Rys. 1. Napięcie (a) i prąd wyładowania świecy zapłonowej (b)
B. Fryśkowski
Podstawowe znaczenie z punktu widzenia działania układów zapłonowych współczesnych pojazdów wyposażonych w silniki o zapłonie iskrowym ma zjawisko kontrolowanego zapłonu za pośrednictwem wyładowania elektrycznego. Zjawisko to, zaobserwowane w XVIII wieku przez Alessandro Voltę, wykorzystywane jest obecnie w silnikach spalinowych zasilanych benzyną i paliwem gazowym (LPG, CNG). Wśród szeregu dokonań w zakresie zastosowania energii elektrycznej na potrzeby zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej należy wymienić osiągnięcia: J. Lenoira, N. Tesli, S. Marcusa czy R. Boscha. W szczególności prace realizowane pod kierunkiem ostatniego z wymienionych konstruktorów dały początek rozwiązaniom technicznym, które z mniejszymi lub większymi zmianami znalazły zastosowanie w budowie układów zapłonowych współczesnych pojazdów [7, 9].
Klasa ograniczenia energii, jest parametrem dotyczącym wyłączników nadmiarowo-prądowych przeznaczonych do stosowania w instalacjach elektrycznych domowych i podobnych. Sposób jej oznaczania oraz badania...
Klasa ograniczenia energii, jest parametrem dotyczącym wyłączników nadmiarowo-prądowych przeznaczonych do stosowania w instalacjach elektrycznych domowych i podobnych. Sposób jej oznaczania oraz badania parametrów związanych z klasą ograniczenia energii (znamionowa zdolność wyłączania prądów zwarciowych), a także parametry, jakie musi spełniać wyłącznik nadmiarowo-prądowy, aby mógł być oznaczony klasą ograniczenia energii, określa norma PN-EN 60898-1.
Większość badań impedancji ciała człowieka przeprowadzonych w różnych okresach i przez różnych badaczy była wykonywana na pomiarowej drodze rażeniowej: ręka–ręka lub ręka–nogi. Uwzględniając zagrożenie...
Większość badań impedancji ciała człowieka przeprowadzonych w różnych okresach i przez różnych badaczy była wykonywana na pomiarowej drodze rażeniowej: ręka–ręka lub ręka–nogi. Uwzględniając zagrożenie dla życia i zdrowia badanych, zwłaszcza w trudnych warunkach środowiskowych, należało opracować takie warunki badań, aby pomiary nie stwarzały ryzyka zagrożenia.
Prowadzenie ruchu nowoczesnego podziemnego zakładu górniczego nie jest możliwe bez wykorzystania energii elektrycznej. Proces wydobywania kopalin powiązany jest nie tylko z zapewnieniem ciągłości dostaw...
Prowadzenie ruchu nowoczesnego podziemnego zakładu górniczego nie jest możliwe bez wykorzystania energii elektrycznej. Proces wydobywania kopalin powiązany jest nie tylko z zapewnieniem ciągłości dostaw energii, ale także z koniecznością zagwarantowania bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń górniczych, zgodnie z DTR i instrukcjami eksploatacji.
Streszczenie
Jednym z najważniejszych układów elektrycznych silników spalinowych o zapłonie iskrowym jest układ zapłonowy odpowiedzialny za doprowadzenie do wyładowania iskrowego między elektrodami świecy zapłonowej pod wpływem wysokiego napięcia i za zapłon mieszanki paliwowo-powietrznej. Wartość chwilowa tego napięcia jest niebezpieczna dla człowieka, ponieważ może osiągnąć poziom kilkunastu lub kilkudziesięciu kilowoltów. Celem artykułu jest analiza przyczyn mogących prowadzić do porażenia prądem elektrycznym, głównie podczas prowadzonych prac serwisowych silników spalinowych o zapłonie iskrowym. Zaproponowano i opisano również sposoby postępowania i zasady mające na celu ograniczenie ryzyka porażenia prądem podczas badań i diagnostyki układów zapłonowych.
Abstract
Some problems of electric shock prevention in automotive ignition circuits investigation and diagnostics
Ignition circuit is one of the most important electrical circuits of a spark – ignition combustion engine. It is responsible for high – voltage electric discharge between spark plug electrodes to burn air – fuel mixture. Instantaneous value of the high voltage is dangerous because it may reach several dozen kilovolts. The aim of the paper is the electrocution danger evaluation, mainly at combustion engines’ service. Some tips to reduce risk of electrical shock during investigation and diagnostic procedures are proposed and discussed.
Jedno z podstawowych kryteriów podziału układów odpowiedzialnych za zapłon mieszanki określa sposób gromadzenia energii koniecznej do zainicjowania wyładowania elektrycznego. Wymienić tu należy dwie podstawowe grupy – układy z gromadzeniem energii w pojemności oraz, częściej spotykane, układy gromadzące i przetwarzające energię dzięki zastosowaniu cewki zapłonowej. Szczegóły techniczne dotyczące budowy, działania, a także zagadnienia diagnostyki wspomnianych wyżej układów zapłonowych zaliczanych do obydwu grup zostały opisane w szeregu publikacji [1, 4, 8, 12]. Z tego względu ich dokładna charakterystyka uwzględniająca zakres zastosowania, wady i zalety zostanie pominięta, podobnie jak procedury diagnostyczne, które nie będą stanowić głównego przedmiotu artykułu.
Większość współcześnie eksploatowanych samochodów osobowych i motocykli wyposażona jest w czterosuwowe lub dwusuwowe silniki spalinowe o zapłonie iskrowym. Jak ogólnie wiadomo, zapłon mieszanki paliwowo-powietrznej w tego rodzaju jednostkach napędowych następuje dzięki wyładowaniu iskrowemu zachodzącemu między elektrodami świecy zapłonowej pod wpływem wysokiego napięcia. Wywołanie zapłonu możliwe jest w wyniku przetworzenia energii elektrycznej dostarczanej wstępnie do układu zapłonowego pod niskim napięciem (uzwojenie pierwotne cewki zapłonowej). Biorąc pod uwagę wysokie napięcie wtórne cewki działającej jak transformator lub autotransformator należy pamiętać o istnieniu szeregu zagrożeń związanych z niedoskonałością i możliwymi usterkami układu zapłonowego. Aby zapłon mieszanki mógł nastąpić w różnych warunkach pracy silnika, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa użytkownikowi pojazdu, w ciągu szeregu lat konstrukcja układów zapłonowych silników spalinowych była stopniowo ulepszana. Znaczące usprawnienie działania układu zapłonowego dało wprowadzenie elektronicznych sterowników zapłonu w miejsce rozwiązań opartych na przerywaczu mechanicznym. Dzięki elektronice czas włączenia uzwojenia pierwotnego cewki zapłonowej oraz moment pojawienia się wyładowania iskrowego między elektrodami świecy zapłonowej mogą być precyzyjnie kontrolowane.
W najczęściej stosowanych układach zapłonowych wysokie napięcie pojawiające się na zaciskach uzwojenia wtórnego cewki przekazywane jest na świece dzięki przewodom zapłonowym, których budowa oraz umiejscowienie zależą od wyboru jednego z kilku możliwych rozwiązań branych pod uwagę przez projektantów. Tak więc w obrębie układu zapłonowego, stanowiącego jeden z obwodów wchodzących w skład instalacji elektrycznej pojazdu, obecne jest w kilku miejscach napięcie wielokrotnie przekraczające znamionową wartość 12 V. Napięcie to może stanowić przyczynę porażenia prądem elektrycznym.
Obecnie z coraz większym zainteresowaniem śledzone są nowości na temat samochodów z napędem elektrycznym, w których problem konieczności generowania wysokiego napięcia w układzie zapłonowym na potrzeby zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej nie występuje. Napięcie znamionowe silnika elektrycznego takiego pojazdu jest wprawdzie również niebezpieczne, jednak w zdecydowanej większości przypadków kształtuje się ono na poziomie poniżej 1 kV. Wiele czynników wskazuje jednak na to, że pojazdy z silnikami spalinowymi o zapłonie iskrowym jeszcze przez długi czas stanowić będą podstawowy ogólnodostępny środek transportu. Ponadto spalinowe jednostki napędowe coraz częściej spotykanych samochodów hybrydowych to w większości również silniki o zapłonie iskrowym, wyposażone w układ zapłonowy wysokiego napięcia. Interesującą perspektywę stanowią wciąż doskonalone niskonapięciowe układy zapłonowe wykorzystujące laser [8, 16], jednak w obecnej chwili, pomimo trwających już wiele lat prac, nie są one jeszcze powszechnie stosowane w silnikach seryjnie produkowanych pojazdów. Biorąc pod uwagę popularność i szerokie zastosowanie silników o zapłonie iskrowym warto więc bliżej przeanalizować zagadnienia bezpieczeństwa w zakresie obsługi, badań i napraw układów odpowiedzialnych za zapłon mieszanki paliwowo-powietrznej, szczególnie w odniesieniu do podzespołów mogących pracować pod wysokim napięciem.
Potencjalne zagrożenia ze strony układu zapłonowego
Pomimo zróżnicowanej budowy, układy zapłonowe współczesnych pojazdów mają jedną cechę wspólną – wywołanie wyładowania elektrycznego między elektrodami świecy zapłonowej wymaga wysokiego napięcia. Napięcie to, bez względu na uwarunkowania środowiskowe, znacząco przekracza wartości bezpieczne dla człowieka, zawarte w ogólnie dostępnych przepisach i normach. Zarówno w literaturze polskiej, jak i zagranicznej zagadnieniom ochrony przeciwporażeniowej w układach zapłonowych pojazdów poświęcono do tej pory wyjątkowo mało miejsca. W przypadku pojazdów z napędem elektrycznym dostępny jest szereg dokumentów normalizacyjnych mających na celu zwrócenie uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom zajmującym się prowadzeniem badań i czynnościami serwisowymi w tym zakresie [2, 5, 6]. W cytowanych publikacjach mowa jest jednak o napięciach nieprzekraczających 1 kV (prąd zmienny) oraz 1,5 kV prądu stałego. Ze względu na szerszy dostęp do urządzeń zasilanych prądem przemiennym oraz bardziej dotkliwe skutki oddziaływania na system nerwowy w porównaniu z prądem stałym lub impulsowym, autorzy wielu dostępnych publikacji na temat ochrony przeciwporażeniowej ograniczają analizę do przypadków porażeń prądem o częstotliwości 50 Hz lub 60 Hz [14]. Biorąc pod uwagę wykonywanie prac pod napięciem zarówno poniżej, jak i powyżej 1 kV, znane i dostępne są opracowania na temat ochrony przeciwporażeniowej w zakresie pomiarów oraz eksploatacji sieci i urządzeń elektrycznych. Jako całkowicie odpowiadające specyfice układów zapłonowych trudno jednak uznać wytyczne zawarte w normach [10, 11] czy rozporządzeniu [13]. Pomimo że w obu wypadkach rozważany jest poziom napięcia rzędu kilkunastu lub kilkudziesięciu kilowoltów, nie można postawić znaku równości między układami zapłonowymi pojazdów i urządzeniami elektroenergetycznymi. Istotnych różnic jest bowiem wiele. Inna jest częstość wykonywania prac naprawczych, jak również skala i ryzyko zagrożeń.
Uwzględniając opisane na wstępie niektóre cechy samochodowych układów zapłonowych zastanawiającym wydaje się fakt niewielkiej liczby opracowań odnoszących się do zagrożeń porażeniem elektrycznym w warunkach prowadzenia prac naprawczych pojazdów samochodowych. Autorzy kilku publikacji z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy sygnalizują wprawdzie problem występowania wysokiego napięcia w układach zapłonowych, mogącego wywołać porażenie, jednak kwestie identyfikacji zagrożenia i ochrony przed skutkami porażeń opisywane są skrótowo i bardzo ogólnie [15, 17]. Nie są również znane wyniki badań na temat występowania porażeń wywołanych przez elementy układu zapłonowego podczas prac prowadzonych w jednostkach zajmujących się naprawą pojazdów. Biorąc pod uwagę dużą liczbę naprawianych samochodów i motocykli, szczególnie starszych, w których występują nieosłonięte przewody wysokiego napięcia, zagadnienie zagrożenia porażeniem wymaga głębszej analizy z punktu widzenia przyczyn występowania i skutków wywoływanych przez wysokie napięcie wyjściowe cewki zapłonowej. Dostępność przewodów wysokiego napięcia może bowiem stwarzać zagrożenie również podczas prowadzenia innego rodzaju prac, niemających nic wspólnego z diagnostyką układu zapłonowego. Na duże ryzyko narażone są szczególnie osoby korzystające z rozruszników serca. W grę wchodzą tu nie tylko konsekwencje potencjalnego porażenia, lecz również obecność zakłóceń radioelektrycznych w bliskim sąsiedztwie cewek, świec i przewodów zapłonowych. Należy ponadto uwzględnić fakt występowania szeregu innego rodzaju niebezpieczeństw związanych z nieprawidłowym działaniem obwodu zapłonowego. Chodzi tu między innymi o niekontrolowane wyładowania elektryczne w punktach przed świecą zapłonową oraz występowanie przepięć zagrażających układom elektronicznym pojazdu. Użytkowane obecnie silniki spalinowe zasilane są często paliwem gazowym LPG, które w przypadku nieszczelnej instalacji może wydostać się na zewnątrz. Obecność niepożądanych wyładowań iskrowych poza wewnętrzną przestrzenią cylindra stwarza więc dodatkowe ryzyko wybuchu i zagrożenia pożarowego.
Rozpatrując problem możliwości porażenia ze strony układu zapłonowego w pierwszym rzędzie należy ocenić rodzaj i poziom napięcia dotykowego oraz przeanalizować różne warianty drogi prądu rażenia. Kilka możliwych sytuacji zostanie przedstawionych w kolejnych częściach artykułu. Uwzględnione będą przypadki kontaktu z czynnymi częściami obwodu oraz częściami przewodzącymi dostępnymi. Poruszona zostanie również kwestia wpływu obciążenia układu zapłonowego na wartość napięcia rażenia.
Niebezpieczeństwo porażenia ze strony obciążonego układu zapłonowego
W artykule układ zapłonowy pojazdu, w którym zaciski uzwojenia wtórnego cewki zapłonowej połączone są z jedną lub większą liczbą odbiorników, tworząc obwód elektryczny zamknięty, określany będzie jako pracujący pod obciążeniem. Odbiornik stanowi w tym przypadku świeca zapłonowa z elektrodą środkową połączoną z zaciskiem uzwojenia wtórnego cewki. Elektroda zewnętrzna świecy podłączona jest do masy pojazdu. Napięcie wtórne cewki zapłonowej, dzięki któremu możliwe jest wyładowanie między elektrodami świecy, ma charakter impulsów generowanych okresowo. Napięcie, natężenie i częstotliwość prądu w obwodzie wtórnym cewki zapłonowej stanowią więc podstawowe parametry, którym warto poświęcić więcej uwagi analizując możliwość wystąpienia porażenia i jego skutki. Na rysunku 1a i 1b przedstawiono otrzymany przy pracującym silniku fragment oscylogramu ilustrującego przebieg zmian napięcia na świecy zapłonowej i prądu wyładowania międzyelektrodowego.
Dokonując analizy przebiegu wysokiego napięcia zrysunku 1aprzyjmuje się z reguły założenia dotyczące sprawnego funkcjonowania obwodu oraz teoretycznie nieskończenie dużego oporu między elektrodami świecy zapłonowej przed zaistnieniem wyładowania. Drugi z wymienionych warunków jest z dobrym przybliżeniem spełniony dopiero po osiągnięciu przez stożek izolatora wystarczająco wysokiej temperatury (proces samooczyszczenia świecy zachodzi powyżej około 450°C). Obserwując napięcie w czasie trwania wyładowania elektrycznego na świecy można wyodrębnić kilka faz. Początkowo, pomimo pojawienia się wysokiego napięcia na zaciskach uzwojenia wtórnego cewki zapłonowej, obwód stanowiący jej obciążenie pozostaje otwarty ze względu na obecność szczeliny międzyelektrodowej świecy. Wysokie napięcie wtórne przyczynia się do jonizacji przestrzeni międzyelektrodowej, dzięki czemu w sąsiedztwie elektrod gromadzi się coraz więcej nośników ładunku. Napięcie indukowane uzwojenia wtórnego E2 cewki zapłonowej wyraża następująca zależność [12]:
Wzór 1
gdzie i oraz L oznaczają wartości zastępcze odpowiednio prądu i indukcyjności, a C i z – odpowiednio pojemność i liczbę zwojów po stronie pierwotnej (indeks 1) i wtórnej (indeks 2).
Pod wpływem wysokiego napięcia dochodzi najpierw do wyładowania iskrowego w ramach tak zwanej fazy pojemnościowej (rys. 1a, część A). Czas trwania tej fazy z reguły nie przekracza kilku mikrosekund. Napięcie obecne między elektrodami świecy zapłonowej jest tym wyższe, im większa jest szerokość jej szczeliny międzyelektrodowej. W zależności od budowy cewki zapłonowej i jej obciążenia może ono osiągać w niektórych układach wartość przekraczającą 40 kV.
Po przebiciu przestrzeni międzyelektrodowej obserwowane są niewielkie oscylacje wynikające z obecności indukcyjności i pojemności po stronie wtórnej. Moment ten jest istotny z punktu widzenia diagnostyki układów zapłonowych, gdyż pozwala dokonać identyfikacji ewentualnej obecności nadmiernego oporu szeregowego po stronie wtórnej cewki. Jedną z przyczyn zwiększenia tego oporu może być zbyt duża szerokość szczeliny międzyelektrodowej świecy. Inną – nieprawidłowo dobrana świeca zapłonowa lub problemy dotyczące przewodów łączących ją z cewką. Pojawienie się zjonizowanego gazu zmniejsza opór między elektrodami prowadząc dalej do powstania łuku elektrycznego (tzw. faza indukcyjna – rys. 1a, część B). Ze względu na obniżoną rezystancję w przestrzeni międzyelektrodowej oraz niższe napięcie konieczne do podtrzymania łuku elektrycznego, fazę tę charakteryzuje w przybliżeniu stała różnica potencjałów na poziomie około 1 kV w czasie nieprzekraczającym z reguły kilkuset mikrosekund. W trakcie trwania wyładowania energia zgromadzona wstępnie dzięki cewce ulega rozproszeniu. Jeżeli jej poziom nie wystarcza już do podtrzymania łuku elektrycznego, przepływ prądu świecy zaczyna zanikać. Brak przewodzenia między elektrodami oznacza powrót do pojemnościowego charakteru obciążenia, jakie stanowi świeca. Pozostała niewielka część zgromadzonej wstępnie energii tracona jest więc w obwodzie złożonym z równolegle połączonej pojemności i indukcyjności oraz z rezystancji uzwojenia wtórnego cewki. Pojawiają się tłumione oscylacje (rys. 1a, część C). Początkowa amplituda tych drgań kształtuje się na poziomie rzędu kilkuset woltów. Zanik oscylacji lub ich brak pod koniec fazy indukcyjnej oznacza całkowite rozproszenie energii cewki.
Chwilowa wartość natężenia prądu wyładowania zależy od sumarycznej rezystancji obwodu obciążenia cewki zapłonowej. Zbyt niski opór skutkuje początkową wartością chwilową prądu świecy sięgającą nawet 100 A i pojawieniem się odczuwalnych zakłóceń radioelektrycznych [12]. W układach zapłonowych pojazdów w celu ograniczenia wpływu tych zakłóceń stosuje się zarówno przewody wysokiego napięcia, jak i świece o zwiększonym oporze. Rozwiązania starszego typu cechowała często obecność dodatkowego rezystora w palcu rozdzielacza. Przepływ prądu wyładowania ma miejsce w obu fazach – pojemnościowej i indukcyjnej. W układach zapłonowych współcześnie użytkowanych pojazdów szczytowa wartość natężenia prądu wtórnego cewki zapłonowej kształtuje się na poziomie od kilkudziesięciu do kilkuset miliamperów (rys. 1b).
Biorąc pod uwagę fakt, że ze wzrostem częstotliwości napięcia rażenia rośnie natężenie prądu wywołującego podobne skutki patologiczne jak prąd o częstotliwości przemysłowej [3], warto bliżej przeanalizować kwestię zakresu zmian częstotliwości prądu impulsowego w odniesieniu do układów zapłonowych. Częstotliwość impulsów zapłonowych zależy w pierwszym rzędzie od prędkości obrotowej silnika. W ogólnym przypadku częstotliwość f tych impulsów (wyrażoną w hercach) dla dowolnego silnika spalinowego o zapłonie iskrowym można wyznaczyć na podstawie następującej zależności:
Wzór 2
gdzie:
n – prędkość obrotowa silnika w obrotach na minutę,
z – liczba cylindrów,
a – liczba suwów,
l – liczba cewek zapłonowych.
Zakładając przedział zmian prędkości obrotowej w granicach od około 700 obr./min (bieg jałowy) do 7000 obr./min dla typowego czterocylindrowego silnika czterosuwowego z pojedynczą cewką częstotliwość tych impulsów na dowolnej świecy waha się w granicach od około 6 do 56 Hz. Poruszając problem częstotliwości impulsów wysokiego napięcia należy nawiązać do budowy układu zapłonowego. W starszych rozwiązaniach, z rozdzielaczem mechanicznym, w przewodach łączących zaciski kopułki impuls zapłonowy pojawiał się raz na dwa obroty wału korbowego silnika. Wałek aparatu zapłonowego obracał się bowiem dwa razy wolniej dzięki dodatkowej przekładni. Z kolei w przewodzie łączącym cewkę zapłonową z rozdzielaczem częstotliwość impulsów jest większa proporcjonalnie do liczby cylindrów. W układach bezrozdzielaczowych, z podwójną cewką zapłonową, do wyładowania iskrowego na świecy dochodzi częściej – raz na obrót wału korbowego silnika. Odpowiada to zakresowi częstotliwości impulsów od około 12 do 112 Hz. Do zapłonu mieszanki przyczynia się jednak co druga iskra, ponieważ połowa wyładowań występuje pod koniec suwu sprężania, a druga połowa – podczas trwania suwu wydechu. Tak więc częstotliwość impulsów zapłonowych w przewodzie łączącym daną świecę z uzwojeniem wtórnym cewki odpowiada prędkości obrotowej silnika, niemniej jednak impulsy doprowadzające do zapłonu różnią się od przypadających na suw wydechu głównie pod względem maksymalnej wartości napięcia w fazie pojemnościowej i na początku fazy indukcyjnej. Wynika to ze znacznie wyższego ciśnienia panującego w komorze spalania podczas suwu sprężania. Ze względu na obecność tego ciśnienia wartość napięcia koniecznego do zainicjowania wyładowania w przestrzeni międzyelektrodowej świecy wzrasta.
W nowoczesnych rozwiązaniach z indywidualnymi cewkami zapłonowymi (tak zwanymi palcowymi lub ołówkowymi) dostęp do przewodu łączącego cewkę ze świecą jest utrudniony, co z jednej strony ogranicza ryzyko porażenia. Dla użytkownika pojazdu jest to rozwiązanie korzystne, ponieważ nie jest on narażony na bezpośredni kontakt z elementami układu zapłonowego mogącymi być pod napięciem. Z drugiej jednak strony uzyskanie dostępu do zacisku świecy i połączenie galwaniczne sondy podczas wykonywania niektórych czynności diagnostycznych jest konieczne. Powinno być ono realizowane za pomocą specjalizowanych, dobrze izolowanych elementów łączących z zachowaniem szczególnej ostrożności, ponieważ maksymalna wartość napięcia wtórnego tego typu cewek może niekiedy przekraczać 30 kV. Iskra na każdej świecy w tego rodzaju układach pojawia się jedynie pod koniec suwu sprężania, czyli w momencie, gdy ma nastąpić zapłon mieszanki.
Literatura
R. Bosch, Sterowanie silników o zapłonie iskrowym. Zasada działania. Podzespoły, WKiŁ, Warszawa 2008.
Electric road vehicles. Safety specifications. Part 2: Vehicle operational safety means and protection against failures, 2008.
S. Gierlotka, Porażenia prądem elektrycznym o częstotliwościach wyższych niż częstotliwość przemysłowa, „Napędy i Sterowanie”, 5/2011, s. 84–87.
A. Herner, H. J. Riehl, Elektrotechnika i elektronika w pojazdach samochodowych, WKiŁ, Warszawa 2010.
ISO 23273-3:2006 Fuel cell road vehicles. Safety specifications. Part 3: Protection of persons against electric shock.
ISO 6469-3:2011 Electrically propelled road vehicles. Safety specifications. Part 3: Protection of persons against electric shock.
Journal of Bosch History, Supplement 1 and 2, Robert Bosch GmbH, 2012.
P. Karkoszka, Samochodowe niekonwencjonalne systemy zapłonowe, WKiŁ, Warszawa 1988.
Magazin zur Bosch – Geschichte, Robert Bosch GmbH, 2013
PN-EN 60204-11:2003/AC:2011 Bezpieczeństwo maszyn. Wyposażenie elektryczne maszyn. Część 11: Wymagania dotyczące wyposażenia WN na napięcia wyższe niż 1000 V prądu przemiennego lub 1500 V prądu stałego i nieprzekraczające 36 kV.
Z. Pomykalski, Elektrotechnika Samochodów, WKiŁ, Warszawa 1978.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (DzU 2013 nr 0, poz. 492).
K. O. Smith, J. M. Madden, Electrical safety and the law, Oxford: Blackwell Science, 2002.
Trade of Motor Mechanic, Basic Ignition Systems, FÁS Learning Innovation Unit, Foras Áiseanna Saothair, Dublin, 2007.
M. Weinrotter, Laser Ignition of Internal Combustion Engines, praca doktorska, GRIN Verlag, 2011.
B. Żółtowski, H. Tylicki, Osprzęt elektryczny pojazdów mechanicznych, Wydawnictwa Uczelniane Akademii Techniczno-Rolniczej, Bydgoszcz 1999.
W obiegowej opinii mniej doświadczonych użytkowników pojazdów instalacja elektryczna samochodów wyposażonych w silnik spalinowy zasilany benzyną nie może stanowić źródła zagrożenia porażeniem elektrycznym...
W obiegowej opinii mniej doświadczonych użytkowników pojazdów instalacja elektryczna samochodów wyposażonych w silnik spalinowy zasilany benzyną nie może stanowić źródła zagrożenia porażeniem elektrycznym ze względu na niską wartość znamionową stałego napięcia źródła zasilania wynoszącą 12 V.
W drugiej części artykułu publikowanego w nr. 9/2013 skupimy się na zasadach projektowania ochrony przeciwporażeniowej oraz jej ocenie w istniejących układach zasilania awaryjnego.
W drugiej części artykułu publikowanego w nr. 9/2013 skupimy się na zasadach projektowania ochrony przeciwporażeniowej oraz jej ocenie w istniejących układach zasilania awaryjnego.
Jedną z metod wykrywania pożaru jest stosowanie czujników dymu lub ognia. Odcięcie dopływu energii elektrycznej po wykryciu zagrożenia przez czujnik wymaga zastosowania specjalnego systemu, przeznaczonego...
Jedną z metod wykrywania pożaru jest stosowanie czujników dymu lub ognia. Odcięcie dopływu energii elektrycznej po wykryciu zagrożenia przez czujnik wymaga zastosowania specjalnego systemu, przeznaczonego do tego celu. Oprócz samych czujników, w skład takiego systemu musi wchodzić centralka sterująca znajdującym się w rozdzielnicy wyłącznikiem z cewką wybijakową lub zanikową, a także medium służące do komunikacji pomiędzy elementami systemu. Komunikacja ta realizowana jest za pomocą dedykowanego...
Wyłączniki różnicowoprądowe z wbudowanym zabezpieczeniem nadprądowym (RCBO – ang. residual current operated circuit-breakers with integral overcurrent protection) mają zdolność wyłączania porównywalną...
Wyłączniki różnicowoprądowe z wbudowanym zabezpieczeniem nadprądowym (RCBO – ang. residual current operated circuit-breakers with integral overcurrent protection) mają zdolność wyłączania porównywalną z wyłącznikami nadprądowymi. Producent podaje informację o prądzie znamionowym zwarciowym umownym, np. 6 kA lub 10 kA, do którego nie jest wymagane dobezpieczenie [3, 5, 7]. Wyłączniki różnicowoprądowe bez wbudowanego zabezpieczenia nadprądowego (RCCB – ang. residual current operated circuit-breakers...
Wielokrotnie zachodzi konieczność projektowania układów zasilania o zwiększonej pewności dostaw energii elektrycznej. Nie zawsze druga linia elektroenergetyczna doprowadzona do obiektu budowlanego spełnia...
Wielokrotnie zachodzi konieczność projektowania układów zasilania o zwiększonej pewności dostaw energii elektrycznej. Nie zawsze druga linia elektroenergetyczna doprowadzona do obiektu budowlanego spełnia oczekiwania odbiorcy. Często zachodzi potrzeba instalowania źródła zasilania awaryjnego, którym jest zespół prądotwórczy oraz zasilacza UPS. Obydwa te źródła wymagają odmiennego podejścia przy doborze ich mocy oraz innego sposobu projektowania i oceny ochrony przeciwporażeniowej w stosunku do systemu...
Praca w obecności urządzeń i instalacji elektroenergetycznych może być przyczyną niebezpiecznych dla człowieka skutków związanych z działaniem na niego prądu. W artykule przeanalizowano wypadki przy pracy...
Praca w obecności urządzeń i instalacji elektroenergetycznych może być przyczyną niebezpiecznych dla człowieka skutków związanych z działaniem na niego prądu. W artykule przeanalizowano wypadki przy pracy będące odchyleniem od stanu normalnego związane z elektrycznością (np. uszkodzenia wyposażenia prowadzące do kontaktu bezpośredniego lub pośredniego) w latach 2005–2012.
Klasa ograniczenia energii, jest parametrem dotyczącym wyłączników nadmiarowo-prądowych przeznaczonych do stosowania w instalacjach elektrycznych domowych i podobnych. Sposób jej oznaczania oraz badania...
Klasa ograniczenia energii, jest parametrem dotyczącym wyłączników nadmiarowo-prądowych przeznaczonych do stosowania w instalacjach elektrycznych domowych i podobnych. Sposób jej oznaczania oraz badania parametrów związanych z klasą ograniczenia energii (znamionowa zdolność wyłączania prądów zwarciowych), a także parametry, jakie musi spełniać wyłącznik nadmiarowo-prądowy, aby mógł być oznaczony klasą ograniczenia energii, określa norma PN-EN 60898-1.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.) [5] §187 ust....
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.) [5] §187 ust. 3 stanowi, że: „Przewody i kable elektryczne oraz światłowodowe wraz z ich zamocowaniami, zwane zespołami kablowymi, stosowane w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, powinny zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas...
W normie PN-IEC (HD) 60364 przyjęto zasadę, że ogólne postanowienia normy dotyczą normalnych warunków środowiskowych i rozwiązań instalacji elektrycznych, natomiast w warunkach środowiskowych stwarzających...
W normie PN-IEC (HD) 60364 przyjęto zasadę, że ogólne postanowienia normy dotyczą normalnych warunków środowiskowych i rozwiązań instalacji elektrycznych, natomiast w warunkach środowiskowych stwarzających zwiększone zagrożenie wprowadza się odpowiednie obostrzenia i stosuje specjalne rozwiązania instalacji elektrycznych.
Powszechność stosowania wyłączników różnicowoprądowych w instalacjach elektrycznych często powoduje przypisywanie im również funkcji rozłącznika. Takie podejście jest niewłaściwe. W artykule zostanie wyjaśniony...
Powszechność stosowania wyłączników różnicowoprądowych w instalacjach elektrycznych często powoduje przypisywanie im również funkcji rozłącznika. Takie podejście jest niewłaściwe. W artykule zostanie wyjaśniony problem budowy tych aparatów oraz ich przeznaczenia.
Statystyki pożarów powstających w Polsce, prowadzone przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej, wykazują, że liczba pożarów jest bardzo wysoka. Ich przyczynami są zła wentylacja, nieostrożność użytkowników,...
Statystyki pożarów powstających w Polsce, prowadzone przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej, wykazują, że liczba pożarów jest bardzo wysoka. Ich przyczynami są zła wentylacja, nieostrożność użytkowników, zaniedbania w zakresie bezpieczeństwa eksploatacji urządzeń technicznych itp. Duża liczba pożarów powstających na terenie Polski jest spowodowana niesprawnymi urządzeniami elektrycznymi lub niesprawną instalacją elektryczną. Jedną z przyczyn tych pożarów jest niepoprawnie zaprojektowana...
Wyłącznik różnicowoprądowy definiowany jest również jako łącznik zabezpieczeniowy przystosowany do pracy długotrwałej w stanie zamkniętym, przeznaczony do załączania, przewodzenia i wyłączania prądów w...
Wyłącznik różnicowoprądowy definiowany jest również jako łącznik zabezpieczeniowy przystosowany do pracy długotrwałej w stanie zamkniętym, przeznaczony do załączania, przewodzenia i wyłączania prądów w normalnych warunkach pracy i powodujący otwarcie zestyków, gdy prąd różnicowy osiągnie określoną wartość.
Zestawienie norm zawiera wybrane Polskie Normy dotyczące ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej oraz ochrony przeciwporażeniowej, które zostały ogłoszone przez Polski Komitet Normalizacyjny oraz na...
Zestawienie norm zawiera wybrane Polskie Normy dotyczące ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej oraz ochrony przeciwporażeniowej, które zostały ogłoszone przez Polski Komitet Normalizacyjny oraz na podstawie informacji normalizacyjnych zamieszczonych w wersji elektronicznej miesięcznika „Wiadomości PKN – Normalizacja”.
Oceny zagrożenia wybuchem w zakładzie dokonuje inwestor, projektant lub użytkownik decydujący o procesie technologicznym. Obejmuje ona wskazanie miejsc, pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych, w których...
Oceny zagrożenia wybuchem w zakładzie dokonuje inwestor, projektant lub użytkownik decydujący o procesie technologicznym. Obejmuje ona wskazanie miejsc, pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych, w których mogą tworzyć się mieszaniny wybuchowe, oraz wskazanie źródeł ewentualnego zainicjowania wybuchu.
W Polsce wiele osób bagatelizuje wymagania norm i przepisów, uważając siebie za znawców w zakresie instalacji elektrycznych mimo całkowitego braku wiedzy w tym zakresie. Nasi czytelnicy nadsyłają informacje...
W Polsce wiele osób bagatelizuje wymagania norm i przepisów, uważając siebie za znawców w zakresie instalacji elektrycznych mimo całkowitego braku wiedzy w tym zakresie. Nasi czytelnicy nadsyłają informacje o różnych nieprawidłowych sytuacjach, z jakimi spotykają się w swojej praktyce. Tym razem przedstawimy dwa przypadki nieprzemyślanych działań, których skutki okazały się tragiczne.
Zwarcie – to nieprzewidziane, w danych warunkach eksploatacyjnych, połączenie bezpośrednie lub przez stosunkowo małą impedancję, punktów systemu elektroenergetycznego o różnych potencjałach bądź jednego...
Zwarcie – to nieprzewidziane, w danych warunkach eksploatacyjnych, połączenie bezpośrednie lub przez stosunkowo małą impedancję, punktów systemu elektroenergetycznego o różnych potencjałach bądź jednego lub większej liczby takich punktów z ziemią.
Pomieszczenia wyposażone w wannę lub prysznic (łazienki) zaliczane są do pomieszczeń specjalnych, szczególnie niebezpiecznych dla człowieka z punktu widzenia bezpieczeństwa elektrycznego. Zwiększone zagrożenie...
Pomieszczenia wyposażone w wannę lub prysznic (łazienki) zaliczane są do pomieszczeń specjalnych, szczególnie niebezpiecznych dla człowieka z punktu widzenia bezpieczeństwa elektrycznego. Zwiększone zagrożenie porażeniowe wynika z obecności w zasięgu ręki licznych części przewodzących dostępnych (np. pralki) i obcych (np. przewodzącego osprzętu instalacji wodociągowej, grzewczej, gazowej) oraz zwilżenia lub zanurzenia w wodzie ciała człowieka. Dlatego też arkusz 701 [1] normy PN-IEC 60364 poświęcono...
Większość badań impedancji ciała człowieka przeprowadzonych w różnych okresach i przez różnych badaczy była wykonywana na pomiarowej drodze rażeniowej: ręka–ręka lub ręka–nogi. Uwzględniając zagrożenie...
Większość badań impedancji ciała człowieka przeprowadzonych w różnych okresach i przez różnych badaczy była wykonywana na pomiarowej drodze rażeniowej: ręka–ręka lub ręka–nogi. Uwzględniając zagrożenie dla życia i zdrowia badanych, zwłaszcza w trudnych warunkach środowiskowych, należało opracować takie warunki badań, aby pomiary nie stwarzały ryzyka zagrożenia.
Rozpoczęcie budowy jest liczone od chwili doprowadzenia na teren budowy energii elektrycznej. Warunki środowiskowe użytkowania urządzeń na terenie budów są dość trudne. Praca prowadzona jest na wolnym...
Rozpoczęcie budowy jest liczone od chwili doprowadzenia na teren budowy energii elektrycznej. Warunki środowiskowe użytkowania urządzeń na terenie budów są dość trudne. Praca prowadzona jest na wolnym powietrzu, w różnych warunkach pogodowych, przy opadach deszczu, w upale oraz w niskiej temperaturze.
W artykule przedstawiono, opracowaną na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego, analizę śmiertelnych wypadków porażeń prądem elektrycznym w Polsce w latach 2005–2009. Określono rozkład procentowy...
W artykule przedstawiono, opracowaną na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego, analizę śmiertelnych wypadków porażeń prądem elektrycznym w Polsce w latach 2005–2009. Określono rozkład procentowy śmiertelności w wypadkach porażeń elektrycznych mężczyzn i kobiet, ludności zamieszkałej w miastach i na wsi oraz w grupach wieku ludności. Obliczono i opisano wskaźnik śmiertelności W (liczba wypadków w roku przypadająca na 1 mln ludności) w poszczególnych grupach ludności.
Konstrukcje żelbetowe znajdujące się w gruncie i zawierające pręty zbrojeniowe, których podstawowym zadaniem jest przenoszenie obciążeń mechanicznych, oraz konstrukcje betonowe, w których mogą być umieszczane...
Konstrukcje żelbetowe znajdujące się w gruncie i zawierające pręty zbrojeniowe, których podstawowym zadaniem jest przenoszenie obciążeń mechanicznych, oraz konstrukcje betonowe, w których mogą być umieszczane metalowe pręty lub płaskowniki, spełniają definicję uziomu jako przedmiotu metalowego pogrążonego w gruncie i wykorzystywanego lub przeznaczonego do celów uziemienia. Konstrukcje te z racji ich podstawowego zadania i wykorzystania w obiekcie budowlanym przyjęto nazywać uziomami fundamentowymi...
Pomiary w okresie eksploatacji służą do oceny aktualnego stanu technicznego urządzeń i instalacji elektrycznych. Wyniki pomiarów są podstawą decyzji o dalszej eksploatacji lub dokonaniu stosownych napraw,...
Pomiary w okresie eksploatacji służą do oceny aktualnego stanu technicznego urządzeń i instalacji elektrycznych. Wyniki pomiarów są podstawą decyzji o dalszej eksploatacji lub dokonaniu stosownych napraw, lub wymiany. Zastosowanie najlepszych środków ochrony przeciwporażeniowej i przeciwpożarowej nie jest wystarczające, jeżeli nie będą one działały prawidłowo. Okresowe pomiary mają za zadanie potwierdzić skuteczność działania zastosowanych środków ochrony oraz zapewnić bezpieczeństwo użytkowania...
Piorun uderzający w Ziemię jest najbardziej niebezpieczny dla ludzi. Uderzając w jakikolwiek obiekt oddziałuje cieplnie i mechanicznie. Każdego dnia na świecie od piorunów ginie kilka osób, a kilkadziesiąt...
Piorun uderzający w Ziemię jest najbardziej niebezpieczny dla ludzi. Uderzając w jakikolwiek obiekt oddziałuje cieplnie i mechanicznie. Każdego dnia na świecie od piorunów ginie kilka osób, a kilkadziesiąt zostaje porażonych. Na całej Ziemi jednocześnie występuje 2000–4000 burz. W ciągu jednej sekundy w atmosferze Ziemi obserwuje się ok. 100 wyładowań elektrostatycznych, z czego 1/3 uderza w ziemię, a 2/3 to wyładowania między chmurami burzowymi.
Artykuł przedstawia problem tworzenia systemu wyrównywania potencjałów w budynku, jako nieodzownej części kompleksowej ochrony odgromowej, przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej. Opisano w nim ogólne...
Artykuł przedstawia problem tworzenia systemu wyrównywania potencjałów w budynku, jako nieodzownej części kompleksowej ochrony odgromowej, przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej. Opisano w nim ogólne zasady tworzenia systemu ekwipotencjalizacji z wykorzystaniem elementów i połączeń zarówno sztucznych, jak i naturalnych.
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo...
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo niewiele można zrobić, aby wpłynąć na te aspekty, dlatego coraz częściej w centrum uwagi znajduje się produkcja własna ze wszystkimi procesami i strukturami, a także ogólna struktura kosztów.
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych...
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych w całość. Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń może być zapewnione tylko i wyłącznie wtedy, gdy zakłócenia generowane przez otoczenie będą skutecznie blokowane. Generowane spodziewane zakłócenia elektromagnetyczne przez wyposażenie otaczające kable muszą zatem być w odpowiedni sposób odseparowane.
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia...
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia kopii zapasowych. Czytaj dalej i dowiedz się, który z nich może odpowiadać Twoim potrzebom!
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie...
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie daje ponad 45 tys. m kw. powierzchni magazynowej BayWa r.e. Solar Systems w Polsce.
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi...
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi – połączyć przewody o przekroju od 0,75 do 4 mm kw. Wystarczy po prostu odizolować końcówkę przewodu i bez użycia jakichkolwiek narzędzi wsunąć ją do złączki – i bezpieczne połączenie gotowe.
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej,...
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej, moc odbiorników czy budowa samej instalacji elektroenergetycznej. Dobór konkretnego rozwiązania powinien opierać się na analizie układu zasilającego zakład, reżimu pracy i zainstalowanych odbiorników. Bardzo ważnym punktem doboru jest wykonanie pomiarów Jakości Energii Elektrycznej i ich prawidłowa...
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV...
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV – pierwszy na świecie miernik przeznaczony do pomiarów impedancji pętli zwarcia w sieciach o napięciach dochodzących aż do 900 V AC, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V.
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie...
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie zabezpieczać wszelkiego rodzaju obiekty, projektując i montując instalację odgromową zgodną z obowiązującymi przepisami.
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa...
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa w nim wiosenna promocja, w której można wygrać supernagrody!
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są...
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są przyszłością zrównoważonej energetyki.
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel®...
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel® Celeron® N6210 o mocy 6,5 W.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych...
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych optymalizacja zużycia energii staje się priorytetem. Jednym z ważniejszych kroków prowadzących do obniżenia klasy energetycznej budynków jest wprowadzenie świadectwa energetycznego i nowoczesnych instalacji elektrycznych.
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius...
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius GEN24.
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem...
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych jest gromadzenie i przesyłanie wyprodukowanej energii elektrycznej. W tym kontekście technologia cable pooling zyskuje na znaczeniu, umożliwiając zoptymalizowane zarządzanie przesyłem energii elektrycznej ze źródeł OZE.
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz,...
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz, mają różne rozmiary, dzięki czemu można je dopasować do praktycznie każdego rodzaju lamp, są energooszczędne, a to tylko kilka z wielu ich zalet. Na co zwracać uwagę przy zakupie tego rodzaju żarówek i jak dopasować ich parametry do swoich potrzeb?
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić...
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić niektóre produkty bankowe. O których z nich mowa? Tego lepiej dowiedzieć się jeszcze przed rozpoczęciem prac budowalnych.
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest...
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest to ekologiczne źródło energii. Montaż paneli fotowoltaicznych na działce lub dachu domu ma jeszcze jedną zaletę – w przypadku sprzedaży nieruchomości podnosi jej wartość.
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego...
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego producenta dla krajowych Operatorów Sieci Dystrybucji, którzy poszukują skutecznych rozwiązań technicznych do bilansowania sieci oraz redukcji nadmiernych obciążeń w szczytach produkcji energii z odnawialnych źródeł.
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni z tradycyjnego domu budynku pasywnego. Niewątpliwie jednak należy pamiętać, że elementy automatyki budynkowej są składową pasywnych budowli i nawet zwykłe mieszkanie potrafią uczynić bardziej oszczędnym i ekologicznym.
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa...
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa wykazują dużą determinację do zmian prowadzących do optymalizacji kosztów, co zapewnić ma im zachowanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej np. z przyjętej strategii przewagi kosztowej.
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych....
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych. Dodatkowo w różnych materiałach marketingowych również można znaleźć nie zawsze pełne informacje na temat wymagań stawianych SPD, co nie pomaga w właściwym doborze odpowiedniego modelu do aplikacji. W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze zagadnienia, które pozwolą dobrać bezpieczne ograniczniki...
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch...
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch E550WVP to przenośne i szybkie urządzenia, które oferują specjalne funkcje do druku najpopularniejszych typów etykiet. Urządzenia pozwalają na szybkie i bezproblemowe drukowanie oznaczeń kabli, przewodów, gniazdek elektrycznych, przełączników oraz paneli krosowniczych.
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym cyklu roboczym. Rozwiązanie to umożliwia proste i bardzo wydajne oznaczanie przemysłowe, dzięki czemu efektywność naszej produkcji może wzrosnąć diametralnie.
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest...
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest wtedy odporność psychiczna osoby zatrudnionej na danym stanowisku. To cecha, jaką doceni wielu pracodawców. Dowiedzmy się więc, w jakich kategoriach zawodowych jest ona szczególnie istotna i jak może wpłynąć na Twoją karierę!
Firma SMA istnieje na rynku już od 40 lat. W ofercie producenta znajdują się falowniki do zastosowań domowych, biznesowych, komercyjnych, a także do dużych projektów.
Firma SMA istnieje na rynku już od 40 lat. W ofercie producenta znajdują się falowniki do zastosowań domowych, biznesowych, komercyjnych, a także do dużych projektów.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.elektro.info.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.elektro.info.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.