte w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną [8]. Przewiduje ono, w przypadku niedotrzymania określonych w odrębnych przepisach dopuszczalnych poziomów odchyleń napięcia od napięcia znamionowego, udzielenie odbiorcy odpowiedniej bonifikaty. Rozporządzenie [8] kategoryzuje przypadki wniosków o bonifikaty za niedotrzymanie parametrów jakościowych energii elektrycznej na dwie grupy:
- jeżeli wartość odchylenia napięcia od dopuszczalnych wartości granicznych nie przekracza 10% – odbiorcy przysługuje bonifikata WUT [zł] w okresie doby, w wysokości obliczonej według wzoru:
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
ΔU – wartość odchylenia napięcia od określonych w odrębnych przepisach, dopuszczalnych wartości granicznych odchyleń napięcia od napięcia znamionowego, w [%],
AT – ilość energii elektrycznej dostarczoną odbiorcy w okresie doby (w jednostkach energii),
CT – cenę energii elektrycznej, o której mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy [2], obowiązującą w okresie, w którym nastąpiło odchylenie napięcia od określonych w odrębnych przepisach dopuszczalnych wartości granicznych odchyleń napięcia od napięcia znamionowego (w zł za jednostkę energii),
- jeżeli wartość odchylenia napięcia od dopuszczalnych wartości granicznych przekracza 10% – bonifikatę oblicza się według wzoru:
WUT = AT · CT · brT · tT (wzór 2)
gdzie dodatkowe symbole oznaczają:
brT – wielkość bonifikaty za niedotrzymanie poziomu napięcia w zakresie określonych w odrębnych przepisach dopuszczalnych wartości granicznych odchyleń napięcia od napięcia znamionowego w okresie doby, wynoszącą 10,00 zł/godzinę,
tT – łączny czas niedotrzymania poziomu napięcia w zakresie określonych w odrębnych przepisach dopuszczalnych wartości granicznych odchyleń napięcia od napięcia znamionowego w okresie doby (w godzinach).
W celu określenia rzeczywistej odchyłki napięć, stanowiących podstawę do rozpatrzenia wniosku o bonifikatę z tytułu przekroczenia dopuszczalnych wartości napięć, zachodzi potrzeba wyznaczenia 95% wartości ze zbioru 10-minutowych średnich wartości skutecznych napięć zasilających w przedziale tygodnia. Funkcjonalność tę posiadają, przeznaczone do dokładnych badań dla celów kontraktowych, analizatory jakości energii elektrycznej spełniające wymogi klasy A, określone w normie [4].
Również w przypadku potrzeby rozstrzygnięcia sporów kontraktowych, konieczne może się okazać wykonanie badania jakości energii w zakresie parametrów zdefiniowanych w rozporządzeniu [3], z zastosowaniem analizatora klasy A.
Można więc zauważyć pewną niespójność unormowań w tym zakresie, ustawa [5] nakazuje bowiem objęcie prawną kontrolą metrologiczną przyrządów pomiarowych przeznaczonych do tego typu pomiarów, jednak analizatory jakości energii nie występują w rozporządzeniu [7], skutkiem czego nie są one objęte prawną kontrolą metrologiczną.
Istnieją wskazania co do metod pomiarowych, jakie powinny znaleźć zastosowanie w analizatorach, dokładności pomiarów, agregacji czasowej. Unormowania te zawarte są m.in. w normach PN-EN 61000-4-30 [4] i PN-EN 61000-4-7 [9] oraz PN-EN 61000-4-15 [10]. Norma [4] podaje w załączniku C propozycje w zakresie sprawdzenia implementacji właściwych metod pomiarowych, dotyczących pomiarów i badań:
- zapadów napięcia,
- poprawności wyznaczania wartości skutecznej napięcia w każdym okresie,
- sprawdzenia, czy prawdziwa wartość skuteczna jest uaktualniana co pół okresu,
- sprawdzenia, czy półokresy są synchronizowane niezależnie w każdym kanale pomiarowym,
- określenia poprawności wyznaczenia amplitudy i czasu trwania zapadu w przypadku pomiarów w układach wielofazowych.
Podane informacje stanowią jedynie pewne sugestie co do sposobów potwierdzenia zaimplementowanych w przyrządach metod pomiarowych. Sprawdzenie wszystkich parametrów może się wiązać z koniecznością zastosowania w testach setek przebiegów nieustalonych lub też sprawdzenie zaimplementowanej w urządzeniu metody może wymagać szczegółowej walidacji oprogramowania sprzętowego. Formułuje się również stwierdzenie, że dla pewnych parametrów, w kilku klasach, niektóre dane powinny zostać podane przez producenta.
W konsekwencji, badanie zgodności z tym rodzajem wymagań polega na sprawdzeniu zgodności z opublikowaną specyfikacją techniczną. Norma [4] nie zawiera pełnej listy badań sprawdzających poprawność metod zastosowanych w przyrządach pomiarowych. Zadanie to pozostawia się dla odpowiednich norm wyrobów, których publikację przewiduje w przyszłości.
W kontekście opisanych powyżej braków w unormowaniach z zakresu badań potwierdzających klasy analizatorów jakości energii elektrycznej zrozumieniu ulega fakt braku procedur stanowiących podstawę wzorcowania tego typu przyrządów w pełnym zakresie zaimplementowanych metod pomiarowych. Równocześnie zrozumiałą staje się przyczyna wyłączenia analizatorów jakości energii z grupy przyrządów pomiarowych objętych prawną kontrolą metrologiczną.
Dotychczasową lukę w dziedzinie certyfikacji analizatorów jakości energii stara się wypełnić organizacja Power Standard Lab (dajej w tekście: PSL) [11], oferując wykonanie badań analizatorów jakości energii w celu potwierdzenia zgodności zastosowanych metod pomiarowych z wymaganiami zawartymi w IEC 61000-4-30:2008 [12].
Zgodnie z informacją PSL wydanie certyfikatu często poprzedzone jest wykonaniem pierwszego badania, ujawniającego konieczne do wprowadzenia zmiany w oprogramowaniu sprzętowym.
Następnym krokiem jest dokonanie przez dostawcę przyrządu, wskazanych przez laboratorium modyfikacji. Po pomyślnym zakończeniu wszystkich przewidzianych badań PSL wystawia certyfikat zgodności (rys. 1.), potwierdzający klasę przyrządu pomiarowego dla poszczególnych parametrów.
W niektórych przypadkach jeden certyfikat może zawierać różne klasy pomiarowe dla różnych parametrów.
Należy jednak podkreślić, że PSL kierując się treścią normy [12], informuje o braku akredytacji dla wykonywanych pomiarów. Testy oraz przebiegi sygnałów stosowanych w trakcie badań stanowią opracowania PSL. W dokumencie pokazanym na rys. 2. znaleźć można zapis o posiadanej akredytacji, jednak jak wynika z treści dokumentu, nie jest ona udzielona przez zewnętrzną jednostkę akredytującą, a jedynie przez samo PSL.
Sytuację związaną z certyfikacją opisywanych przyrządów zmieniają, zatwierdzone 25 sierpnia 2014 r. przez Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, normy:
- PN-EN 62586-1:2014-08 Pomiar jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających. Część 1: Przyrządy do pomiaru jakości energii (PQI) [13],
- PN-EN 62586-2:2014-08 Pomiar jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających. Część 2: Badania funkcjonalne oraz wymagania dotyczące niepewności [14].
Pierwsza część opublikowanej normy PN-EN 62586 określa wymagania dotyczące charakterystyki produktu dla instrumentów, których funkcje obejmują pomiary, rejestrację, jak również umożliwiają monitorowanie parametrów jakości energii elektrycznej w systemach zasilania, których metody pomiarowe (klasy A oraz klasy S) są określone w IEC 61000-4-30 [12] i tym samym w [4]. Znaleźć można tu szczegółowe wskazania co do oznaczeń, używanej terminologii, skrótów i symboli. Poza podziałem na przyrządy klasy A oraz klasy S, przedstawiono również podział dotyczący środowiska elektromagnetycznego, posługując się definicjami zaczerpniętymi z IEC 61000-6-5 [15]. Zastosowano określenia:
- środowisko H – występuje m.in. w takich obiektach jak stacje wysokiego napięcia, piece łukowe,
- środowisko G – dla stacji średnich i niskich napięć z wykluczeniem zastosowań przemysłowych,
- pozostałe typy środowisk opisane w PN-EN 62586-1 Pomiar jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających. Przyrządy do pomiaru jakości energii (PQI) - [tab. 4-5].
Dodatkowo funkcjonujące podziały dotyczą przeznaczenia analizatorów. Wymienia się przyrządy przeznaczone do zabudowy stałej oraz przenośne, zarówno do zastosowań wnętrzowych lub na zewnątrz obiektów.
W treści dokumentu - poza wymaganiami środowiskowymi - opisano główne założenia towarzyszące projektowaniu i budowie analizatorów jakości energii, a także zamieszczono informacje dotyczące wykonywania niektórych z testów. Należą do nich m.in. testy bezpieczeństwa, kompatybilności elektromagnetycznej, środowiskowych (klimatycznych) warunków pracy urządzeń oraz mechaniczne.
Norma [13] w dużej mierze odgrywa rolę przewodnika, podając w opisach wymagań odwołania do innych dokumentów zawierających szczegóły procedur testowych, w niektórych przypadkach przedstawia również kryteria, jakie podczas badań należy spełnić. W treści tego dokumentu znajdziemy również uregulowanie istotnej kwestii certyfikacji. Przypomina on o ważnym rozróżnieniu stosowanych terminów, podkreślając, że certyfikat jest dostarczany przez „stronę trzecią” (np. laboratorium wykonujące badania), zaś deklarację składa producent urządzenia. Jako przykład dokumentu stanowiącego podstawę do składania deklaracji i przeprowadzania certyfikacji przedstawia się IEC 62586-2. Powinność określenia zasad ponownej weryfikacji oraz kalibracji urządzeń pomiarowych przypisuje się producentowi przyrządu pomiarowego.
Szczegółowy opis badań funkcjonalnych i wymagań dotyczących niepewności zawarty w [14] przeznaczony jest dla analizatorów jakości energii o zaimplementowanych metodach pomiarowych klas A i S. Stanowi on publikację umożliwiającą przeprowadzenie badań na podstawie precyzyjnie sformułowanych kryteriów. Przedstawione zostały również sygnały testowe przeznaczone do zastosowania podczas badań.
W niektórych przypadkach, jak np. flickera, poleca się przeprowadzenie testu zgodnie z istniejącymi wskazaniami, zawartymi w IEC 61000-4-15, tożsamą z [10].
Nietrudno zauważyć, że w obydwu częściach normy PN-EN 62586 (części 1 i 2) brak odniesienia do klasy B przyrządów pomiarowych. Metody klasy B nie są zalecane w nowych konstrukcjach analizatorów. Klasa ta została określona dla umożliwienia stosowania przyrządów o przestarzałej konstrukcji, w przyszłej edycji [12] można się spodziewać jej braku.
W tym miejscu warto również przywołać pierwsze w Polsce wydarzenie naukowe w dziedzinie badań porównawczych analizatorów jakości energii klasy A, jakie miało miejsce w Krakowie, 23 października 2014 r., pod nazwą „Piknik Jakości Energii”. Organizatorami wydarzenia byli: TAURON Dystrybucja S.A. w Krakowie oraz Katedra Energoelektroniki i Automatyki Systemów Przetwarzania Energii Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie – Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej. Patronat honorowy objął Urząd Regulacji Energetyki.
Do badań zgłoszono 14 typów analizatorów, które poprzez przyłączenie do wspólnego sygnału napięciowego poddano działaniu sygnałów testowych generowanych przez wysokiej klasy generator laboratoryjny. Sygnały te zostały opracowane przez specjalistów AGH oraz TAURON Dystrybucja S.A., kierujących się wymaganiami norm: [4], [13], [14]. Efektem końcowym, zgodnie z zapowiedzią organizatorów, będzie raport podsumowujący wyniki eksperymentu, którego publikację przewiduje się na stronie internetowej wydarzenia: www.piknikjee.pl [16].
Podsumowanie
Obserwując rozwój analizatorów jakości energii zauważyć można tendencje do zachowania na rynku dwóch klas pomiarowych A i S, służących odpowiednio celom kontraktowym i pomiarom statystycznym. Pomimo zastosowania tych samych czasów pomiarów, klasa S cechuje się mniejszymi wymaganiami w zakresie przetwarzania danych. Analizatory o klasie B stanowiące najczęściej przyrządy starszej konstrukcji, charakteryzujące się metodami pomiarowymi oraz czasami agregacji definiowanymi przez producenta, stanowią grupę potencjalnie możliwą do wycofania z kolejnych edycji normy [4].
Dbałość o poprawne wykonanie badań jakości energii powinna przejawiać się w umiejętności doboru właściwej klasy przyrządu pomiarowego, przyłączeniu analizatora w sposób zapewniający uzyskanie miarodajnych wyników. Rozumieć przez to należy np. kolejność faz zapewniającą poprawność wyznaczania asymetrii, odpowiednią konfigurację kanałów napięciowych i prądowych w przypadku pomiarów prądów i mocy.
Ważnym zagadnieniem jest również zapewnienie zastosowania odpowiednich metod pomiarowych i wymaganych poziomów niepewności pomiarowej, co potwierdza certyfikacja przyrządów w zakresie opisanym w artykule.
Jak widać tematyka ta dynamicznie się rozwija, czego przejawem jest opublikowanie norm [13], [14]. W opinii autora otwiera to dalszą drogę do przyjęcia reguł badań analizatorów jakości energii dla niezależnych laboratoriów, potwierdzających klasę przyrządów, a w dalszej perspektywie do umożliwienia wzorcowania w szerokim zakresie wielkości. Działania te w przyszłości mogą przynieść skutek w postaci objęcia tego rodzaju przyrządów prawną kontrolą metrologiczną, co wydaje się postępowaniem nie tylko korzystnym, ale również oczekiwanym.
Literatura:
- PN-EN 5016:2010 Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach elektroenergetycznych
- Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 Nr 54 poz. 348z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 93, poz. 623 z poźn. zm.)
- PN-EN 61000-4-30 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Metody badan i pomiarów. Metody pomiaru jakości energii.
- Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 636 z poźn. zm.)
- Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. 2002 nr 166 poz. 1360 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 . w sprawie przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz.U. 2008 nr 3 poz. 13 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz.U. 2011 nr 189 poz. 1126 z późn. zm.)
- PN-EN 61000-4-7 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Metody badan i pomiarów. Ogólny przewodnik dotyczący pomiarów harmonicznych i interharmonicznych oraz przyrządów pomiarowych, dla sieci zasilających i przyłączonych do nich urządzeń.
- PN-EN 61000-4-15 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Metody badan i pomiarów. Miernik migotania światła. Specyfikacja funkcjonalna i projektowa.
- www.powerstandards.com 2015.02.16
- IEC 61000-4-30:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Metody badan i pomiarów. Metody pomiaru jakości energii.
- PN-EN 62586-1 Pomiar jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających. Przyrządy do pomiaru jakości energii (PQI)
- PN-EN 62586-2 Pomiar jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających. Badania funkcjonalne oraz wymagania dotyczące niepewności
- IEC 61000-6-5 Electromagnetic Compatibility (EMC). Generic standards. Immunity for power station and substation environments.
- www.piknikjee.pl 16.02.2015 r.