Całkowity pobór energii w UE w zależności od sektorów [3]
Racjonalne użytkowanie energii prowadzące do oszczędności różnych rodzajów energii stało się konkretnym wyzwaniem dla współczesnych rozwiązań technicznych. Konieczność realizacji działań zmierzających do poprawy efektywności energetycznej, rozumianej jako ograniczenie zużycia energii pierwotnej przy niezmienionym (lub poprawionym) efekcie końcowym łańcucha przemian energetycznych [1], wynika m.in. z celów przyjętej polityki klimatycznej i ekologicznej Unii Europejskiej. Rezultatem wspomnianych działań powinno być ograniczenie: emisji gazów cieplarnianych (o 20% w stosunku do poziomu z roku 1990), poprawa poziomu wykorzystania (do poziomu 20% wykorzystywanej energii) odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz ograniczenie całkowitej energochłonności (o 20%). To wszystko ma zostać osiągnięte do 2020 roku (program 3x20).
Smart Home staje się coraz powszechniejszym zjawiskiem na rynku. Wiele osób decyduje się na nabycie takich rozwiązań chcąc zmniejszyć zużycie prądu przy jednoczesnym zwiększeniu swojego komfortu życia....
Smart Home staje się coraz powszechniejszym zjawiskiem na rynku. Wiele osób decyduje się na nabycie takich rozwiązań chcąc zmniejszyć zużycie prądu przy jednoczesnym zwiększeniu swojego komfortu życia. Jakie firmy oferują nam takie rozwiązania?
Obecnie dzięki inteligentnym rozwiązaniom IoT możemy przez telefon zarządzać naszym mieszkaniem. Wystarczy jedna aplikacja, która pozwala na bieżąco monitorować zużycie energii elektrycznej, decydować...
Obecnie dzięki inteligentnym rozwiązaniom IoT możemy przez telefon zarządzać naszym mieszkaniem. Wystarczy jedna aplikacja, która pozwala na bieżąco monitorować zużycie energii elektrycznej, decydować o ogrzewaniu w mieszkaniu oraz jeśli zapomnimy zgasić światło, możemy je wyłączyć zdalnie. Wszystko to dzięki systemowi automatyki mieszkaniowej, który oferuje firma S-Labs. Co ważne system jest nie tylko oszczędny, dba o środowisko, ale też nie wymaga dodatkowego okablowania.
Monitoring wizyjny, znany także pod nazwą monitoringu CCTV, to zespół urządzeń, za pomocą których jest odbierany, przetwarzany, archiwizowany, a także wyświetlany obraz i dźwięk. Jego zadaniem jest śledzenie...
Monitoring wizyjny, znany także pod nazwą monitoringu CCTV, to zespół urządzeń, za pomocą których jest odbierany, przetwarzany, archiwizowany, a także wyświetlany obraz i dźwięk. Jego zadaniem jest śledzenie aktywności mających miejsce w jego zasięgu. Nie jest to rozwiązanie nowe, jednak ciągle ewoluuje, wykorzystując innowacje technologiczne.
Streszczenie
Rozwiązania inteligentnych budynków należą do bardziej zaawansowanych technologii, które dostarczają możliwości, a także narzędzi do poprawy efektywności energetycznej dla wielu systemów funkcjonujących w ramach obiektu budowlanego. Efektywność energetyczna jest jednym z największych wyzwań XXI wieku i zgodnie z obecnymi wymogami UE, jej podnoszenie w szczególności powinno dotyczyć budynków. Od sektora publicznego wymaga się przy tym pełnienia modelowej roli w tym zakresie. Rewitalizacja budynków w kierunku rozwiązań inteligentnych powinna być wykonywana na podstawie aktualnej wiedzy inżynierskiej i obowiązujących norm. W pracy przedstawiono podstawowe przepisy prawne oraz niezbędne normy związane z instalacjami w inteligentnym budynku. Zakres zestawienia obejmuje zbiór podstawowych przepisów krajowych i unijnych odnoszących się do idei inteligentnego budynku oraz zbiór norm związanych z instalacjami elektrycznymi, okablowaniem strukturalnym, sieciami inteligentnymi, sieciami komputerowymi oraz innymi mediami.
Abstract
Intelligent Building solutions for revitalization of Public Buildings
Intelligent building solutions are one of the most advanced technologies, which provide both the possibilities and tools used for the improvement of energy efficiency of systems functioning within buildings. Improving energy efficiency is one of the greatest challenges in the twenty-first century. In accordance with the current EU requirements, the increase of energy efficiency should be applied to buildings in particular. The public sector is required to perform the exemplary role in this matter. The revitalization of the buildings, by applying intelligent solutions, should be performed based on the current engineering knowledge and standards. This paper presents the basic legislations and necessary standards for installations used in intelligent buildings. The description includes a set of Polish and EU basic legislations related to the idea of intelligent buildings and also a set of standards related to intelligent buildings control systems, the conditioning of smart grids, the structured cabling, the computer networks and also the other media.
Według wielu szacunków, zużycie energii na potrzeby funkcjonowania budynków (w skali globalnej) jest na poziomie 40% ogólnego zużycia (rys. 1.). W roku 2010 na terenie Unii Europejskiej w budynkach skonsumowano 41% całkowitego zużycia energii, z czego za 27% całkowitego zużycia odpowiadają gospodarstwa domowe (w roku 1990 wspomniane wielkości wynosiły odpowiednio 37% i 25%). Dla porównania w 2010 roku udział w konsumpcji energii w krajach UE transportu wyniósł 32%, przemysłu 25%, a rolnictwa 2% [3]. Na wykresie z rysunku 1. można zaobserwować stagnację na przestrzeni ostatnich lat w proporcjach całkowitego poboru energii w Mtoe (megatonach oleju ekwiwalentnego) na terenie UE w ujęciu sektorowym.
Racjonalizacja użytkowania energii w budynku, prowadząca do poprawy efektywności energetycznej i optymalizacji zużycia mediów, przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa i komfortu użytkowania, jest istotną problematyką przy doborze technologii oraz rozwiązań technicznych w kontekście potrzeb funkcjonalnych budynku. To zadanie jest predestynowane dla technologii „inteligentnego budynku”, opartej na systemach automatyki budynkowej.
Idea Inteligentnego Budynku
Jest wiele szczegółowych definicji Inteligentnych Budynków (IB), czasem spotykane jest też określenie Smart Buildings, wspólnym ich mianownikiem jest możliwość samodzielnego dopasowania instalacji budynkowych do zmieniających się czynników wewnętrznych i zewnętrznych, poprzez odpowiednie zmiany parametrów pracy układów, obejmujących podsystemy m.in. oświetlenia; wentylacji, klimatyzacji, ogrzewania (HVAC – Heating, Ventilation, Air Conditioning); teleinformatyczne; zasilania (elektroenergetyczne, w tym zasilania awaryjnego UPS – Uninteruptible Power Supply) oraz bezpieczeństwa (w tym np. kontroli dostępu ACC – Access Control, monitoringu CCTV – Closed Circuit Television i ochrony przeciwpożarowej). To wszystko odbywa się przy jednoczesnej integracji tych podsystemów i wzajemnej komunikacji. Celem działania wszelkich systemów w ramach IB jest zapewnienie przyjazności i komfortu użytkownikom budynku oraz oszczędnego gospodarowania energią i innymi mediami.
Funkcjonowanie IB opiera się na systemie zapewniającym zintegrowaną kontrolę nad działaniami urządzeń w ramach infrastruktury budynku, należących do różnych podsystemów. System ten określany jest jako BMS (Building Management System), spotykane są też określenia: BMCS (Building Management and Control System), BM (Building Management), przy czym pojęcia te odnoszą się do kompletnego systemu kontroli i sterowania. Zadania tego systemu można podzielić na:
monitorowanie – zbieranie i archiwizowanie informacji o stanie pracy poszczególnych urządzeń, a także zbieranie danych pomiarowych z czujników i liczników,
regulowanie – sterowanie urządzeniami na podstawie odpowiednich algorytmów i harmonogramów oraz sygnałów monitorowanych przez system,
informowanie – umożliwienie przygotowania raportów o zużyciu i wykorzystaniu mediów oraz alarmowanie o przekroczeniu przyjętego zakresu wartości,
predykcja – prognozowanie czynników wpływających na zapotrzebowanie energii, przewidywanie trendów dotyczących użytkowania infrastruktury.
System BMS łączy elementy: BAS (Building Automation System) lub BACS (Building Automation and Control System) oraz TBM (Technical Building Management), zwany też SMS (Security Management System).
Funkcje automatyki BACS zapewniają efektywność funkcji sterowania instalacji, urządzeń i wszelkich podsystemów budynku, racjonalnie dostosowując pobór ich mocy do aktualnego zapotrzebowania, tj. mając na uwadze oszczędności energetyczne i ekonomię pracy. System technicznego zarządzania budynkiem TBM z kolei dostarcza informacje o stanie pracy podsystemów, obsłudze, konserwacji, w tym pomiary, rejestracja trendów, a także pozwala na postawienie diagnozy nieracjonalnego zużycia energii.
Podstawą prowadzenia działań w kierunku optymalizacji współczynników efektywności energetycznej budynku jest odpowiednio zaawansowana metodologia systemów pomiarowych budynku. Wykorzystane w tym celu mogą być już obecnie produkowane liczniki energii oraz analizatory parametrów zasilania, posiadające zaawansowane funkcje, wbudowane mikrokontrolery z własnymi aplikacjami oraz interfejsami komunikacji cyfrowej. Urządzenia tego typu mogą stać się węzłami sieci monitoringu sterowania w IB, ponadto mogą się integrować z systemami BMS, zdalnie komunikować się z serwerami i bazami danych, umożliwiającymi m.in. przeprowadzenie analiz i prognoz [9].
Zarządca budynku otrzyma w ten sposób dostęp do profesjonalnych i niezależnych badań profilu zużycia energii w budynku z porównaniem do innych, podobnych budynków na świecie. Wykorzystana w tym celu będzie usługa przetwarzania informacji w chmurze (cloud computing). Automatycznie zostaną policzone koszty energii przy różnych taryfach, zaprognozowane zostanie zużycie i koszty, wygenerowane przy okazji zostaną raporty z porównaniem do danych historycznych. Usługa tego typu będzie cennym narzędziem do poprawy efektywności energetycznej dla instytucji zarządzających budynkami publicznymi. Na rysunku 2. zobrazowano cechy inteligentnego budynku.
Cel rewitalizacji budynków użyteczności publicznej w kierunku technologii IB
Wobec współczesnych wyzwań, racjonalizacja użytkowania energii wychodzi na pierwszy plan wśród zadań stawianych systemom automatyki budynkowej. Wymaga to właściwego podejścia na etapie projektowania, modernizacji i dostosowywania obiektów budowlanych do nowych wymogów. Przekształcenie istniejących obiektów w kierunku IB jest więc przedsięwzięciem służącym poprawie efektywności energetycznej.
Od sektora publicznego wymaga się przy tym pełnienia modelowej roli w zakresie podnoszenia efektywności energetycznej. Zapisy dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynku przewidują, że sektor publiczny powinien budować budynki o minimalnym zużyciu energii na poziomie ok. 50 kWh/m3rok. Tymczasem z dotychczas wykonanych audytów wynika, że średnie zapotrzebowanie na energię w budynkach służby zdrowia to prawie 500 kWh/m3rok, a dla budynków szkół to ok. 265 kWh/m3rok [5]. Potencjał oszczędności jest więc spory.
Rozwiązania IB w sektorze budynków użyteczności publicznej przyczyniają się do osiągnięcia oszczędności eksploatacyjnych i usprawnienia systemów komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. Barierą we wdrażaniu tych technologii przy okazji modernizacji jest obecnie obowiązujący system przetargów publicznych, gdzie podstawowym kryterium jest zazwyczaj cena wykonanej usługi. Kryterium to nie uwzględnia rozwiązań o wyższych nakładach inwestycyjnych, ale za to obniżających wskaźniki kosztów eksploatacji [5].
Zużycie energii na powierzchnię budynku będzie miało coraz większy wpływ na wartość nieruchomości. Świadomość tego faktu wydaje się jeszcze niepełna wśród zarządców budynków użyteczności publicznej i instytucji odpowiadających za przygotowanie planów modernizacji. Z drugiej strony sami użytkownicy nie wymuszają jeszcze od administratorów poprawy jakości i efektywności usług.
Warto upowszechniać nowoczesne spojrzenie, według którego energia jest aktywem (a nie pasywem), którym można i powinno się zarządzać poprzez aktywną (nie pasywną) eksploatację. Energia przestaje być jedynie samym kosztem. System elektroenergetyczny w ramach IB wpisuje się w coraz popularniejszą ideę elektroenergetycznych sieci inteligentnych (smart grids). Instalacje IB mogą być wyposażone we własne źródła energii, oparte na technologiach odnawialnych wraz z możliwościami magazynowania energii, zwłaszcza gdy rozbudowa instalacji elektrycznej będzie ewoluowała w kierunku sieci wydzielonej (mikrosieci), czyli sieci mogącej (choćby czasowo) bilansować zapotrzebowanie z generacją i pracować niezależnie od elektroenergetycznej sieci dystrybucyjnej. W chwili obecnej zaprojektowanie efektywnych systemów opartych na OZE i mających pracować na sieć wydzieloną jest skomplikowanym zagadnieniem [4].
Przepisy i normy dotyczące Inteligentnego Budynku w aspekcie problematyki rewitalizacji budynków
Prace związane z rewitalizacją obiektów budowlanych powinny przebiegać w kierunku jak najszerszego wykorzystania automatyki budynkowej w aspekcie budynku inteligentnego. Należy przy tym korzystać z solidnej i aktualnej wiedzy inżynierskiej, popartej obowiązującymi aktami prawnymi i normalizacyjnymi. Poniżej zaprezentowano zbiór norm i aktów prawnych dotyczących instalacji IB, aktualnych na pierwszą połowę 2013 roku [14]. Zestawienie dotyczy instalacji elektroenergetycznych (z wyjątkiem spraw oświetlenia i napędów, na temat których można znaleźć informacje w [7] i [8]), okablowania strukturalnego, sieci komputerowych, standardów IB oraz innych mediów.
Wraz z postępem technicznym w ramach automatyki budynkowej koniecznym wydaje się opracowywanie nowych metod i zasad dotyczących projektowania oraz realizowania wszelkich instalacji w (inteligentnym) budynku. Ważnym czynnikiem pozycjonującym budynek w rozumieniu budynku inteligentnego jest jego miejsce w strukturze globalnych rozwiązań sieci inteligentnych. Technologia ta niesie zmiany nie tylko w przestrzeni technicznej, ale i cywilizacyjnej społeczeństw i państw. Dlatego też ważne jest, aby Polska włączyła się aktywnie w prace nad rozwojem sieci inteligentnych [12, 13].
Poniżej zestawiono przepisy torujące drogę do standaryzacji inteligentnego opomiarowania i inteligentnego budynku.
2010/31/UE – Dyrektywa PE i Rady z dnia 19 maja 2010 r. – wprowadza nowe wymagania co do charakterystyki energetycznej budynków. Dyrektywa ta jest motorem działań rewitalizacyjnych obiektów budowlanych, stawia wymagania co do charakterystyki energetycznej budynku (w tym budynku użyteczności publicznej), nakłada na właścicieli, dysponentów budynków użyteczności publicznej (będących we władaniu administracji publicznej) między innymi obowiązek spełnienia wymagań co do parametrów charakterystyki energetycznej budynku, z jednoczesnym obowiązkiem planowanej ich rewitalizacji.
2004/22/WE – Dyrektywa PE i Rady dotycząca urządzeń pomiarowych MID (Measuring Instruments Directive). Weszła w życie z dniem 30 października 2006 r.
DzU z 2011 r. nr 102, poz. 586 – zmiana ustawy o systemie oceny zgodności. Europejski standard obejmujący sprzęt i oprogramowanie otwartej architektury dla liczników mediów, dotyczący bezpiecznej dwukierunkowej komunikacji, zarządzania i kontroli na poziomie konsumentów i dostawców usług.
DzU z 2008 r., nr 201 poz. 1240 – Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku.
2009/72/WE, 2009/73/WE, 2012/27/UE – Dyrektywy PE i Rady dotyczące systemu inteligentnych sieci, w tym inteligentnego opomiarowania.
Stanowisko prezesa URE w sprawie niezbędnych wymagań wobec wdrażanych przez Operatorów Sieci Dystrybucyjnej Elektroenergetycznej (OSD-E) inteligentnych systemów pomiarowo-rozliczeniowych z uwzględnieniem funkcji celu oraz proponowanych mechanizmów (31.05.2011). W dokumencie tym podjęto próbę nakreślenia wstępnej strategii w odniesieniu do systemów pomiarowo-rozliczeniowych w energetyce.
DzU z 2011 r., nr 94, poz. 551 – Ustawa o efektywności energetycznej z 15.04.2011
2012/27/UE – Dyrektywa PE i Rady z dnia 25 października 2012 r. dotycząca efektywności energetycznej. Zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE.
Poniżej przytoczono podstawowe przepisy prawa, które winny umożliwić uruchomienie całego procesu modernizacji czy rewitalizacji budynku w zakresie prawnym, technologicznym i technicznym.
DzU z 2010 r., nr 102, poz. 651 – Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Art. 6 dotyczy programów zaliczonych do celów publicznych.
DzU z 2010 r., nr 117, poz. 787 – Rozporządzenie MRR dotyczące możliwości pomocy w procesie rewitalizacji.
DzU z 2002 r., nr 75, poz.690 z późniejszymi zmianami – Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. Tekst ujednolicony w Biurze Prawnym URE dostępny na stronie internetowej URE.
Uwarunkowania techniczne sieci inteligentnych
Zestawienie ujmuje specyfikacje techniczne i normy krajowe. Specyfikacje techniczne nie przenoszą się na ujednolicenie norm i tworzenie standardów. Obecnie brak jest standardów w zakresie protokołów komunikacyjnych, a także rozwiązań umożliwiających wykorzystanie sieci elektroenergetycznej jako medium transmisyjnego na potrzeby sieci inteligentnych (smart grid).
ETSI TS 103 908 Specyfikacja techniczna technologii PLT (PLC) (smart grid) zgodna z EN 50065-1 i CEN EN 14908 – w zakresie automatyki i zarządzania budynkiem.
PN-EN 50065-1:2012 Transmisja sygnałów w sieciach elektrycznych niskiego napięcia w zakresie częstotliwości od 3 kHz do 148,5 kHz. Część 1: Ogólne wymagania, zakresy częstotliwości i zaburzenia elektromagnetyczne (oryg.).
PN-EN 50065-2-1:2005+A1:2006 Transmisja sygnałów w sieciach elektrycznych niskiego napięcia w zakresie częstotliwości od 3 kHz do 148,5 kHz. Część 2-1: Wymagania dotyczące odporności urządzeń i systemów komunikacyjnych pracujących w zakresie częstotliwości od 95 kHz do 148,5 kHz, stosowanych w sieciach zasilających i przeznaczonych do wykorzystania w środowisku mieszkalnym, handlowym i lekko uprzemysłowionym.
PN-EN 50065-2-2:2005+A1:2006 Transmisja sygnałów sieciach elektrycznych niskiego napięcia w zakresie częstotliwości od 3 kHz do 148,5 kHz. Część 2-2: Wymagania dotyczące odporności urządzeń i systemów komunikacyjnych pracujących w zakresie częstotliwości od 95 kHz do 148,5 kHz, stosowanych w sieciach zasilających i przeznaczonych do warunków przemysłowych.
PN-EN 62056-47:2007 Wymiana danych w celu odczytu liczników energii, sterowania taryfami i obciążeniem. Część 47: COSEM warstwa transportowa dla sieci IPv4. (org.).
Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych
Podane poniżej normy wraz z wyżej przytoczonymi przepisami prawa pozwalają tworzyć procedury umożliwiające budowę infrastruktury elektroenergetycznej budynku [2]. Tak zbudowana infrastruktura zapewnia wymagane parametry instalacji z uwzględnieniem m.in. ochrony przeciwporażeniowej, połączeń wyrównawczych i uziemiających na potrzeby sprzętu teleinformatycznego, stwarza możliwości pracy z układami fotowoltaicznymi.
PN-IEC 60364-7-707:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Wymagania dotyczące uziemień instalacji urządzeń przetwarzania danych.
PN-IEC 60364-7-714:2012 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Instalacje oświetlenia zewnętrznego.
PN-IEC 60364-4-443:2006 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed przepięciami. Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi.
PN-IEC 60364-4-444:2012 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed zakłóceniami napięciowymi i zaburzeniami elektromagnetycznymi.
PN-HD 60364-4-42:2013 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 4-42: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego.
PN-HD 60364-4-43:2012 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 4-43: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed prądem przetężeniowym.
PN-HD 60364-4-41:2009 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed porażeniem elektrycznym.
PN-IEC 60364-4-482:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Dobór środków ochrony w zależności od wpływów zewnętrznych. Ochrona przeciwpożarowa.
PN-IEC 60364-5-52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Oprzewodowanie.
PN-IEC 60364-5-53:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Aparatura rozdzielcza i sterownicza.
PN-HD 60364-5-534:2012 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 5-53: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Odłączanie izolacyjne, łączenie i sterowanie. Sekcja 534: Urządzenia do ochrony przed przepięciami.
PN-EN 61140:2005/A1:2008 Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym. Wspólne aspekty instalacji i urządzeń.
PN-EN 50310:2012 Stosowanie połączeń wyrównawczych i uziemiających w budynkach z zainstalowanym sprzętem informatycznym.
PN-HD 60364-7-712:2007 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Część 7 – 712: Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Fotowoltaiczne (PV) układy zasilania.
Instalacje okablowania strukturalnego
Zestawione poniżej normy obejmują etapy planowania i wykonania instalacji, weryfikacji parametrów technicznych okablowania strukturalnego dla medium miedzianego i światłowodu z możliwością uwzględnienia specyfiki warunków środowiska (np. biurowego), przy czym wymagana jest kontrola jakości instalacji w okresie eksploatacji.
PN-EN 50173-1:2013 Technika informatyczna. Systemy okablowania strukturalnego. Część 1: Wymagania ogólne (w tym kategorie/klasy okablowania).
ISO/IEC11801:2002/Am2:2010,
PN-EN 50173-2:2008/A1:2011 Technika Informatyczna. Systemy okablowania strukturalnego. Część 2: Budynki biurowe.
PN-EN 50174-1:2010/A1:2011 Technika informatyczna. Instalacja okablowania. Część 1: Specyfikacja, zapewnienie jakości i eksploatacja okablowania.
PN-EN 50174-2:2010/A1:2013 Technika informatyczna. Instalacja okablowania. Część 2: Planowanie i wykonawstwo instalacji wewnątrz budynków.
PN-EN 50174-3:2005 Technika informatyczna. Instalacja okablowania. Część 3: Planowanie i wykonawstwo instalacji na zewnątrz budynków.
PN-EN 61935-1:2010 Wymagania dotyczące sprawdzania symetrycznych i współosiowych kablowych linii telekomunikacyjnych. Część 1: Okablowanie z symetrycznych kabli telekomunikacyjnych zgodne z serią norm EN 50173 (org.).
IEC 61935-1/Ed.3 Parametry analizatora do badań zainstalowanego okablowania strukturalnego.
PN-ISO/IEC 14763-3:2009/A1:2010 Technika informatyczna. Implementacja i obsługa okablowania w zabudowaniach użytkowych. Część 3: Testowanie okablowania światłowodowego.
PN-EN 50288-4-1:2005 Przewody wielożyłowe stosowane w cyfrowej i analogowej technice przesyłu danych. Część 4-1: Wymagania grupowe dotyczące przewodów ekranowanych do częstotliwości 600 MHz. Przewody przeznaczone do pionowego i poziomego układania w budynkach (org.).
Poniżej zebrano typowe normy określające parametry lokalnych sieci komputerowych, przewodowych i bezprzewodowych dla różnych topologii, wirtualnie konfigurowanych. Dany standard pozwala wykorzystać okablowanie strukturalne wykonane z materiałów przewodzących do zasilania urządzeń teleinformatycznych.
IEEE 802.3 0 Mb Ethernet,
IEEE 802.2u 100 Mb Ethernet,
IEEE 802.3x Full Duplex Ethernet,
IEEE 802.3ab 1000 Mb Ethernet,
IEEE 802.3af PoE,
IEEE 802.3z 1 Gb Ethernet,
IEEE 802.5 Token Ring,
IEEE 802.11 Wireless LAN (Wi-Fi),
IEEE 802.1Q Sieci wirtualne LAN (VLAN),
IEEE 802.12 100VG-AnyLAN,
IEEE 802.14 Cable Modem.
Systemy sterowania w budynkach inteligentnych
Zestawienie dotyczy głównych standardów w zakresie sterowania w budynkach inteligentnych wraz z określeniem mediów komunikacyjnych i protokołów wymiany informacji z możliwością komunikacji za pośrednictwem linii elektroenergetycznej, a także oceny wpływu automatyzacji, sterowania i technicznego zarządzania budynkiem na jego efektywność energetyczną. Zebrano na podstawie [4, 5, 6, 10, 11].
PN-EN 15232:2012 Efektywność energetyczna budynku – wpływ automatyki, sterowania i zarządzania budynkiem. Norma powinna być stosowana przy projektowaniu nowych budynków, a także przy renowacji istniejących budynków.
ISO/IEC14543-3 Automatyka budynków i urządzeń (KNX).
EN 13321 Systemy automatycznego sterowania budynkami (KNX).
PN-EN 13321 – 1 Otwarta wymiana danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami. Domowe i budynkowe systemy elektroniczne. Część 1 (KNX).
PN-EN 13321-2:2007 Otwarta wymiana danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami. Domowe i budynkowe systemy elektroniczne. Część 2: Komunikacja KNX.
PN-EN 50090-9-1:2006 Domowe i budynkowe systemy elektroniczne (HBES). Część 9-1: Wymagania dotyczące instalacji. Okablowanie strukturalne dla HBES klasy 1, skrętka dwużyłowa (KNX).
PN-EN 50491 Domowe i budynkowe systemy elektroniczne (HBES), systemy automatyzacji i sterowania budynków (BACS) (KNX).
PN-EN ISO16484-2:2005 Systemy automatyzacji i sterowania budynków (BACS). Część 2: Sprzęt (KNX).
PN-EN ISO16484-3:2007 Systemy automatyzacji i sterowania budynków (BACS). Część 3: Funkcje (KNX).
PN-EN ISO 16484-6:2009 Systemy automatyzacji i sterowania budynków. Część 6: Testy zgodności transmisji danych (oryg.) (KNX).
PN-EN 14908-1:2008 Otwarta transmisja danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami. Protokół sieci sterowania. Część 1: Specyfikacja protokołu (LonWorks).
PN-EN 14908-2:2007 Otwarta transmisja danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami. Protokół sieci sterowania. Część 2: Transmisja za pomocą skrętki dwużyłowej (LonWorks).
PN-EN 14908-3:2007 Otwarta transmisja danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami. Protokół sieci sterowania. Część 3: Specyfikacja kanału komunikacji za pośrednictwem linii elektroenergetycznej (LonWorks).
PN-EN 14908-4:2008 Otwarta transmisja danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami. Protokół sieci sterowania. Część 4: Komunikacja za pośrednictwem protokołu internetowego (IP) (LonWorks).
PN-EN 14908-5:2009 Otwarta transmisja danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami. Protokół sieci sterowania. Część 6: Elementy aplikacyjne (oryg.) (LonWorks).
PN-EN 14908-6:2010 Otwarta transmisja danych w automatyzacji budynków, sterowaniu i zarządzaniu budynkami – Protokół sieci sterowania. Część 5: Implementacja (LonWorks).
PN-EN ISO 16484-5:2013 Systemy automatyzacji i sterowania budynków. Część 5: Protokół wymiany danych (oryg.) (BACnet).
ENV 1805-1:1998 Komunikacja w systemie zarządzania budynkiem (BACnet).
Zestawienie dotyczy parametrów instalacji wentylacji, klimatyzacji min. w budynkach użyteczności publicznej. Normy precyzują możliwości dokonania oceny wielkości zapotrzebowania energii na ogrzewanie, wentylację i chłodzenie w budynku (bilans miesięczny).
PN-83/B-03430 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania – wraz ze zmianą PN-83/B-03430/Az3:2000 (całość normy).
PN-78/B-03421 Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza wewnętrznego w pomieszczeniach przeznaczonych do stałego przebywania ludzi (całość normy).
PN-73/B-03431 Wentylacja mechaniczna w budownictwie. Wymagania.
PN-87/B-02151.02 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach (całość normy).
PN-EN ISO 13790:2008 Ocena wielkości zapotrzebowania energii użytkowej na cele ogrzewania, wentylacji i chłodzenia. Metoda bilansowa miesięczna.
PN-82/B-02402 Wartości obliczeniowe temperatur w ogrzewanych pomieszczeniach oraz temperatur przy odbiorze i warunki ich sprawdzania.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 609, z 2002 r., z późniejszymi zmianami).
Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 547/2012 z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pomp do wody.
Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 641/2009 z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych wolno stojących i pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych zintegrowanych z produktami.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (DzU 8/02, poz. 70).
Norma EN 15316:2007 Instalacje grzewcze w budynkach. Metoda obliczania zapotrzebowania na energię instalacji i sprawności instalacji.
PN EN 1443:2001 Kominy, wymagania ogólne i EN 13384-1:2002 z dnia 18.12.2003 r.
PN-EN 12828:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach. projektowanie wodnych instalacji centralnego ogrzewania.
PN-93/C-04607 Woda w instalacjach ogrzewania.
PN-B-02421 Izolacja cieplna przewodów, armatury i urządzeń.
PN-B-02423:1999 Ciepłownictwo. Węzły ciepłownicze. Wymagania i badania przy odbiorze.
PN-B-10405:1999 Ciepłownictwo. Sieci ciepłownicze. Wymagania i badania przy odbiorze.
PN-EN 835:1999 Podzielniki kosztów ogrzewania do rejestrowania zużycia ciepła przez grzejniki.
PN-EN 12170:2005 Instalacje ogrzewcze w budynkach. Instrukcje eksploatacji, konserwacji i obsługi. Instalacje ogrzewcze, które wymagają wykwalifikowanego personelu obsługi.
PN-EN 12171:2003 Instalacje ogrzewcze w budynkach, Instrukcje eksploatacji, konserwacji i obsługi. Instalacje ogrzewcze, które nie wymagają wykwalifikowanego personelu obsługi.
PN-EN 12831:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach. Metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnego.
PN-EN 14337:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach. Projektowanie i montaż elektrycznych instalacji do bezpośredniego ogrzewania pomieszczeń.
PN-EN 442-1:1999/A1:2005 Grzejniki. Część 1: Wymagania i warunki techniczne.
PN-EN 442-2:1999/A2:2005 Grzejniki. Moc cieplna i metody badań.
Wnioski
Współczesne technologie pomiarowe i transmisji danych dają ogromne możliwości ich wykorzystania do monitorowania zużycia energii w budynkach. W ramach technologii inteligentnego budynku (IB) można wykorzystać zdobyte informacje poprzez odpowiednie algorytmy w celach optymalizacji i racjonalizacji użytkowania energii. Z tego powodu firmy i zespoły naukowe chętnie biorą udział w pracach badawczych i wdrożeniowych mających na celu sprawdzenie możliwości systemów IB, m.in. do obsługi pomiarów, integracji, sterowania, zarządzania zużyciem energii i innych mediów oraz ich ostatecznego wpływu na efektywność energetyczną budynków. Należy się przy ty spodziewać wzrostu otwartości systemów, aby urządzenia różnych producentów były wzajemnie kompatybilne.
Rozwój technologii na potrzeby IB wymusza konieczność prowadzenia przez zarządców obiektów racjonalnej gospodarki energetycznej budowli. Technologie te mogą być wykorzystywane jako podstawowe źródła informacji przy podejmowaniu decyzji w obszarze efektywności energetycznej budynku.
Istnieje spory potencjał oszczędności w zużyciu energii przez obecnie eksploatowane budynki użyteczności publicznej, więc odpowiednio prowadzona rewitalizacja istniejących obiektów z wykorzystaniem technik IB przyniesie wymierne efekty. Istnieją szacunki, pokazujące, że wysokoefektywne budynki mogą przynieść oszczędności energii i kosztów eksploatacji na poziomie od 20% do 50% rocznie w ciągu pełnego cyklu życia. Region Mazowsza, ze względu na koncentrację budynków administracji centralnej, placówek oświaty i szkolnictwa wyższego oraz licznych biurowców powinien skorzystać na rewitalizacji budynków użyteczności publicznej w sposób szczególny. Rewitalizacja w kierunku rozwiązań IB powinna dotyczyć w pierwszej kolejności obiektów, których wykorzystanie zmienia się dynamicznie w ciągu doby (urzędy i szkoły).
Warto zauważyć, że proces poprawy efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej nie kończy się z ukończeniem procesu inwestycyjnego rewitalizacji. Wysoka wydajność operacyjna budynku zostanie osiągnięta przy potraktowaniu go jako zintegrowanego i skomplikowanego układu, wymagającego aktywnego i ciągłego zarządzania. Systemy IB powinny być ponadto odpowiednio konserwowane i w razie potrzeby rozbudowywane. Dzięki elastyczności cechującej rozwiązania IB, dostosowanie instalacji do nowych potrzeb użytkowników może być wykonane przez pojedyncze, odpowiednio wykwalifikowane osoby, także w przypadku konieczności wprowadzania dużych zmian funkcjonalnych. Pojawia się zatem nowa nisza biznesowa dla firm sektora MŚP, specjalizujących się w branży budynków inteligentnych, związana np. z konserwacją i zarządzaniem (na zasadach outsourcingu).
Ważnym wsparciem dla MŚP może okazać się powołanie formalnej struktury w postaci centrum kompetencyjnego (np. przy urzędzie marszałka województwa). Zadanie takiej instytucji powinno polegać na poszukiwaniu, udostępnianiu i popularyzowaniu wiedzy w zakresie rewitalizacji budynków, preferowanych technologii, czy też dostępności kredytów inwestycyjnych. Centrum winno dysponować poradnikiem rewitalizacji budowli z którego będą mogły korzystać nie tylko MŚP ale także właściciele, administratorzy budynków użyteczności publicznej (i nie tylko) oraz instytucje zainteresowane finansowaniem przedsięwzięć związanych z inwestycjami w rewitalizacje budynków.
***
Publikacja powstała w ramach projektu „Naukowcy dla gospodarki Mazowsza” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Literatura
Bielecki S., Skoczkowski T.: Racjonalne użytkowanie energii w kontekście zagadnień dostarczania energii elektrycznej. Przegląd Elektrotechniczny 12a/2012, s.121-126
Boczkowski A.: Systemy i rozwiązania instalacji elektrycznych w budynkach. Stowarzyszenie Elektryków Polskich. Sekcja Instalacji i Urządzeń Elektrycznych. Warszawa,10.01.2012 r.
Energy Efficiency Trends in Buildings in the EU. Lessons from the ODYSSEE MURE project. September 2012.
Herlender K.: Zastosowanie źródeł energii odnawialnej do wspomagania zasilania budynków w energię elektryczną. Elektro.info 12/2012
Inteligentne budynki użyteczności publicznej – debata. Inteligentny Budynek Nr 2/2011
Kwasnowski P.: Ocena wpływu systemów automatyki na efektywność energetyczną budynków w świetle normy PN-EN 15232. Inteligentny Budynek Nr 1/2013, s.34-37
Nowotczyńska K., Nowotczyński J.: Napędy i sterowanie, elektronika przemysłowa. Elektro.info 7-8/2012
Nowotczyńska K., Nowotczyński J.: Oświetlenie i instalacje elektroenergetyczne w obiektach budowlanych. Elektro.info 1-2/2013
Ożadowicz A., Grela J.: Systemy automatyki budynkowej. Efektywność energetyczna budynków i Smart Metering. Inteligentny Budynek Nr 2/2011
Parol M.: Normy dotyczące systemu sterowania KNX w inteligentnych budynkach. Wiadomości Elektrotechniczne 2011 nr 7
Parol M.: Normy dotyczące systemu sterowania LonWorks w inteligentnych budynkach. Wiadomości Elektrotechniczne 2012 nr 3
Skoczkowski T.: Mapa drogowa sieci inteligentnych w Polsce. Konferencja: Inteligentne sieci. Rynek, konsument i zasady zrównoważonego rozwoju. Warszawa, 18 września 2012 r.
Skoczkowski T.: Rola technologii smart w działaniach na rzecz poprawy efektywności energetycznej. Konferencja: Smart grids a poprawa efektywności energetycznej. Nauka i standaryzacja w rozwoju inteligentnych sieci. Warszawa, 8. grudnia 2010 r.
Oświetlenie LED montowane na peronach, w przejściach i przejazdach kolejowo-drogowych zwiększa komfort w obsłudze pasażerskiej i poprawia bezpieczeństwo w ruchu kolejowym i drogowym. Sieć kolejową oświetla...
Oświetlenie LED montowane na peronach, w przejściach i przejazdach kolejowo-drogowych zwiększa komfort w obsłudze pasażerskiej i poprawia bezpieczeństwo w ruchu kolejowym i drogowym. Sieć kolejową oświetla już ponad 37 tys. LED-ów. Nowe światło na kolei to mniejsze zużycie energii elektrycznej i niższa emisja CO2.
Opłata mocowa to dodatkowa kwota, doliczana do rachunków za elektryczność od stycznia 2021 roku. W kontekście obecnej sytuacji gospodarczej i zmagań z pandemią, podwyżka ta jest szczególnie dotkliwa dla...
Opłata mocowa to dodatkowa kwota, doliczana do rachunków za elektryczność od stycznia 2021 roku. W kontekście obecnej sytuacji gospodarczej i zmagań z pandemią, podwyżka ta jest szczególnie dotkliwa dla przedsiębiorców. Według „Gazety Wyborczej” w ciągu najbliższego roku z jej tytułu do budżetu państwa wpłynie 5,6 mld złotych, a aż 80% tej kwoty zapłacą właśnie przedstawiciele biznesu. Jak wysokie podwyżki nas czekają i co najważniejsze – czy da się ich uniknąć?
Montaż paneli fotowoltaicznych na dachach budynków - to jeden z najpopularniejszych trendów, który wiedzie ostatnio prym wśród deweloperów. Budowane osiedla stają się coraz bardziej eko. Zielony prąd pozwala...
Montaż paneli fotowoltaicznych na dachach budynków - to jeden z najpopularniejszych trendów, który wiedzie ostatnio prym wśród deweloperów. Budowane osiedla stają się coraz bardziej eko. Zielony prąd pozwala obniżyć mieszkańcom koszty zużycia energii elektrycznej średnio o 25 proc.
Przy szczupłości środków finansowych na eksploatację i inwestycje, jaka występuje w większości jednostek samorządowych w Polsce, jednym z najefektywniejszych środków poprawy tego stanu jest przeprowadzenie...
Przy szczupłości środków finansowych na eksploatację i inwestycje, jaka występuje w większości jednostek samorządowych w Polsce, jednym z najefektywniejszych środków poprawy tego stanu jest przeprowadzenie modernizacji oświetlenia drogowego i wnętrzowego w budynkach należących do samorządów. Modernizacja oświetlenia jest wymieniana w Ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (DzU nr 94, poz. 551), jako jedno z przedsięwzięć prowadzących do ograniczenia zużycia energii elektrycznej,...
W ostatnich dekadach nastąpił gwałtowny postęp technologiczny w dziedzinie techniki instalacyjnej, związany między innymi z wprowadzeniem systemów automatyki budynkowej, które przyjęło się określać jako...
W ostatnich dekadach nastąpił gwałtowny postęp technologiczny w dziedzinie techniki instalacyjnej, związany między innymi z wprowadzeniem systemów automatyki budynkowej, które przyjęło się określać jako „instalacje inteligentne”. W potocznym rozumieniu, zastosowanie „instalacji inteligentnej” w danym budynku sprawia, że jest on traktowany jako budynek bądź też dom „inteligentny”, czyli wyposażony w takie układy instalacyjne, które są w stanie samoczynnie wykonywać zaprogramowane funkcje sterowania,...
W zależności od miejsca zastosowania napędu z SRM oraz od postawionych wymagań, stosuje się różne algorytmy sterowania. Istnieje duży wybór możliwych procedur do zastosowania, od prostych i tanich algorytmów...
W zależności od miejsca zastosowania napędu z SRM oraz od postawionych wymagań, stosuje się różne algorytmy sterowania. Istnieje duży wybór możliwych procedur do zastosowania, od prostych i tanich algorytmów do zaawansowanych procedur sterujących, wykorzystujących kosztowne układy obliczeniowe. W artykule przedstawiono wybrane metody sterowania silnikiem reluktancyjnym przełączalnym.
Przez ostanie lata wzrost ilości zastosowań i znaczenia rozwiązań IT doprowadził do sytuacji, w której sieci komputerowe stały się prawdziwym systemem nerwowym. Porównanie to jest bardzo trafne nie tylko...
Przez ostanie lata wzrost ilości zastosowań i znaczenia rozwiązań IT doprowadził do sytuacji, w której sieci komputerowe stały się prawdziwym systemem nerwowym. Porównanie to jest bardzo trafne nie tylko ze względu na rolę jaką spełniają sieci, ale również ze względu na jej wrażliwość. Ich znaczenie jest oczywiste, jeśli chodzi o zastosowania korporacyjne i firmowe natomiast coraz częściej dotyczy to też naszych mieszkań czy domów.
E.ON Polska prowadzi kampanię edukacyjno-informacyjną "Włączmy solidarność energetyczną", która ma inspirować przedstawicieli biznesu do działania na rzecz racjonalnego gospodarowania energią elektryczną.
E.ON Polska prowadzi kampanię edukacyjno-informacyjną "Włączmy solidarność energetyczną", która ma inspirować przedstawicieli biznesu do działania na rzecz racjonalnego gospodarowania energią elektryczną.
Jednym z celów strategicznych polityki energetycznej i ekologicznej państwa jest poprawa efektywności energetycznej gospodarki. Efektywność energetyczna wiąże się z obszarem wykorzystywania i użytkowania...
Jednym z celów strategicznych polityki energetycznej i ekologicznej państwa jest poprawa efektywności energetycznej gospodarki. Efektywność energetyczna wiąże się z obszarem wykorzystywania i użytkowania energii i jest szczególnie ważna w procesie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii, bezpieczeństwa ekologicznego, wzrostu konkurencyjności polskich przedsiębiorstw i w wielu innych elementach. Kwestia efektywności energetycznej traktowana jest priorytetowo, postęp w tej dziedzinie ma bowiem duże...
Jak wynika z Licznika elektromobilności, pod koniec lipca tego roku po krajowych drogach jeździło 6330 samochodów elektrycznych. Od stycznia do lipca zarejestrowano łącznie 2074 całkowicie elektrycznych...
Jak wynika z Licznika elektromobilności, pod koniec lipca tego roku po krajowych drogach jeździło 6330 samochodów elektrycznych. Od stycznia do lipca zarejestrowano łącznie 2074 całkowicie elektrycznych samochodów osobowych oraz hybrydy typu plug-in, czyli o 86% więcej niż w tym samym okresie roku ubiegłego.
Nissan „wyjął” silnik spalinowy z typowej furgonetki do sprzedaży lodów, tworząc koncepcję całkowicie elektrycznego pojazdu o takim przeznaczeniu. Firma nawiązała współpracę z producentem lodów Mackie’s...
Nissan „wyjął” silnik spalinowy z typowej furgonetki do sprzedaży lodów, tworząc koncepcję całkowicie elektrycznego pojazdu o takim przeznaczeniu. Firma nawiązała współpracę z producentem lodów Mackie’s of Scotland, który pozyskuje mleko z rodzinnej farmy zasilanej z odnawialnych źródeł energii – wiatru i słońca. Projekt udowadnia, że stosując podejście „Z nieba do wafelka”, można uniezależnić się od węgla na każdym etapie, jaki przechodzi lodowy smakołyk.
Jak podaje portal cire.pl, zaprojektowany przez polską firmę pojazd elektryczny Triggo, który obecnie jest testowany na ulicach Warszawy, przeszedł również próby na Torze Łódź. Firma zapowiada, że już...
Jak podaje portal cire.pl, zaprojektowany przez polską firmę pojazd elektryczny Triggo, który obecnie jest testowany na ulicach Warszawy, przeszedł również próby na Torze Łódź. Firma zapowiada, że już na jesieni pojawi się kolejna seria prototypów.
Wraz ze spopularyzowaniem piłki nożnej na świecie powstały różne ligi, turnieje, puchary, które z biegiem czasu przestały być czystym hobby, lecz sposobem na życie dla wielu profesji powiązanych z tymże...
Wraz ze spopularyzowaniem piłki nożnej na świecie powstały różne ligi, turnieje, puchary, które z biegiem czasu przestały być czystym hobby, lecz sposobem na życie dla wielu profesji powiązanych z tymże sportem. Jak w każdej dziedzinie sportu, aby stać się najlepszym, trzeba włożyć w szkolenia oraz treningi ogrom pracy oraz czasu. Jednym z czynników ograniczających możliwość przeprowadzania pełnowartościowego treningu jest brak oświetlenia słonecznego po zmierzchu, bez którego gra jest niemożliwa.
Ministerstwo Energii w rezultacie konsultacji projektu rozporządzenia określającego zasady działania Funduszu Niskoemisyjnego Transportu ma wesprzeć zakup elektrycznych rowerów i skuterów.
Ministerstwo Energii w rezultacie konsultacji projektu rozporządzenia określającego zasady działania Funduszu Niskoemisyjnego Transportu ma wesprzeć zakup elektrycznych rowerów i skuterów.
Audi uruchomiło cztery pierścienie na kampusie EUREF największą w Niemczech jednostkę magazynowania energii. Ma ona pojemność 1,9 MWh i zrobiona jest ze zużytych akumulatorów litowo-jonowych wykorzystywanych...
Audi uruchomiło cztery pierścienie na kampusie EUREF największą w Niemczech jednostkę magazynowania energii. Ma ona pojemność 1,9 MWh i zrobiona jest ze zużytych akumulatorów litowo-jonowych wykorzystywanych wcześniej w pojazdach testujących różne scenariusze interakcji pomiędzy samochodami elektrycznymi a siecią energetyczną. Celem projektu jest stworzenie inteligentnej sieci współpracy promującej transformację energetyczną.
Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych złożyło do Ministerstwa Energii projekt rozporządzenia w sprawie zmiany rozporządzenia szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w...
Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych złożyło do Ministerstwa Energii projekt rozporządzenia w sprawie zmiany rozporządzenia szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną. Projekt ma na celu utworzenie specjalnej E-taryfy dla elektromobilności, a w konsekwencji zniesienie poważnej bariery dla rozwoju zeroemisyjnego transportu w Polsce, jaką dzisiaj stanowią wysokie opłaty dystrybucyjne stałe, dotkliwie obciążające operatorów infrastruktury...
Ministerstwo Energii zaprasza do konsultacji projektu rozporządzenia w sprawie ustalania mocy przyłączeniowej dla wewnętrznych i zewnętrznych stanowisk postojowych związanych z budynkami użyteczności publicznej...
Ministerstwo Energii zaprasza do konsultacji projektu rozporządzenia w sprawie ustalania mocy przyłączeniowej dla wewnętrznych i zewnętrznych stanowisk postojowych związanych z budynkami użyteczności publicznej oraz budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi.
Jak podaje portal samar.pl, w pierwszym kwartale tego roku sprzedaż samochodów elektrycznych w Polsce to efekt zakupów dokonanych głównie przez firmy car-sharingowe.
Jak podaje portal samar.pl, w pierwszym kwartale tego roku sprzedaż samochodów elektrycznych w Polsce to efekt zakupów dokonanych głównie przez firmy car-sharingowe.
PGE Nowa Energia przejęła 51,47 proc. udziałów w spółce 4Mobility, trzeciego gracza na polskim rynku carsharingu. W dłuższej perspektywie transakcja ta umożliwi grupie rozwój oferty samochodów elektrycznych...
PGE Nowa Energia przejęła 51,47 proc. udziałów w spółce 4Mobility, trzeciego gracza na polskim rynku carsharingu. W dłuższej perspektywie transakcja ta umożliwi grupie rozwój oferty samochodów elektrycznych na minuty.
Producenci oświetlenia dla pojazdów muszą korzystać z coraz nowszych technologii, aby zapewnić bezpieczeństwo nie tylko dla człowieka, ale także dla środowiska. Nad nowoczesnymi rozwiązaniami w tej dziedzinie...
Producenci oświetlenia dla pojazdów muszą korzystać z coraz nowszych technologii, aby zapewnić bezpieczeństwo nie tylko dla człowieka, ale także dla środowiska. Nad nowoczesnymi rozwiązaniami w tej dziedzinie (lamp halogenowych, matrycowych i laserowych) będą pracować eksperci w nowym krakowskim centrum badawczo-rozwojowym firmy Varroc Lighting Systems.
Duńska marka UMAGE (dawniej VITA Copnenhagen) oferuje system oświetlenia składający się z dekoracyjnych abażurów w skandynawskim stylu. Klient samodzielnie projektuje lampę wybierając sposób mocowania...
Duńska marka UMAGE (dawniej VITA Copnenhagen) oferuje system oświetlenia składający się z dekoracyjnych abażurów w skandynawskim stylu. Klient samodzielnie projektuje lampę wybierając sposób mocowania zgodny z funkcją oraz model klosza i żarówkę.
Jednym ze sposobów oddziaływania otoczenia na budynek, wpływających na jego efektywności energetyczną, jest transfer energii cieplnej z oraz do otoczenia. Utrzymanie stałego przedziału zmienności temperatury...
Jednym ze sposobów oddziaływania otoczenia na budynek, wpływających na jego efektywności energetyczną, jest transfer energii cieplnej z oraz do otoczenia. Utrzymanie stałego przedziału zmienności temperatury wewnątrz budynku jest możliwe przez schładzanie pomieszczeń i korytarzy w okresach wysokich albo ogrzewanie w okresach niskich temperatur, czyli przez kompensację wpływu zmian warunków atmosferycznych. Jest to typowy sposób realizacji stabilizacji temperatury – regulacji pogodowej.
Prognozy miesięcznego zapotrzebowania na energię elektryczną mają istotne znaczenie zarówno ekonomiczne, jak i techniczne. W dwuczęściowym artykule przedstawiono szczegółowe analizy statystyczne związane...
Prognozy miesięcznego zapotrzebowania na energię elektryczną mają istotne znaczenie zarówno ekonomiczne, jak i techniczne. W dwuczęściowym artykule przedstawiono szczegółowe analizy statystyczne związane z miesięcznym zapotrzebowaniem na energię elektryczną w spółce dystrybucyjnej oraz czynnikami pozaenergetycznymi, mającymi wpływ na wielkość miesięcznego zapotrzebowania oraz prognozy zapotrzebowania o horyzoncie od 1 do 12 miesięcy wybranymi metodami prognostycznymi.
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający...
Zakończono półtoraroczny projekt termomodernizacji w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, Pani Ziemi Świętokrzyskiej, zlokalizowanym w Kałkowie-Godowie. Obecnie zarówno duchowni, jak i pielgrzymi odwiedzający to miejsce, mają dostęp do zaawansowanego technologicznie systemu grzewczego.
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Składane schody prowadzące na strych są popularną alternatywą dla tradycyjnych schodów, które zazwyczaj zajmują bardzo dużo miejsca. W jakie konstrukcje warto zainwestować? Czym się charakteryzują?
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo...
Konstruktorzy szaf sterowniczych stoją przed wieloma wyzwaniami: począwszy od międzynarodowej presji konkurencyjnej i niedoboru wykwalifikowanych pracowników, po rosnące koszty pracy i materiałów. Stosunkowo niewiele można zrobić, aby wpłynąć na te aspekty, dlatego coraz częściej w centrum uwagi znajduje się produkcja własna ze wszystkimi procesami i strukturami, a także ogólna struktura kosztów.
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych...
Kompatybilność elektromagnetyczna kabli elektrycznych jest kluczowym parametrem, który charakteryzuje sposób stosowania i użytkowania danych kabli do wzajemnej współpracy kilku urządzeń elektrycznych zestawionych w całość. Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń może być zapewnione tylko i wyłącznie wtedy, gdy zakłócenia generowane przez otoczenie będą skutecznie blokowane. Generowane spodziewane zakłócenia elektromagnetyczne przez wyposażenie otaczające kable muszą zatem być w odpowiedni sposób odseparowane.
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia...
Dzięki kopii zapasowej możesz wykonać kopię całej zawartości swojego komputera. W ten sposób nie stracisz swoich plików i programów. Istnieją różne typy pamięci zewnętrznych z oddzielną funkcją tworzenia kopii zapasowych. Czytaj dalej i dowiedz się, który z nich może odpowiadać Twoim potrzebom!
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie...
Na początku 2024 roku firma BayWa r.e. Solar Systems zrobiła kolejny duży krok w rozwoju działalności na polskim rynku, otwierając nowy magazyn w Gdańsku. Jego powierzchnia to
25 000 m kw., co łącznie daje ponad 45 tys. m kw. powierzchni magazynowej BayWa r.e. Solar Systems w Polsce.
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi...
Dzięki takim złączkom od firmy WAGO ELWAG naprawienie lub przedłużenie przewodu jest tak proste jak nigdy dotąd! Za ich pomocą można nawet w najmniejszych przestrzeniach – szybko i bez użycia narzędzi – połączyć przewody o przekroju od 0,75 do 4 mm kw. Wystarczy po prostu odizolować końcówkę przewodu i bez użycia jakichkolwiek narzędzi wsunąć ją do złączki – i bezpieczne połączenie gotowe.
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej,...
Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych harmonicznych, można wykorzystać różne rozwiązania. Uzależnione są one od takich czynników jak: moc zapotrzebowana w zakładzie, sztywność sieci zasilającej, moc odbiorników czy budowa samej instalacji elektroenergetycznej. Dobór konkretnego rozwiązania powinien opierać się na analizie układu zasilającego zakład, reżimu pracy i zainstalowanych odbiorników. Bardzo ważnym punktem doboru jest wykonanie pomiarów Jakości Energii Elektrycznej i ich prawidłowa...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów...
Magazyny energii mogą być źródłem zasilania tylko wtedy gdy są sprawne. Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasilania dostarczają energię kluczowym odbiorom.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
Niniejszy artykuł zawiera informacje o projektowaniu schematów elektrycznych i używaniu oprogramowania wspomagającego projektowanie w branży elektrycznej i automatyce.
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV...
W związku z dynamicznym rozwojem farm fotowoltaicznych rośnie zapotrzebowanie na prawidłowe pomiary impedancji pętli zwarcia na odcinku inwerter-transformator nn/SN. Z pomocą przychodzi Sonel MZC-340-PV – pierwszy na świecie miernik przeznaczony do pomiarów impedancji pętli zwarcia w sieciach o napięciach dochodzących aż do 900 V AC, z kategorią pomiarową CAT IV 1000 V.
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie...
Wyładowania atmosferyczne jako nieodłączny element burz stanowią poważne zagrożenie dla ludzi oraz infrastruktury. Aby zminimalizować ryzyko strat spowodowanych przez wyładowania atmosferyczne, można skutecznie zabezpieczać wszelkiego rodzaju obiekty, projektując i montując instalację odgromową zgodną z obowiązującymi przepisami.
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa...
Elektroklub jest programem partnerskim dla klientów wybranych hurtowni elektrotechnicznych, który powstał we współpracy z trzema producentami z tej branży: Philips, NKT i Schneider Electric. Obecnie trwa w nim wiosenna promocja, w której można wygrać supernagrody!
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są...
Chcesz zwiększyć wydajność swojej instalacji fotowoltaicznej? Pomyśl o inwerterach hybrydowych. Dowiedz się, czym są te urządzenia, jakie korzyści płyną z ich wykorzystania i dlaczego to właśnie one są przyszłością zrównoważonej energetyki.
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel®...
Firma CSI S.A. poszerza ofertę komputerów Mini PC o nowy produkt z serii PICO-SEMI od AAEON. Komputer PICO-EHL4-SEMI jest dostępny w dwóch wersjach procesorowych: Intel® Celeron® J6412 o mocy 10 W i Intel® Celeron® N6210 o mocy 6,5 W.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Już wkrótce gama produktów z firmy Ewimar, zostanie wzbogacona o nowe produkty ochrony przeciwprzepięciowej, dedykowane do linii zasilających, linii pomiarowych oraz transmisyjnych.
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych...
Nowoczesne technologie doprowadziły do wyraźnej transformacji sektora budownictwa, szczególnie w kwestii poprawy efektywności energetycznej. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zmian klimatycznych optymalizacja zużycia energii staje się priorytetem. Jednym z ważniejszych kroków prowadzących do obniżenia klasy energetycznej budynków jest wprowadzenie świadectwa energetycznego i nowoczesnych instalacji elektrycznych.
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius...
Fronius zapewnia optymalne bezpieczeństwo i wysoki stopień zużycia energii na potrzeby własne w produkcji energii słonecznej – wszystko dzięki wysokiej jakości falownikom, do których dołącza teraz Fronius GEN24.
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem...
Odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają kluczową rolę w globalnych wysiłkach na rzecz zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań związanych z efektywnym wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych jest gromadzenie i przesyłanie wyprodukowanej energii elektrycznej. W tym kontekście technologia cable pooling zyskuje na znaczeniu, umożliwiając zoptymalizowane zarządzanie przesyłem energii elektrycznej ze źródeł OZE.
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz,...
Oświetlenie LED cieszy się ogromną popularnością i nie ma w tym nic dziwnego, jeśli weźmie się pod lupę wszystkie jego zalety. Żarówki LED są wykorzystywane zarówno w warunkach domowych, jak i na zewnątrz, mają różne rozmiary, dzięki czemu można je dopasować do praktycznie każdego rodzaju lamp, są energooszczędne, a to tylko kilka z wielu ich zalet. Na co zwracać uwagę przy zakupie tego rodzaju żarówek i jak dopasować ich parametry do swoich potrzeb?
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić...
Przeprowadzenie remontu to drogie i wymagające zadanie. Niemalże wszystkie wykonywane prace zmuszają zainteresowanych do podejmowania poważnych i przemyślanych decyzji finansowych. Mogą to jednak ułatwić niektóre produkty bankowe. O których z nich mowa? Tego lepiej dowiedzieć się jeszcze przed rozpoczęciem prac budowalnych.
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest...
Panele fotowoltaiczne są coraz bardziej popularne. W dobie rosnących cen energii wiele osób ceni sobie niezależność od zewnętrznych dostawców prądu, oszczędność, jaką daje fotowoltaika oraz to, że jest to ekologiczne źródło energii. Montaż paneli fotowoltaicznych na działce lub dachu domu ma jeszcze jedną zaletę – w przypadku sprzedaży nieruchomości podnosi jej wartość.
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego...
Apator SA we współpracy z TAURON Dystrybucja SA uruchomił magazyn energii służący do stabilizacji parametrów pracy sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia. To kolejny projekt realizowany przez toruńskiego producenta dla krajowych Operatorów Sieci Dystrybucji, którzy poszukują skutecznych rozwiązań technicznych do bilansowania sieci oraz redukcji nadmiernych obciążeń w szczytach produkcji energii z odnawialnych źródeł.
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni...
Inteligentny dom często mylony jest z budynkiem pasywnym. Należy jednak pamiętać, że nie można tych dwóch pojęć stosować zamiennie. Samo zastosowanie smart home i innych komponentów automatyki nie czyni z tradycyjnego domu budynku pasywnego. Niewątpliwie jednak należy pamiętać, że elementy automatyki budynkowej są składową pasywnych budowli i nawet zwykłe mieszkanie potrafią uczynić bardziej oszczędnym i ekologicznym.
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa...
Wiele ostatnio mówi się o poprawie efektywności energetycznej oraz energii odnawialnej w kontekście redukcji gazów cieplarnianych i rosnących kosztów energii. W silnie konkurencyjnym otoczeniu przedsiębiorstwa wykazują dużą determinację do zmian prowadzących do optymalizacji kosztów, co zapewnić ma im zachowanie przewagi konkurencyjnej, wynikającej np. z przyjętej strategii przewagi kosztowej.
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym...
System drukujący Thermomark E to całkowita nowość na rynku oznaczania. Jest to modułowy system do automatyzacji produkcji oznaczników łączący ze sobą etap drukowania i montażu różnych materiałów w jednym cyklu roboczym. Rozwiązanie to umożliwia proste i bardzo wydajne oznaczanie przemysłowe, dzięki czemu efektywność naszej produkcji może wzrosnąć diametralnie.
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych....
Jak wykazano w różnych testach, nie tylko na uczelniach technicznych w Polsce, duży procent ograniczników przepięć (SPD) dostępnych na rynku nie spełnia parametrów deklarowanych w kartach katalogowych. Dodatkowo w różnych materiałach marketingowych również można znaleźć nie zawsze pełne informacje na temat wymagań stawianych SPD, co nie pomaga w właściwym doborze odpowiedniego modelu do aplikacji. W tym artykule postaramy się przybliżyć najważniejsze zagadnienia, które pozwolą dobrać bezpieczne ograniczniki...
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch...
Najnowsze przemysłowe drukarki etykiet stworzone zostały z myślą o profesjonalistach, dla których ważna jest jakość, niezawodność oraz trwałość tworzonych oznaczeń. P‑touch E100VP, P-touch E300VP i P-touch E550WVP to przenośne i szybkie urządzenia, które oferują specjalne funkcje do druku najpopularniejszych typów etykiet. Urządzenia pozwalają na szybkie i bezproblemowe drukowanie oznaczeń kabli, przewodów, gniazdek elektrycznych, przełączników oraz paneli krosowniczych.
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest...
Stres to jedna z rzeczy, z którą mierzymy się wszyscy, niemal każdego dnia. W domu, w pracy, niekiedy podczas podróży. Istnieje wiele zawodów, związanych z wysokim poziomem stresu. Bardzo istotna jest wtedy odporność psychiczna osoby zatrudnionej na danym stanowisku. To cecha, jaką doceni wielu pracodawców. Dowiedzmy się więc, w jakich kategoriach zawodowych jest ona szczególnie istotna i jak może wpłynąć na Twoją karierę!
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.elektro.info.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.elektro.info.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.